Equality of Opportunity in Education and Public Policies: The Case of Turkey

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 2, 337 - 359, 23.10.2018

Mahmut İnan , Murat Demir

Öz

With its economic, social, and political dimensions, equality
of opportunity has a philosophical background. The issue of equality of
opportunity in education is especially important in the contexts of
underdeveloped and developing countries where there are significant differences
between income levels and regions. The whole society should have the
opportunity to fairly benefit from the services and facilities offered regardless
of the level of income, region and cultural level, and demographic structure.
The public economics offers all such services and facilities in a fair manner
so that those with insufficient socio-economic status will have the opportunity
for a better life. The study includes a survey study that measures the
socio-economic disparities of students from two different universities located
in two different regions with socio-economic differences. According to the
findings, public incentive programs and public education expenditures are very
important for Southeast and Eastern Anatolia. It is believed that a positive
discrimination for Southeast and Eastern Anatolia must be constantly made to
reduce opportunity inequalities by public economics.

Anahtar Kelimeler

Education, Equality of Opportunity, Education Policies

Eğitimde Fırsat Eşitliği ve Kamu Politikaları: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Fırsat eşitliği konusu felsefi
arka planının yanısıra iktisadi, sosyal ve siyasi boyutlarıyla pratikte de
önemli bir karşılığı olan geniş bir çalışma alanıdır. Eğitimde fırsat eşitliği
konusu ise özellikle gelir düzeyleri ve bölgeler arası önemli farklılıkların
bulunduğu azgelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler bakımından çok daha önemlidir.
Gelir düzeyleri, bulundukları bölge ve kültür düzeyi, demografik yapıları her
ne olursa olsun toplumun tümü sunulan hizmet ve imkanlardan adil bir biçimde
yararlanabilme imkanına sahip olmalıdırlar. Devlet söz konusu hizmet ve
imkanları herkese adil bir biçimde sunarak, özellikle sosyo-ekonomik durumu
yetersiz olan kesimlerin içinde bulundukları ortamdan çıkabilmelerini kolaylaştıracak
alternatifler sunmalıdır. Çalışmada sosyo-ekonomik yapıda bazı farklılıkların
olduğu iki farklı bölgedeki üniversite öğrencileri arasında sosyal ve ekonomik
farklılığın ne düzeyde olduğunu belirlemeye yönelik bir anket çalışmasının
sonuçlarına da yer verilmiştir. Elde edilen bulgular bir süredir kamu teşvik
programlarında ve eğitim yatırımlarında özellikle Güneydoğu ve Doğu Anadolu’ya
uygulanan pozitif ayrımcılığın iktisadi ve sosyal rasyonalitesini ortaya
koyarken, bu tür politikaların fırsat eşitsizliklerini azaltmadaki rolünü de
bir kez daha gözler önüne sermiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Fırsat Eşitliği, Eğitim Politikaları

Kaynakça

• Adem, M. (1997). “Ulusal Eğitim Politikamız Nasıl Olmalıdır?”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi (Prof. Dr Cemal Mıhçıoğlu'na Armağan), Yıl: 1997, Cilt: 52, Sayı: 1-4, ss. 51-65.
• Ashenfelter, O. (1991). “How Convincing is the Evidence Linking Education and Income”, Netec Working Paper, No.292, November, ss. 1-23.
• Aslankurt, B. (2013). Eğitimde Kuşaklararası Hareketlilik - Fırsat Eşitliğinde Türkiye Nerede?, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (tepav).
• Ataç, B. ve Ataç, E. (1993). “Türkiye’de 1963-1991 Döneminde Personel, Eğitim ve Savunma Harcamalarının Analizi”, IX. Türkiye Maliye Sempozyumu, Adana, Çukurova Üniversitesi.
• Aydın, A. (2017). "Zorunlu Temel Eğitim Uygulaması ve Çözüm Bekleyen Sorunlar", http://pauegitimdergi.pau.edu.tr/, (28.05.2017), ss.1-6.
• Aydın, İ. (2003). Eğitim ve Öğretimde Etik, Pegem Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara.
• Başaran, İ.E. (1982). Temel Eğitim ve Yönetimi, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi yayını No: 112, Ankara.
• Berberoğlu, G. (2011). Önsöz: Eğitim sisteminde düşünme süreçlerinin gelişimi. Eğitim Reformu Girişimi, Eğitim izleme raporu 2010 içinde (ss. 11-13), ERG, İstanbul.
• Bernstein,1977; Bourdieu, 1996). Bernstein, B., (1977). Class, Codes and Control, Vol. 3: Towards a Theory of Educational Transmissions. London:
• Brett, C. ve Weymark, J. (2003). “Financing Education Using Optimal Redistributive Taxation”, Journal of Public Economics, Vol.87, s.2549-2569.
• Cowen, T. (2018). Public Goods and Externalities, http://www.econlib.org/library/Enc/PublicGoodsandExternalities.html; (28.02.2018).
• Çelik, Z. (2011). 2000’li yıllarda Türk eğitim sisteminin genel görünümü. B. S. Gür (Ed.), 2000’li Yıllar: Türkiye’de Eğitim içinde (ss. 17-76). Meydan Basım, İstanbul.
• Çelik, Z. (2012). Politika ve uygulama bağlamında Türk eğitim sisteminde yaşanan dönüşümler: 2004 ilköğretim müfredat reformu örneği. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Davutoğlu, A. (2014). 62. Hükûmet Programı, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık.
• Değirmencioğlu, S.M. (2008). "Türkiye’de Yüksek Öğretim Mezunları ve Eğitimde Fırsat Eşitliği", Tematik Yazılar, Toplum ve Demokrasi, 2 (3), Mayıs-Ağustos, ss. 47-66.
• Demir, M,, İnan. M. ve Sarıoğlu, F. (2014). "Yükseköğretimin Finansmanı: Türkiye’de Öğrenci Eğilimleri Üzerine Bir Değerlendirme", Maliye Dergisi, Sayı: 167, Temmuz-Aralık, ss. 200-226.
• Dinçer, M.A. ve Kolaşin, G.U. (2009). Türkiye’de Öğrenci Başarısında Eşitsizliğin Belirleyicileri, ERG, İstanbul.
• Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), (2009). Okul Öncesi, İlk ve Ortaöğretim Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
• Dokuzuncu Millî Eğitim Şûrası (1974). Alınan kararlar, https://ttkb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-suralari/dosya/12, (18.02.2018).
• Dünya Bankası (2010). Türkiye: Gelecek Nesiller İçin Fırsatların Çoğaltılması “Yaşam Fırsatları” Konulu Rapor, Rapor No: 48627-TR.
• Ergün, M. (1997). Eğitim Sosyolojisi, Ocak Yayınları, 4. Baskı, Ankara.
• Ergün, M. (2008). Türk Milli Eğitim Sistemini Düzenleyen Genel Esaslar, (ed.) ÇELİK, V., Türk Eğitim Sitemi ve Okul Yönetimi, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• Güneş, Ş. (2003). “The Effects of School Quality on the Return to Education: A Survey”, http://iktisat.uludag.edu.tr/dergi/alt.htm, (02.07.2003).
• Güriz, A. (2017). "Adalet Kavramı", http://www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/anyarg7/adnan.pdf, (30.05.2017), ss. 13-20.
• http://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/688B1--Insan-Haklari-Evrensel-Beyannamesi.pdf, (12.02.2018)
• https://ttkb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-suralari/dosya/12, (18.02.2018).
• https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_hukumetler.html, (18.02.2018)
• Hükümet Programları (2018). “31, 32, 33, 37, 38, 39, 40, 41, 45, 46, 47. Hükümetler” , https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_hukumetler.html, (18.02.2018).
• Illich, I. (2013). Okulsuz Toplum, Türkçesi: Mehmet ÖZAY, Şule Yayınları, İstanbul.
• Kandemir, O. (2014). "Türkiye’de Yükseköğretim Düzeyinde Uzaktan Eğitim Uygulamaları: Eğitimde Fırsat Eşitliği ve Ekonomik Kalkınma", International Periodical Forthe Languages, Literatureand History of Turkishor Turkic Volume 9/5 Spring, ss. 1155-1176.
• Kandemir, O. ve Kaya, F. (2010). "Gelir Dağılımının Yüksek Öğrenimde Fırsat Eşitliğine Etkisi: Türkiye’de Özel Üniversite Gerçeği”, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:18 No:2, ss. 557-566.
• Lazenby, H. (2016). “What is equality of opportunity in education?” , Theory and Research in Education, Vol. 14(1), ss.65–76.
• McMahon, W. W. (2000). Education and Development: Measuring the Social Benefits, Oxford, The Clarendon Press.
• Mincer, J. (1993). Studies in Human Capital: Collected Essays of Jacop Mincer, UK, Vol. 1. Published in Hardcover by Edward Elgar Publications, February.
• Mutlu, A. (1989). Dışsal Ekonomiler ve Çevre Kirlenmesi, İstanbul Üniv., Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• Mutlu, A. (1994). Eğitim Hizmetlerine Genel Bir Bakış, Marmara Üniversitesi Maliye Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayını No.8, İstanbul.
• Onbeşinci Millî Eğitim Şûrası (1996). https://ttkb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-suralari/dosya/12, (18.02.2018).
• Ondukuzuncu Millî Eğitim Şûrası (2014). http://www.meb.gov.tr/19-mill-egitim-srasi-sona-erdi/haber/7594/tr%20adresinden%2027.01.2016, (18.02.2018).
• Onikinci Millî Eğitim Şûrası (1988). https://ttkb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-suralari/dosya/12, (18.02.2018).
• Onuncu Kalkınma Planı (2014-2014) T.C. Kalkınma Bakanlığı, Ankara 2013
• Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), (2013). T.C. Kalkınma Bakanlığı, Ankara 2013, Eğitim Sisteminin Kalitesinin Artırılması Özel İhtisas Komisyonu Raporu .
• Onuncu Millî Eğitim Şûrası (1981). https://ttkb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-suralari/dosya/12, (18.02.2018).
• Paul, R., Paul, K. Ve Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. J. G. Richardson (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education içinde (ss. 241-258). New York: Greenwood Press.
• Psacharopoulos, G. (1984). “The Contribution of Education to Economic Growth International Comparisons”, World Bank Reprint Series: Number 320, ss. 335-360.
• Resmi Gazete: 12 Ocak 1961, Sayı: 10705.
• Salehi, D., Nadia. I., Hassine. B. ve Assaad, R. (2014). “Equality of opportunity in educational achievement in the Middle East and North Africa”, Econ Inequal, Vol. 12:, ss. 489–515
• Sarıer, Y. (2010). "Ortaöğretime Giriş Sınavları (OKS-SBS) ve PISA Sonuçları Işığında Eğitimde Fırsat Eşitliğinin Değerlendirilmesi", Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 3, ss. 107-129.
• Schultz, T. W. (1993). “The Economic Importance of Human Capital in Modernization”, Education Economics, Vol.1, Issue 1, ss.13-19.
• Serçe, H. (2016). “Eğitimin Politik Temelleri”, https://huseyinserce.wordpress.com/, (03.03.2016), ss. 1-35.
• Suğur, N. (2008). "Eğitim ve Toplumsal Hareketlilik", Boyacı, A. (Editör): Eğitim Sosyolojisi ve Felsefesi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 973.
• Sylwester, K. (2000). “Income Inequality Education Expenditures and Growth”, Journal of Development Economics, Vol.63, ss.379-398.
• Sylwester, K. (2002). “Can Education Expenditures Reduce Income Inequality?”, Economics of Education Review Vol.21, ss.43-52.
• Tan, M.(1987). "Eğitsel Fırsat Eşitliği (Sosyolojik Bir Kavram Olarak Gelişimi)", Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi Cilt: 20 Sayı: 1, Yıl: 1987, ss. 245-259.
• The World Bank (1995). Priorities and Strategies for Education A World Bank Review, Washington.
• Tozlu, N. (2003). Eğitim Felsefi Üzerine Makaleler, İçinde: “Eğitimde Teorinin Yeri ve Çağdaş Eğitim Teorilerinde Essentialism”, Elis Yayınları, Ankara, ss. 117-129.
• Tür, E. (1999). Türk Eğitim Sistemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Unescap (2003). The Role of Public Expenditure in the Provision of Education and Health, Economic and Social Survey of Asia and the Pacific.
• Ünal, L. I. ve ÖZSOY, S. (2016). “Eğitimde Fırsat Eşitliği, http://www.academia.edu/3305984/e%C4%9Fitimde_f%C4%B1rsat_e%C5%9Fitli%C4%9Fi, (26.02.2016), ss. 1-45.
• Weale, M. (1992). “Externalities from Education”, İçinde: Frank Hahn (Ed.), The Market: Practice and Policy, Basingstoke: Macnullan.
• Westen, P. (1985), “The concept of equality of opportunity”. Ethics Vol.95: ss.837–850.
• Yıldırım, B. (2016). 65. Hükümet Programı, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık.