Sosyal Demokrasiden Yeni Sağa CHP’nin Söylemsel Dönüşümü: Bir Siyasal Söylem Çözümlemesi Denemesi

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 3, 434 - 461, 16.12.2019

A. Fulya Şen , Şule Yenigün Altın

Öz

Bu
çalışmada, Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) söylemsel dönüşümü eski lideri
Deniz Baykal ve görevdeki lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun söylemleri üzerinden
incelenmiştir. CHP,
partinin resmi bildirilerinde kendisini sosyal demokrat ve laik olarak
tanımlamıştır. Ancak, son yıllarda, CHP'nin siyasal söylemlerinin bu sosyal
demokratik çizgiden sağ-muhafazakar bir siyaset diline doğru kaydığı
gözlemlenmiştir.
Siyasal söylemdeki bu dönüşümün oy kazanma amacı ile ilgili
olduğu düşünülmektedir. Ülkelerin siyasi, ekonomik ve sosyal koşulları
partilerin programlarında  ve
liderlerinin söylemlerinde bir değişiklik yapmasına neden olmaktadır. Bu
çalışma, 1990'lardan  2019 yılına kadar
geçen sürede CHP'nin yaşadığı söylemsel dönüşümü lider konuşmaları ve parti
seçim bildirgeleri üzerinden göstermeyi amaçlamaktadır. Bu değişimin yönünü
ortaya koymak amacıyla, siyasal konuşmalar ve siyasal metinler incelenmiş ve
her iki liderin konuşması ve seçim bildirgeleri karşılaştırmalı olarak analiz
edilmiştir. Bu çalışmada, Fairclough'un eleştirel söylem çözümlemesi  yöntemi, CHP liderlerinin politik
söylemlerine uyarlanmış, ayrıca içerik çözümlemesi yöntemi de kullanılmıştır.
Çalışmanın bulgularına dayanarak CHP'nin giderek ana karakterini oluşturan
sosyal demokrasinin değerlerinden uzaklaştığı ve daha liberal bir laiklik
anlayışını benimsediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Siyasal söylem, sosyal demokrasi, yeni sağ, CHP

Kaynakça

• Altunoğlu, M. ve Eşkinat, D. (2014). 30 Mart'a Doğru Cumhuriyet Halk Partisi, SETA Analiz, Sayı: 90.
• Ayata, A. G. (1992). Cumhuriyet Halk Partisi (Örgüt ve İdeoloji), İstanbul: Gündoğan YayınlarıBakan, S. ve Özdemir, H. (2012). Sosyal politika açısından CHP ile AKP’nin Karşılaştırılması. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 3(1), 22-50.
• Bezci, B . (2010). Siyasetsizleştirilmiş Toplum ya da Halksız Cumhuriyet: Sosyal Demokrasinin CHP Pratiği. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 38-53.
• Bozkır, G. (2005). Cumhuriyet Halk Partisinde Bülent Ecevit ve Ortanın Solu Düşüncesi Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi Cilt 4, Sayı 11, s.231-248.Cengiz, K. (2016). CHP Seçmenlerinin Din Algıları ve Pratikleri. Mülkiye Dergisi, 40 (1), 57-86.Chilton, P. (2004). Analysing Political Discourse: Theory and practice. London: Routledge.
• Dostal, J.M. (2017). The Crisis of German Social Democracy Revisited. The Political Quarterly, Vol. 88, No. 2: 230-240.
• Eagleton, Terry (1996). İdeoloji, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Erdoğan, C. (2017) Cumhuriyet Halk Partisi’nin Tek Parti Dönemi Sonrası İdeolojik Evrimi: Özgürlükçü Muhalefet, Ortanın Solu ve Demokratik Sol (1950-1980), Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 53, Eylül 2017, s. 299-318
• Ertan, B. (2014). Seçim Kazanmanın Anahtarı, İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
• Ertürk, D. (2014). Güneydoğuda CHP Algısı, İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Fairclough, N. (1989). Language and Power, Newyork: Longman.
• Fairclough, N. (2001). Critical discourse analysis. İçinde: How to analyse talk in institutional settings : a casebook of methods. London: Continuum p. 25-38.
• Fairclough, N. (2003). Söylemin Diyalektiği (Zeynep Özarslan, Barış Çoban Der.). İçinde Söylem ve İdeoloji: Mitoloji - Din - İdeoloji (s. 173-185) İstanbul: Su Yayınları. Fairclough. N. (2013). Critical Discourse Analysis The Critical Study of Language. New York: Routledge.
• Fitzpatrick, T. (2003). After the new social democracy: Social welfare for the twenty-first century. Manchester: Manchester University Press.
• Hall, S. (2017). Temsil: Kültürel Temsiller ve Anlamlandırma Uygulamaları (Çev. İdil Dündar). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Hansen, A. ve Machin, D. (2013). Media & Communication Research Methods. New York: Palgrave.
• Hartley, J. (2004). Communication, Cultural and MediaStudies. London: Routledge.
• Keating, M. ve McCrone, D. (2015). The Crisis Of Social Democracy. İçinde The Crisis of Social Democracy in Europe. Michael Keating ve David McCrone (ed.). Edinburgh: Edinburgh University Press, ss.1-15.
• Kömürcü, D. (2011). Kılıçdaroğlu Sonrası CHP, İktisat Dergisi, Sayı 515-516, Haziran 2011, s. 37-47.
• Miş, N. (2018). 2002’den 2018’e CHP’nin Seçim Beyannameleri, https://www.setav.org/2002den-2018e-chpnin-secim-beyannameleri/, Erişim Tarihi: 03.04.2019.
• Öztürk, A. (2015). İzlenimler, AKP Türkiye'si, İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Purvis, T. ve Hunt, A. (1993). Discourse, ideology, discourse, ideology, discourse, ideology. The British Journal of Sociology. 44(3), 473-499.
• Tosun, T. (2015). 7 Haziran Seçimine Doğru Cumhuriyet Halk Partisi, Seta Analiz Sayı:128.
• Tuncer, E. (2011). Ortanın Solundan Demokratik Sola ve Sosyal Demokrasiye. Tesav Yayınları.
• Wodak. R. ve Meyer, M. (2001). Methods of Critical Discourse Analysis. London: Sage.
• van Dijk, T. (1997). What is Political Discourse Analysis?, Belgian Journal of Linguistics, Volume 11, Issue 1, ss. 11-52, DOI: https://doi.org/10.1075/bjl.11.03dij İnternet Kaynakları
• CHP Parti Programı, (1935) https://acikerisim.tbmm.gov.tr/bitstream/handle/11543/549/197000602.pdf?sequence=1&isAllowed=y Son Erişim Tarihi: 10.03.2019
• CHP Seçim bildirgesi (1995) https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/2571?show=full Son Erişim Tarihi: 10.03.2019 CHP Seçim bildirgesi (2002) https://acikerisim.tbmm.gov.tr/handle/11543/955 Son Erişim Tarihi: 10.03.2019
• CHP Seçim bildirgesi (2007) https://chp.azureedge.net/a8a787fdd8024b5e8753a33a81fd0a40.pdf Son Erişim Tarihi 10.03.2019
• CHP Kasım Seçim Bildirgesi (2015) https://chp.azureedge.net/1ad6a863883e456ea3eb6c84db38c771.pdf Son Erişim Tarihi: 10.03.2019CHP Seçim Bildirgesi (2019) https://chp.azureedge.net/2019-secim-bildirgesi.pdf Son Erişim Tarihi: 10.03.2019
• CHP Seçim Bildirgesi (2018) http://secim2018.chp.org.tr/files/CHP-SecimBildirgesi-2018-icerik.pdf?v=3 Son Erişim Tarihi: 10.03.2019
• Dünden bugüne Cumhuriyet Halk Partisi (1991) http://cdn.chp.org.tr/cms/1991/Folder//46181.pdf Son Erişim Tarihi: 10.03.2019
• Geçmiş Seçim Sonuçları https://www.sabah.com.tr/secim-sonuclari, Son Erişim Tarihi: 10.03.2019
• Deniz Baykal TRT Seçim Konuşması (1995) https://www.seyredelim.com/video/29770/1995-deniz-baykal-in-secim-konusmasi-izle/ Son Erişim Tarihi: 22.01.2019
• Deniz Baykal Grup Toplantısı (2007)https://www.youtube.com/watch?v=_kXOkVd3eIk Son Erişim Tarihi: 10.03.2019Deniz Baykal Grup Toplantısı (2007)https://www.youtube.com/watch?v=Fq2FyQ8pi1c Son Erişim Tarihi: 10.03.2019
• Kemal Kılıçdaroğlu TRT Seçim Konuşması (2015)https://www.youtube.com/watch?v=5jufy4ohQNg Son Erişim Tarihi: 10.03.2019Kemal Kılıçdaroğlu Grup Toplantısı Konuşması (2018) https://www.youtube.com/watch?v=NoVV4FbY8cc Son Erişim Tarihi: 10.03.2019