Türkiye’de Seçim Kararının Mahiyeti

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 1, 54 - 73, 08.05.2020

Ömer Keskinsoy

Öz

Seçimlerin yenilenmesi yönündeki tasarruf parlamento kararı biçiminde olabileceği gibi kanun biçiminde de olabilir. Zira 1982 Anayasası döneminde her iki şekilde alındığına dair örnekler bulunmaktadır. Bununla beraber seçimlerin parlamento kararı şeklindeki bir tasarrufla gerçekleştirilmesi isabetli olandır. Çünkü seçimlerin yenilenmesi kararı parlamento kararıyla gerçekleştirildiğinde bu kararın Cumhurbaşkanına gönderilmesi gerekmediği gibi, karara karşı Anayasa Mahkemesine iptal istemiyle başvurulması da mümkün değildir. Böylece TBMM’nin aldığı seçim kararının geri gönderilmesi ve iptal edilmesi ihtimalleri ortadan kalkmış olur. 2017 yılına dek TBMM’nin seçim kararı alması için özel bir çoğunluk öngörülmemişti. Dolayısıyla seçim kararı Anayasanın 96 ıncı maddesinde dayanağı olan genel karar yeter sayısına uygun olarak alınabilmekteydi. Oysa değişiklikler sonrası TBMM’nin seçim kararı alması imkânsız denecek derecede zorlaştırılmıştır. Bunun sebebi seçimlerin yenilenmesi ya da tersi yöndeki adımların Cumhurbaşkanına odaklanmak istenmesidir. Lakin bunda isabet olduğunu ifade etmek zordur. Nedeni ise yürütmeyi tam güç merkezi yapmak ve bu yolla yasamayı tamamen silik bir pozisyona düşmeye mahkûm etmektir. Cumhurbaşkanının mensubu olduğu partinin parlamentoda çoğunluğu sağlayan parti olması hâlinde seçim kararının parlamento kararı veya şeklî kanun biçiminde alınması oldukça güçtür. Tersi durumda ise kanun biçimindeki bir tasarrufla seçimlerin yenilenmesi mümkün olup, seçim kararının alınmasındaki özel çoğunluk engeli aşılabilir. Ne var ki her iki hâl bakımından krizlere gebe olabilecek süreçler kaçınılmazdır. Tecrübe edilmesine ve krizlere yol açmasına fırsat verilmeksizin gerekli değişikliklerin yapılması en doğru tercih olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Seçim, parlamento kararı

Kaynakça

• Akyılmaz, H. (2019). Yasama Yetkisi, Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kamu Hukuku Anabilim Dalı Anayasa Hukuku Bilim Dalı.
• Aldıkaçtı O. (1982). Anayasa Hukukumuzun Gelişmesi ve 1961 Anayasası, İstanbul: Fakülteler Matbaası.
• Aliefendioğlu, Y. (1991): “Temel Hak ve Özgürlükler Açısından Anayasa Yargısı”. Amme İdaresi Dergisi, 24 (3). Anayurt, Ö. (2018). Anayasa Hukuku Genel Kısım. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Arslan, Z. (2005). Anayasa Teorisi. Ankara: Seçkin Yayınevi. Başgil, A. F. (1939). Türkiye Teşkilat Hukuku Nizamname Mefhumu. İstanbul: Kenan Basımevi. Caniklioğlu, M. D. (2010). Anayasal Devlette Meşruiyet. Ankara: Yetkin Yayınları. Çağlar, B. (1989). Anayasa Bilimi. İstanbul: Kardeşler Matbaası.
• Dal, K. (2006): Anayasa Hukuku. Ankara: Alter Yayınları. Demir, F. (1998). Anayasa Hukukuna Giriş. İzmir: Barış Yayınları. Erdem, F. H. (2012). 1982 Anayasası’nın Analizi. Ankara: Orion Yayınları. Erdoğan, M. (2005). Anayasa Hukuku. Ankara: Orion Yayınevi. Fendoğlu, H. T. (2018). Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Gören, Z. (1999). Anayasa Hukuku. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayını. Göze, A. (2007). Siyasal Düşünceler ve Yönetimler. İstanbul: Beta Basım Dağıtım A.Ş. Gözler, K. (2011). Anayasa Hukukunun Genel Teorisi C. I. Bursa: Ekin Yayınevi. Has, V. (2009): Türk Parlamento Hukukunun Kaynakları Ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Çalışma Düzeni. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Hazır, H. (2009). Anayasa Hukuku. Ankara: Alter Yayınları.
• İba, Ş. (2008). Anayasa Hukuku Ve Siyasal Kurumlar. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Kubalı, H. N. (1969). Anayasa Hukuku Dersleri. İstanbul: İühf. Yayınları.
• Kürkçüer, O. M. (1965). Esas Teşkilat Hukuku. Ankara: Balkanoğlu Matbaacılık Ltd. Şti.
• Özbudun, E (2017). Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınevi.
• Özer, A. (2009). Anayasa Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Rumpf, C. (1995). Türk Anayasa Hukukuna Giriş. (Çev. Burak Oder). Ankara: Friedrick-Naumann Vakfı Yayını.
• Soyaslan, D. (1990). Yürütme Organının Suç Ve Ceza Koyma Yetkisi. Ankara: Kazancı Hukuk Yayınları.
• Soysal, M. (2001). Anayasa Giriş, Ankara: İmge Kitabevi.
• Tanör, B. Yüzbaşıoğlu, N. (2001). 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Teziç, E. (1972). 1961 Anayasası’na Göre Kanun Kavramı. İstanbul: İühf. Yayınları.
• Teziç, E. (2003). Anayasa Hukuku. İstanbul: Beta Basım Dağıtım Aş.
• Tunaya, T. Z. (1982). Siyasal Kurumlar Ve Anayasa Hukuku. İstanbul: Ekin Yayınları.
• Tunç, H. (2018). Anayasa Hukuku Genel Esaslar. Ankara Gazi Kitabevi.