THE OVERVIEW OF THE ARBITRAL AWARDS UNDER ARTICLE 1 OF THE ADDITIONAL PROTOCOL NO. 1 .TO ECHR AND BTS HOLDING, A.S. V. SLOVAKYA JUDGMENT OF ECtHR

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 3, 61 - 88, 31.07.2023

Belkis Vural Çelenk

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1218234

Öz

Both in the scholar works and judicial decisions, a claim in a final and binding arbitral award is accepted under property rights of the claim owner. An arbitrary non-enforcement of foreign arbitral awards in a state party to ECHR was deemed violation of Article 1 of Additional Protocol No. 1 by ECtHR and the Court recently once again confirmed the importance of arbitral awards in the context of property rights. In particular, the Court emphasized that the arbitrary non-enforcement of an arbitral award in a state party upsets the fair balance which must be considered between the public interest and the personal interest of the owner of the property right. In this study, in the first part, the right to property guaranteed in the Article 1 of Additional Protocol No. 1 will be examined and in the second part, the approach of the ECtHR to arbitral awards as regards with Article 1 of Additional Protocol No. 1 and the recent BTS Holding, A.S. v. The Slovakia decision will be evaluated.

Anahtar Kelimeler

Mülkiyet hakkı, hakem kararı, tenfiz, AİHM, adil denge.

HAKEM KARARLARININ AİHS 1 NO'LU EK PROTOKOL 1. MADDE KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ VE AİHM’NİN BTS HOLDING, A.S. V. SLOVAKYA KARARINA GENEL BAKIŞ

Öz

Nihai ve bağlayıcı hakem kararlarında yer alan bir alacağın, alacak sahibinin mülkiyet hakkının bir parçası olduğu hem doktrinde hem de yargı kararlarında kabul edilmektedir. AİHM de yakın zamanda yabancı hakem kararlarının AİHS’ye taraf bir devlette keyfî olarak tenfiz edilmemesini 1 No'lu Ek Protokol 1. maddesinin ihlali saymış ve hakem kararlarının mülkiyet hakkı bağlamındaki önemini tekrar teyit etmiştir. Özellikle taraf bir devlette keyfî şekilde hakem kararının tenfiz edilmemesinin kamu yararı ile mülkiyet hakkı sahibinin kişisel yararı arasında gözetilmesi gereken adil dengeyi bozduğuna vurgu yapmıştır. Bu çalışmada ilk olarak 1 No’lu Ek Protokol 1. maddede teminat altına alınan mülkiyet hakkı ele alınacak olup ikinci kısımda ağırlıklı olarak AİHM’nin 1 No’lu Ek Protokol 1. maddesi uyarınca hakem kararlarına yaklaşımı ve yakın tarihli BTS Holding, A.S. v. Slovakya kararı değerlendirme konusu yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mülkiyet hakkı, hakem kararı, tenfiz, AİHM, adil denge.

Kaynakça

• Akandji-Kombe J F, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında Pozitif Yükümlülükler Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz Kitap, İnsan Hakları El Kitapları Serisi No.7, 1st Edition, Avrupa Konseyi, 2007.
• Akıncı Z, Milletlerarası Tahkim, Vedat 5. Baskı, 2020.
• Akıncı Z, Milletlerarası Ticari Hakem Kararları ve Tenfizi, Dokuz Eylül Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları, 1994.
• Aydoğmuş Y, AİHS’e Ek 1 No’lu Protokole Göre Yabancıların Türkiye’de Taşınmaz Edinmesi, On İki Levha, 2016.
• Bahçekapılı Vincenzi S, “Verildiği Ülkede İptal Edilen Hakem Kararlarının New York Konvansiyonu Uyarınca Tenfizi”, MHB, 36 (1), 2016, s. 73-126.
• Demir Gökyayla C, “Milletlerarası Tahkimde İspat Hakkı ve Sınırlarına Uygulanacak Hukuk”, MHB, 40(2), 2020, s. 729-773.
• Dinç G, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Malvarlığı Hakları, TBB Yayınları, 2007.
• Doğan İ, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku, 2. Baskı, Astana Yayınları, 2021.
• Ekşi N, Yargıtay Kararları Işığında ICC Hakem Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, Ankara Barosu Dergisi, 1, 2009, s. 54-74.
• Erdoğan E, Hakem Kararlarının Kesin Hüküm Etkisi, Yetkin, 2017.
• Erten R, “Yabancı Mahkeme ve Hakem Kararları Hakkında Tenfiz Kararı Almak Her Zaman Zorunlu mudur?”, MHB, 25(1-2), 2005, s. 195-212.
• Esen E. Türkiye’de Bulunan Taşınmazlar Üzerinde Yabancı Gerçek Kişilerin Kanuni Miras Hakları Konusunda Güncel Gelişmeler, İKÜHFD, 15(2) , 2016, s. 669-698.
• Gemalmaz H B, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı, 2. Baskı, Beta, 2017.
• Gözübüyük Ş/Gölcüklü F/Saygılı A, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 12. Baskı, Turhan Kitabevi, 2019.
• Gümüşlü Tunçağıl G, “Mülkiyet Hakkına İlişkin Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizini Reddeden Kararların AİHS Ek 1. Protokol Madde 1 Kapsamında Değerlendirilmesi”, ÇÜHFD, 5(1), 2020, s. 3213-3235.
• Güneş B S, “Res Judicata in International Arbitration: To What Extent Does an Arbitral Award Prevent The Re-Litigation of Issues?”, Transnational Dispute Management, 12(6), 2015, s. 1-33.
• Güvenalp F, Milletlerarası Ticari Tahkimde İddia ve Savunma Hakkının İhlali, On İki Levha, 2018.
• Grgiæ A/Mataga Z/Longar M/Vilfan A, The Right to Property Under The European Convention on Human Rights A Guide to The Implementation of The European Convention on Human Rights and Its Protocols, Human Rights Handbooks No. 10, 1st Edition, Council of Europe, 2007.
• Kalpsüz T, Türkiye’de Milletlerarası Tahkim, 2. Baskı, Yetkin, 2010.
• Kaya S B, İnsan Haklarında Devletin Pozitif Yükümlülüğü: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Üzerine Bir Analiz, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(1), 2022 Bahar, s. 51-72.
• Kaytaz Eker B, Harmonising Role of The New York Convention, Yetkin, 2021.
• Krumins T, Arbitration and Human Rights, 1st Edition, Springer, 2020.
• Landrove J C, “European Convention on Human Rights’ Impact on Consensual Arbitration”, in Samantha Besson, Michel Hottelier, Franz Werro (Eds.), Human Rights at The Center, Schulthess, 2006.
• Nardell G/Rees-Evans L, “The Role of The EctHr in The Protection of International Arbitral Awards: Insights from BTS Holding v Slovakia”, Kluwer Arbitration Blog, 12 October 2022, <http://arbitrationblog.kluwerarbitration.com/2022/10/12/the-role-of-the-ecthr-in-the-protection-of-international-arbitral-awards-insights-from-bts-holding-v-slovakia/> Erişim Tarihi 17 Ekim 2022.
• Özdemir Kocasakal H, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Pecshtein Kararı Çerçevesinde CAS’ın Tarafsızlığı ve Bağımsızlığı”, MHB, 40(1), 2020, s. 79-123.
• Öztekin Gelgel G, “NewYork Konvansiyonu’na Göre Hakem Kararlarının Tenfizinde Yargıtay’ın Bazı Kararlarının Değerlendirilmesi”, MHB, 22 (2), 2002, s. 1137-1158.
• Ruhi A C, 1958 Tarihli New York Sözleşmesi Çerçevesinde Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, On İki Levha, 2019.
• Sarı G, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Ek 1. Protokole Göre Malvarlığı Haklarının Korunması, 2. Baskı, On İki Levha, 2010.
• Sarıöz Büyükalp İ, Adil Yargılanma Hakkının Türk Milletlerarası Usul Hukuku Üzerindeki Etkileri, 1. Baskı, On İki Levha, 2018.
• Şit B, Kurumsal Tahkim ve Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, İmaj Yayınevi, Ankara 2005.
• Tarman Z D, “Yabancı Mahkeme ve Hakem Kararlarının Türkiye’de Tenfizinde Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Bazı Tespitler”, MHB, 37 (2), 37, s. 798–820.
• Vural Çelenk B, “Tahkimde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Uygulanırlığı Üzerine Bir Değerlendirme”, Nuray Koyuncu (Ed.), Necmettin Erbakan Uluslararası Hukuk Kongresi Tebliğ Kitabı, NEU Yayınları, 2021, s. 495-504.