Paydaş Temelli Kurumsal Sosyal Sorumluluk Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 2, 263 - 285, 26.08.2019

Ayşen Akbaş Tuna , Zülfi Umut Özkara , Aynur Taş

https://doi.org/10.26745/ahbvuibfd.542265

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada;
2013 yılında Andrea Perez, Patricia Martinez ve Ignacio Rodriguez del Bosque
tarafından geliştirilen “Paydaş Temelli Kurumsal Sosyal Sorumluluk (Stakeholder-Based
Corporate Social Responsibility)” adlı ölçeğin Türkçeye uyarlanması
amaçlanmaktadır. Ölçek, üç aşamada İngilizceden Türkçeye uyarlanmıştır. Birinci
aşamada ölçeğin dil geçerliliği sağlanmış, ikinci aşamada pilot (ön) uygulama
ve üçüncü aşamada ise asıl (gerçek) uygulama yapılmıştır. Ankara’daki banka
müşterilerinden anket yöntemiyle veri elde edilmiştir. Araştırma kapsamında
yapılan analizlerde; SPSS 24 ve AMOS 24 istatistiksel programları
kullanılmıştır. Asıl uygulamanın veri seti 651 katılımcıdan oluşmaktadır.
Ölçeğin yapı geçerliliği önce açımlayıcı daha sonra doğrulayıcı faktör
analizleri ile sağlanmış ve son olarak ölçek güvenilirlik analizine tabi
tutulmuştur. Tüm analizlerin sonucunda; 22 maddelik bu ölçeğin orijinal ölçekle
uyumlu bir şekilde 5 maddelik “müşteriler”, 3 maddelik “hissedarlar”, 5
maddelik “işgörenler”, 6 maddelik “toplum” ve 3 maddelik “yasal ve etik
meselelere ilişkin genel bir boyut” olmak üzere 5 boyuttan oluştuğu görülmüştür.
Ölçeğin hem birinci hem de ikinci düzey çok faktörlü bir yapıya uygun olduğu
söylenebilir. Çalışma kapsamında ölçek Türkçeye uyarlanarak, ölçeğin
gelecekteki çalışmalarda araştırmacılar tarafından Türkiye’deki çeşitli
sektörlerde farklı örneklemler üzerinde uygulanması suretiyle işletme bilimi
literatürüne katkı sağlanması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Paydaşlar Teorisi, Ölçek Uyarlama, Geçerlilik, Güvenilirlik

Kaynakça

• Avrupa Komisyonu (Commission of the European Communities-EC) (2001). Promoting a european framework for corporate social responsibilities, COM (2001) 366 final, Brüksel, Belçika.
• Avrupa Komisyonu (Commission of the European Communities-EC) (2011). Communication from the commission to the european parliament, the council, the european economic and social commitee and the committee of the regions, 25.10.2011, COM (2011) 681 final, Brüksel, Belçika.
• Bentler, P.M. ve Bonett, D.G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures, Psychological Bulletin, 88(3), 588-606.
• Boal, K.B. ve Peery, N. (1985). The cognitive structure of corporate social responsibility, Journal of Managament, 11(3), 71-83.
• Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. K. A. Bollen and J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (pp. 136-162). Newbury Park, CA: Sage.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-483.
• Can, H. ve Güney, S. (2011). Genel işletme (2. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Carroll, A. B. (1979). A three-dimensional conceptual model of corporate performance. Academy of Management Review, 4(4), 497-505.
• Carroll, A. B. (1991). The pyramid of corporate social responsibility: Toward the moral management of organizational stakeholders, Business Horizons, 34(4), 39-48.
• Dahlsrud, A. (2008). How corporate social responsibility is defined: An analysis of 37 definitions, Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 15, 1-13.
• Freeman, R. E. (1984). Strategic management: A stakeholder approach. Bostan: Pittman.
• Freeman, R. E., Harrison, J. S., Wicks, A. C., Parmar, B. L. ve De Colle, S. (2010). Stakeholder theory: The state of the art. Cambridge UK: Cambridge University Press.
• Fu, H., Ye, B. H. ve Law, R. (2014). You do well and I do well? The behavioral consequences of corporate social responsibility, International Journal of Hospitality Management, 40, 62-70.
• Garcia de Los Salmones, M.M., Herrero, A. ve Rodriguez del Bosque, I. (2005). Influence of corporate social responsibility on loyalty and valuation of services, Journal of Business Ethics, 61(4), 369-385.
• Gürlek, M. (2018). Kurumsal sosyal sorumluluğun işe adanma üzerindeki etkisinde algılanan dışsal prestijin ve örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü: Otel işletmelerinde bir araştırma (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Gürlek, M., Düzgün, E. ve Meydan Uygur, S. (2017). How does corporate social responsibility create customer loyalty? The role of corporate image, Social Responsibility Journal, 13(3), 409-427.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis (7. Baskı). Upper Saddle River: Pearson Prentice Hall.
• Hu, L. ve Bentler, P.M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
• Kalaycı, Ş. (2010). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (5. Baskı). Ankara: Asil Yayınevi.
• Maignan, I. (2001). Consumer’s perceptions of corporate social responsibilities: A cross-cultural comparison. Journal of Business Ethics, 30, 57-72.
• Maignan, I., Ferrell, O.C. ve Hult, G.T. (1999). Corporate citizenship: Cultural antecedents and business benefits. Journal of the Academy of Marketing Science, 27(4), 455-469.
• Martinez, P., Perez, A. ve Rodriguez del Bosque, I. (2013). Measuring corporate social responsibility in tourism: Development and validation of an efficient measurement scale in the hospitality industry. Journal of Travel & Tourism Marketing, 30(4), 365- 385.
• Mercer, J.J. (2003). Corporate social responsibility and its importance to consumers (Ph.D. Thesis), Claremnont Graduate University, Claremont.
• Meydan, C.H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi: AMOS uygulamaları (1. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Mirze, S. K. (2016). İşletme (4. Baskı). İstanbul: Literatür.
• Özdemir, H.Ö. (2007). Çalışanların kurumsal sosyal sorumluluk algılamalarının örgütsel özdeşleşme, örgütsel bağlılık ve iş tatminine etkisi: Opet çalışanlarına yönelik uygulama (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Parıltı, N. ve Aydıntan, B. (2011). İşletmecilik ile ilgili genel bilgiler. M. Mithat Üner (Ed.), Genel işletmecilik (ss. 1-45) (2. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Park, S. Y ve Levy, S. E. (2014). Corporate social responsibility: perspectives of hotel frontline employees. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 26(3), 332-348.
• Perez, A. ve Rodriguez del Bosque, I. (2013). Customer personal features as determinants of the formation process of corporate social responsibility perceptions, Psychology and Marketing, 30(10), 903- 917.
• Perez, A. ve Rodriguez del Bosque, I. (2014). Customer CSR expectations in the banking industry, International Journal of Bank Marketing, 32(3), 223-244.
• Perez, A. ve Rodriguez del Bosque, I. (2015). An integrative framework to understand how CSR affects customer loyalty through identification, emotions and satisfaction, Journal of Business Ethics, 129(3), 571-584.
• Perez, A. ve Rodriguez del Bosque, I. (2017). Personal traits and customer responses to CSR perceptions in the banking sector, International Journal of Bank Marketing, 35(1), 128-146.
• Perez, A., Garcia de los Salmones, M. M. ve Rodriguez del Bosque, I. (2013b). The effect of corporate associations on consumer behaviour, European Journal of Marketing, 47(1/2), 218-238.
• Perez, A., Martinez, P. ve Rodriguez del Bosque, I. (2013a). The development of a stakeholder-based scale for measuring corporate social responsibility in the banking industry, Service Business, 7(3), 459-481.
• Puci, J. ve Guxholli, S. (2018). Business internal auditing-an effective approach in developing sustainable management systems, European Journal of Sustainable Development, 7(2), 101-112.
• Sayılgan, G. (2011). İşletme finansmanı (5. Baskı). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures, Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Song, H. J., Lee, H. M., Lee, C. K. ve Song, S. J. (2014). The role of CSR and responsible gambling in casino employees' organizational commitment, job satisfaction, and customer orientation, Asia Pacific Journal of Tourism Research, 20(4), 455-471.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6. Baskı). Boston: Allyn & Bacon.
• Türker, D. (2009). Measuring corporate social responsibility: A scale development study, Journal of Business Ethics, 85(4), 411-427.
• Ülgen, H. ve Mirze, S.K. (2010). İşletmelerde stratejik yönetim (5. Baskı). İstanbul: Beta.
• Walumbwa, F. O., Avolio, B.J., Gardner, W.L., Wernsing, T.S. ve Peterson, S.J. (2008). Authentic leadership: development and validation of a theory-based measure, Journal of Management, 34(1), 89-126.
• Weiss, J. W. (2009). Business ethics: A stakeholder and issues management approach (5. Edition). ABD: South-Western Cengage Learning.
• Wong, C.A., Laschinger, H.K.S. ve Cummings, G.G. (2010). Authentic leadership and nurses’ voice behaviour and perceptions of care quality, Journal of Nursing Management, 18(8), 889-900.