Yolcular Açısından Havalimanlarının Değerlendirilmesine Yönelik Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Bir Uygulama
Yıl 2021,
Cilt: 23 Sayı: 2, 419 - 456, 30.08.2021
Murat Kemal Keleş
,
Aşkın Özdağoğlu
,
Barış Işıldak
Öz
Rekabetin yoğun olarak yaşandığı havacılık sektörü günden güne gelişen ve hızlı ilerleyen bir sektördür. Havayolu ulaşımı özellikle zaman faktörü açısından diğer ulaşım alternatiflerine göre avantaj sağlamaktadır. Bu yüzden havayolu ulaşımının yolcular açısından sıklıkla tercih edildiği görülmektedir. Uçuş faaliyetlerinin yapıldığı, yolcu, yük ve malzeme aktarımının sağlandığı havalimanları, havayolu ulaşımında önemli bir aktördür. Havalimanlarının bulundukları bölgede şehre olan mesafeleri, havalimanı bina ve çevre tasarımı, havalimanı içinde verilen hizmetler, yolcuların memnuniyet düzeyinde etkili olmaktadır. Havalimanlarında hem yolculara hem de havayolu işletmelerine verilen hizmet kalitesinin arttırılması, havalimanları arasındaki rekabet açısından önemlidir. Bu çalışmada amaç, havayolu ulaşımını tercih eden yolcuların bakış açısıyla birbirine yakın bölgelerde hizmet veren Isparta Süleyman Demirel, Denizli Çardak ve Uşak Havalimanlarını değerlendirmektir. Çalışmada çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılmıştır. Değerlendirme kriterlerinin ağırlıkları Bulanık SWARA ile bulunmuştur. Çalışma kapsamındaki 3 havalimanının sıralaması da CODAS, ARAS, Bulanık CODAS ve Bulanık ARAS yöntemleriyle yapılmış, sonuçlar karşılaştırılmıştır. Çalışmanın havayolu ulaşımını kullanan yolculara, havalimanı yöneticilerine ve havayolu sektörü çalışanlarına faydalı olacağı düşünülmektedir.
Kaynakça
- Acar, N. ve Nur, R. (2017). Havalimanında Sunulan Hizmetlerin Engelli Yolcular Tarafından Değerlendirilmesi: Ankara Esenboğa Havalimanı Örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 733-748.
- Ansari, Z. N., Kant, R. ve Shankar, R. (2020). Evaluation and Ranking of Solutions to Mitigate Sustainable Remanufacturing Supply Chain Risks: A Hybrid Fuzzy SWARA-Fuzzy COPRAS Framework Approach. International Journal of Sustainable Engineering, 1-22. Doi: 10.1080/19397038.2020.1758973.
- Aşık, N. A. (2019). Yerli ve Yabancı Yolcuların Havalimanı Hizmet Kalitesi Algıları: İstanbul Havalimanı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (4), 2612-2629.
- Awad, M., Alzaatreh, A., AlMutawa, A., Al Ghumlasi, H. ve Almarzooqi, M. (2019). Travelers’ Perception of Service Quality at Dubai International Airport. International Journal of Quality & Reliability Management. Doi: 10.1108/IJQRM-06-2019-0211.
- Ayçin, E. ve Arsu, T. (2019). CODAS ve ENTROPİ Yöntemleri ile Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Düzey 1 Bölgelerine Göre İncelenmesi. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7 (18), 425 – 447.
- Ayyıldız, E. ve Yalçın, S. (2018). Türkiye’de Yer Alan Lojistik Dostu Şehirlerin Bütünleşik ENTROPİ-CODAS Kullanılarak Belirlenmesi. Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering, 23 (4), 127-140.
- Bakır, M. ve Akın, Ş. (2018). Havaalanlarında Hizmet Kalitesinin ENTROPİ ve TOPSIS Yöntemleri ile Değerlendirilmesi: Avrupa’nın En Yoğun Havaalanları Üzerine Bir Uygulama. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (66), 632-651.
- Bakır, M. ve Alptekin, N. (2018). Hizmet Kalitesi Ölçümüne Yeni Bir Yaklaşım: CODAS Yöntemi ile Havayolu İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Business & Management Studies: An International Journal, 6 (4), 1336-1353.
- Bakır, M. ve Atalık, Ö. (2018). Entropi ve Aras Yöntemleriyle Havayolu İşletmelerinde Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10 (1), 617-638.
- Battal, Ü. (2020). Avrupadaki Havaalanı Grup Şirketlerinin Finansal Performanslarının Ölçülmesi: Veri Zarflama Analizi Yöntemi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (1), 171-184.
- Baykal, N. ve Beyan, T. (2004). Bulanık Mantık Uzman Sistemler ve Denetleyiciler. Ankara: Bıçaklar Kitabevi.
- Bayrakçı, E. ve Aksoy, E. (2019). Bireysel Emeklilik Şirketlerinin ENTROPİ Ağırlıklı ARAS ve COPRAS Yöntemleri ile Karşılaştırmalı Performans Değerlendirmesi. Business and Economics Research Journal, 10 (2), 415-434.
- Bezerra, G. C. L. ve Gomes, C. F. (2016). Measuring Airport Service Quality: A Multidimensional Approach. Journal of Air Transport Management, 53, 85-93.
- Brochado, A., Rita, P., Oliveira, C. ve Oliveira, F. (2019). Airline Passengers Perceptions of Service Quality: Themes in Online Reviews. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 31 (2), 855-873. Doi: 10.1108/IJCHM-09-2017-0572.
- Büyüközkan, G. ve Güler, M. (2020). Smart Watch Evaluation with Integrated Hesitant Fuzzy Linguistic SAW-ARAS Technique. Measurement, 153, 107353. Doi: 10.1016/j.measurement.2019.107353.
- Büyüközkan, G., Havle, C. A. ve Feyzioğlu, O. (2020). A New Digital Service Quality Model and Its Strategic Analysis in Aviation Industry Using Interval-Valued Intuitionistic Fuzzy AHP. Journal of Air Transport Management, 86, 101817. Doi: 10.1016/j.jairtraman.2020.101817.
- Demirel, A. (2020). Yurt İçi Uçuş Yapan Havayolu İşletmelerinde Hizmet Kalitesi Konusunda Bir Karma Yöntem Çalışması. Journal of Tourism Intelligence and Smartness, 3 (1), 32-52.
- Dilmen, E. ve Çetinyokuş, T. (2020). Potansiyel Çoklu Havalimanı Sisteminin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9 (2), 859-876.
- Durmaz, K. İ. ve Gencer, C. (2020). JSMAA Tabanlı Yeni Bir Eklenti: SWARA-JSMAA ve Akrobasi Uçağı Seçimi. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 35 (3), 1487-1498.
- Ecer, F. (2016). ARAS Yöntemi Kullanılarak Kurumsal Kaynak Planlaması Yazılımı Seçimi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8 (1), 89-98.
- Erdoğan, D. (2020). Havaalanı Hizmet Kalitesinin Önem-Performans Analiziyle Değerlendirilmesi: Gaziantep Havalimanı Örneği. Journal of Aviation Research, 2 (2), 82-100.
- Ghenai, C., Albawab, M. ve Bettayeb, M. (2020). Sustainability Indicators for Renewable Energy Systems Using Multi-Criteria Decision-Making Model and Extended SWARA/ARAS Hybrid Method. Renewable Energy, 146, 580-597. Doi: 10.1016/j.renene.2019.06.157.
- Ghorabaee, M. K., Zavadskas, E. K., Turskis, Z. ve Antucheviciene, J. (2016). A New Combinative Distance-based Assessment (CODAS) Method for Multi Criteria Decision-making. Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 3, 25-44.
- Güreş, N., Arslan, S., Yüksel, C. ve Yılmaz, H. (2019). Çocuklu Yolcuların Havacılık İşletmelerine Yönelik Beklenti ve Memnuniyetlerinin Araştırılması. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (1), 120-132.
- Işık, O. (2019). Türk Mevduat Bankacılığı Sektörünün Finansal Performanslarının ENTROPİ Tabanlı ARAS Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (FESA), 4 (1), 90-99.
- Işıldak, B. ve Tunca, M. Z. (2018). Havalimanı Hizmetlerinde Müşteri Memnuniyetini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23 (1), 241-255.
- Karabašević, D. M., Maksimović, M. V., Stanujkić, D. M., Jocić, G. B. ve Rajčević, D. P. (2018). Selection of Software Testing Method by Using ARAS method. Tehnika, 73 (5), 724-729. Doi: 10.5937/tehnika1805724K.
- Karagöz, S., Deveci, M., Simic, V., Aydın, N. ve Bölükbaş, U. (2020). A Novel Intuitionistic Fuzzy Mcdm-Based CODAS Approach for Locating an Authorized Dismantling Center: A Case Study of Istanbul. Waste Management & Research, 38 (6), 660-672.
- Karasan, A., Zavadskas, E. K., Kahraman, C. ve Keshavarz-Ghorabaee, M. (2019). Residential Construction Site Selection Through Interval-Valued Hesitant Fuzzy CODAS Method. Informatica, 30 (4), 689-710.
- Kasım, K. ve Mahmut, B. (2020). Evaluation of Airlines Performance Using an Integrated Critic and Codas Methodology: The Case of Star Alliance Member Airlines. Studies in Business and Economics, 15 (1), 83-99.
- Katrancı, A. ve Kundakcı, N. (2020a). SWARA Temelli Bulanık COPRAS Yöntemi ile Soğuk Hava Deposu Seçimi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7 (1), 63-80.
- Katrancı, A. ve Kundakcı, N. (2020b). Bulanık CODAS yöntemi ile kripto para yatırım alternatiflerinin değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(4), 958-973.
Kaya, G. S. (2020). Havayolu Yolcu Taşımacılığında Çevreci Yaklaşımların Deneyimsel Tatmin ve Tekrar Satın Alma Niyeti Üzerinde Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep, Türkiye.
- Kenger, M. D. ve Organ, A. (2017). Banka Personel Seçiminin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden ENTROPİ Temelli ARAS Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (4), 152-170.
- Keshavarz Ghorabaee, M., Amiri, M., Zavadskas, E. K., Hooshmand, R. ve Antucheviciene, J. (2017). Fuzzy Extension of the CODAS method for Multi-Criteria Market Segment Evaluation. Journal of Business Economics and Management, 18(1), 1-19.
- Keshavarz Ghorabaee, M., Zavadskas, E. K., Turskis, Z. ve Antucheviciene, J. (2016). A New Combinative Distance-Based Assessment (CODAS) Method for Multi-Criteria Decision-Making. Economic Computation & Economic Cybernetics Studies & Research, 50 (3).
- Khudhair, H. Y., Jusoh, A., Mardani, A. ve Nor, K. M. (2019). Quality Seekers as Moderating Effects Between Service Quality and Customer Satisfaction In Airline Industry. International Review of Management and Marketing, 9(4), 74-79. Doi: 10.32479/irmm.8144.
- Köleoğlu, N. ve Demirel, E. (2019). Türkiye’nin Önemli Turizm Kentlerindeki Havalimanlarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Ölçülmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16 (3), 352-365.
Lim, J. ve Lee, H. C. (2020). Comparisons of Service Quality Perceptions Between Full Service Carriers and Low Cost Carriers in Airline Travel. Current Issues in Tourism, 23 (10), 1261-1276. Doi: 10.1080/13683500.2019.1604638.
- Madak, S. S. ve Selepçioğlu, A. M. (2020). Türk Sivil Havacılık Sektöründe Yolcu Memnuniyeti ve Sadakat İlişkisi: Türk Havayolları Örnek çalışması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (37), 569-592.
- Maghsoodi, A. I., Rasoulipanah, H., López, L. M., Liao, H. ve Zavadskas, E. K. (2020). Integrating Interval-Valued Multi-Granular 2-Tuple Linguistic BWM-CODAS Approach with Target-Based Attributes: Site Selection for A Construction Project. Computers & Industrial Engineering, 139, 106147. Doi: 10.1016/j.cie.2019.106147.
- Mavi, R. K., Goh, M. ve Zarbakhshnia, N. (2017). Sustainable Third-Party Reverse Logistic Provider Selection with Fuzzy SWARA and Fuzzy MOORA in Plastic Industry. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 91 (5-8), 2401-2418. Doi: 10.1007/s00170-016-9880-x.
- Mishra, A. R., Rani, P., Pandey, K., Mardani, A., Streimikis, J., Streimikiene, D. ve Alrasheedi, M. (2020). Novel Multi-Criteria Intuitionistic Fuzzy SWARA–COPRAS Approach for Sustainability Evaluation of the Bioenergy Production Process. Sustainability, 12 (10), 4155. Doi: 10.3390/su12104155.
- Mutlu, S. ve Sertoğlu, A. E. (2018). Düşük Maliyetli ve Tam Hizmet Sunan Havayolları Müşterilerinin Hizmet Kalitesi Beklentilerinin Karşılaştırılması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10 (1), 528-550.
- Okumuş, A. ve Asil, H. (2007). Havayolu Taşımacılığında Yerli ve Yabancı Yolcuların Memnuniyet Düzeylerine Göre Beklentilerinin İncelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (13), 152-175.
- Oruç, K.O. ve Arıcan, M. (2019). Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci ve Bulanık Aras Yöntemleri ile Polis Merkezi Kuruluş Yeri Seçimi: Isparta Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24 (3), 715-734.
- Özbek, A. (2019). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel ile Problem Çözümü Kavram Teori Uygulama, Ankara: Seçkin Kitabevi, 2. Baskı.
- Özdağoğlu, A., Keleş, M. K. ve Eren, F. Y. (2019). Bir Üniversite Hastanesinde Makroelisa Ekipmanı Alternatiflerinin WASPAS ve SWARA Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24 (2), 319-331.
- Pamučar, D., Badi, I., Sanja, K. ve Obradović, R. (2018). A Novel Approach for The Selection of Power-Generation Technology Using a Linguistic Neutrosophic CODAS Method: A Case Study in Libya. Energies, 11 (9), 2489. Doi: 10.3390/en11092489.
- Park, E., Jang, Y., Kim, J., Jeong, N. J., Bae, K. ve del Pobil, A. P. (2019). Determinants of Customer Satisfaction with Airline Services: An Analysis of Customer Feedback Big Data. Journal of Retailing and Consumer Services, 51, 186-190. Doi: 10.1016/j.jretconser.2019.06.009.
- Paul, D., Agarwal, P. ve Chakraborty, S. (2016). Performance Appraisal of Indian State Police Forces Using Aras Method. Management Science Letters, 6 (5), 361-372. Doi: 10.5267/j.msl.2016.3.001.
Perçin, S. (2019). An integrated fuzzy SWARA and Fuzzy AD Approach for Outsourcing Provider Selection. Journal of Manufacturing Technology Management, 30 (2), 531-552. Doi: 10.1108/JMTM-08-2018-0247.
- Prentice, C. ve Kadan, M. (2019). The Role of Airport Service Quality in Airport and Destination Choice. Journal of Retailing and Consumer Services, 47, 40-48. Doi: 10.1016/j.jretconser.2018.10.006.
- Rani, P., Mishra, A. R., Mardani, A., Cavallaro, F., Štreimikienė, D. ve Khan, S. A. R. (2020). Pythagorean Fuzzy SWARA–VIKOR Framework for Performance Evaluation of Solar Panel Selection. Sustainability, 12 (10), 4278. Doi: 10.3390/su12104278.
- Ren, R.X., Liao, H.C., Al-Barakati, A. ve Cavallaro, F. (2019). Electric Vehicle Charging Station Site Selection by An Integrated Hesitant Fuzzy SWARA-WASPAS Method, Transformations in Business & Economics, 18 (2), 103-123.
- Rostamzadeh, R. Esmaeili, A., Shahriyari Nia, A., Saparauskas, J., Keshavarz Ghorabaee, M. (2017). A Fuzzy Aras Method for Supply Chain Management Performance Measurement in SMEs under Uncertainty. Transformations in Business & Economics, 16, 2A (41A), 319-348.
- Seker, S. (2020). A Novel Interval-Valued Intuitionistic Trapezoidal Fuzzy Combinative Distance-Based Assessment (CODAS) Method. Soft Computing, 24 (3), 2287-2300. Doi: 10.1007/s00500-019-04059-3.
- Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü. Mevzuat. Yönetmelikler. http://web.shgm.gov.tr/tr/s/6307-ticari-hava-tasima-isletmeleri-yonetmeligi-shy-6a. (Erişim Tarihi: 22.06.2020).
Stamolampros, P. ve Korfiatis, N. (2019). Airline Service Quality and Economic Factors: An ARDL Approach on US Airlines. Journal of Air Transport Management, 77, 24-31. Doi: 10.1016/j.jairtraman.2019.03.002.
- Sun, Z. (2019). The Influence of Class of Seat on the Relationship between Aviation Service Quality and Customer Satisfaction. International Journal of Frontiers in Sociology, 1 (1), 63-74. Doi: 10.25236/IJFS.2019.010107.
- Şen, H. ve Polat, H. (2015). Havayolu Taşımacılığı Kanunlarındaki Değişikliğin Türkiye'deki Havayolu Yolcu Taşımacılığı Üzerine Etkilerinin Araştırılması. Alphanumeric Journal, 3 (1), 89-98.DOI: http://dx.doi.org/10.17093/aj.2015.3.1.5000109380.
- Topal, B., Şahin, H. ve Topal, B. (2019). Havayolu ile Yolcu Taşımacılığında Müşteri Memnuniyetini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: İstanbul Hava Limanları Örneği. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 119-128.
- Turskis, Z. ve Zavadskas, E. K. (2010). A New Fuzzy Additive Ratio Assessment Method (ARAS-F). Case Study: The Analysis of Fuzzy Multiple Criteria in Order to Select the Logistic Centers Location, Transport, 25 (4): 423-432.
- Tuş, A. ve Adalı, E. A. (2018). Personnel Assessment with CODAS and PSI Methods. Alphanumeric Journal, 6(2), 243-256. http://dx.doi.org/10.17093/alphanumeric.432843.
URL1, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, Havalimanlarımız, Isparta Süleyman Demirel Havalimanı, https://suleymandemirel.dhmi.gov.tr/Sayfalar/default.aspx, (Erişim Tarihi: 26.06.2020).
- URL2, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, Havalimanlarımız, Denizli Çardak Havalimanı, https://cardak.dhmi.gov.tr/Sayfalar/default.aspx, (Erişim Tarihi: 26.06.2020).
- URL3, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, Havalimanlarımız, Uşak Havalimanı, https://usak.dhmi.gov.tr/Sayfalar/default.aspx, (Erişim Tarihi: 26.06.2020).
- Ulutaş, A. (2019). Using of Fuzzy SWARA and Fuzzy ARAS Methods to Solve Supplier Selection Problem, In Theoretical and Applied Mathematics in International Business, IGI Global, 151–165
- Uz, C. Y. ve Canarslan, N. Ö. (2019). Havayolu Hizmet Kalitesinin Yolcu Memnuniyeti Üzerine Etkisi. Turkish Studies, 14 (4), 2905-2922.
- Yalçın, N. ve Yapıcı Pehlivan, N. (2019). Application of The Fuzzy CODAS Method Based on Fuzzy Envelopes for Hesitant Fuzzy Linguistic Term Sets: A Case Study on a Personnel Selection Problem. Symmetry,11 (4), 493.
- Yangınlar, G. ve Tuna, F. (2020). Havayolu Taşımacılığında Hizmet Kalitesinin Kurumsal İmaj, Müşteri Memnuniyeti ve Müşteri Sadakati Üzerindeki Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi,12 (1), 173-187.
- Yeni, F. B. ve Özçelik, G. (2019). Interval-valued Atanassov Intuitionistic Fuzzy CODAS Method for Multi Criteria Group Decision Making Problems. Group Decision and Negotiation, 28, 433-452. https://doi.org/10.1007/s10726-018-9603-9.
- Yıldırım, B. I., Uysal, F. ve Ilgaz, A. (2019). Havayolu İşletmelerinde Personel Seçimi: ARAS Yöntemi İle Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (33), 219-231.
- Yıldız, O. ve Erdil, S. (2013). Türkiye Havayolu Yolcu Taşımacılığı Sektöründe Hizmet Kalitesinin Karşılaştırmalı Ölçümlenmesi. Öneri Dergisi, 10 (39), 89-100.
- Zarbakhshnia, N., Soleimani, H. ve Ghaderi, H. (2018). Sustainable Third-Party Reverse Logistics Provider Evaluation and Selection Using Fuzzy SWARA and Developed Fuzzy COPRAS in the Presence of Risk Criteria. Applied Soft Computing, 65, 307-319. Doi: 10.1016/j.asoc.2018.01.023.
- Zavadskas, E. K., Turskis, Z. ve Vilutiene, T. (2010). Multiple Criteria Analysis of Foundation Instalment Alternatives by Applying Additive Ratio Assessment (ARAS) Method. Archives of Civil and Mechanical Engineering, 10 (3), 123-141.
An Application with Multi-Criteria Decision-Making Methods for the Evaluation of Airports in terms of Passengers
Yıl 2021,
Cilt: 23 Sayı: 2, 419 - 456, 30.08.2021
Murat Kemal Keleş
,
Aşkın Özdağoğlu
,
Barış Işıldak
Öz
Competition is intense in aviation industry. It is a sector that develops day by day and progresses rapidly. Air transportation provides an advantage over other transportation alternatives, especially in terms of time factor. Therefore, it is seen that air transportation is frequently preferred by passengers. Airports are important actors in airline transportation because of flight activities, passenger, cargo and material transfers. The distance of the airports to the city in the region where they are located, the airport building and environmental design, the services provided in the airport are effective in the satisfaction level of the passengers. Increasing the service quality provided to both passengers and airline operators at airports is important in terms of competition between airports. The aim of this study is to evaluate Isparta Süleyman Demirel, Denizli Çardak and Uşak Airports, which serve in regions close to each other from the perspective of passengers who prefer air transportation. Multi-criteria decision making methods were used in the study. The weights of the evaluation criteria were found by using Fuzzy SWARA. The ranking of the three airports within the scope of the study was made using CODAS, ARAS, Fuzzy CODAS and Fuzzy ARAS methods and the results were compared. It is thought that the study will be beneficial for passengers using airline transportation, airport managers and airline sector employees.
Kaynakça
- Acar, N. ve Nur, R. (2017). Havalimanında Sunulan Hizmetlerin Engelli Yolcular Tarafından Değerlendirilmesi: Ankara Esenboğa Havalimanı Örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 733-748.
- Ansari, Z. N., Kant, R. ve Shankar, R. (2020). Evaluation and Ranking of Solutions to Mitigate Sustainable Remanufacturing Supply Chain Risks: A Hybrid Fuzzy SWARA-Fuzzy COPRAS Framework Approach. International Journal of Sustainable Engineering, 1-22. Doi: 10.1080/19397038.2020.1758973.
- Aşık, N. A. (2019). Yerli ve Yabancı Yolcuların Havalimanı Hizmet Kalitesi Algıları: İstanbul Havalimanı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (4), 2612-2629.
- Awad, M., Alzaatreh, A., AlMutawa, A., Al Ghumlasi, H. ve Almarzooqi, M. (2019). Travelers’ Perception of Service Quality at Dubai International Airport. International Journal of Quality & Reliability Management. Doi: 10.1108/IJQRM-06-2019-0211.
- Ayçin, E. ve Arsu, T. (2019). CODAS ve ENTROPİ Yöntemleri ile Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Düzey 1 Bölgelerine Göre İncelenmesi. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7 (18), 425 – 447.
- Ayyıldız, E. ve Yalçın, S. (2018). Türkiye’de Yer Alan Lojistik Dostu Şehirlerin Bütünleşik ENTROPİ-CODAS Kullanılarak Belirlenmesi. Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering, 23 (4), 127-140.
- Bakır, M. ve Akın, Ş. (2018). Havaalanlarında Hizmet Kalitesinin ENTROPİ ve TOPSIS Yöntemleri ile Değerlendirilmesi: Avrupa’nın En Yoğun Havaalanları Üzerine Bir Uygulama. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (66), 632-651.
- Bakır, M. ve Alptekin, N. (2018). Hizmet Kalitesi Ölçümüne Yeni Bir Yaklaşım: CODAS Yöntemi ile Havayolu İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Business & Management Studies: An International Journal, 6 (4), 1336-1353.
- Bakır, M. ve Atalık, Ö. (2018). Entropi ve Aras Yöntemleriyle Havayolu İşletmelerinde Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10 (1), 617-638.
- Battal, Ü. (2020). Avrupadaki Havaalanı Grup Şirketlerinin Finansal Performanslarının Ölçülmesi: Veri Zarflama Analizi Yöntemi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (1), 171-184.
- Baykal, N. ve Beyan, T. (2004). Bulanık Mantık Uzman Sistemler ve Denetleyiciler. Ankara: Bıçaklar Kitabevi.
- Bayrakçı, E. ve Aksoy, E. (2019). Bireysel Emeklilik Şirketlerinin ENTROPİ Ağırlıklı ARAS ve COPRAS Yöntemleri ile Karşılaştırmalı Performans Değerlendirmesi. Business and Economics Research Journal, 10 (2), 415-434.
- Bezerra, G. C. L. ve Gomes, C. F. (2016). Measuring Airport Service Quality: A Multidimensional Approach. Journal of Air Transport Management, 53, 85-93.
- Brochado, A., Rita, P., Oliveira, C. ve Oliveira, F. (2019). Airline Passengers Perceptions of Service Quality: Themes in Online Reviews. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 31 (2), 855-873. Doi: 10.1108/IJCHM-09-2017-0572.
- Büyüközkan, G. ve Güler, M. (2020). Smart Watch Evaluation with Integrated Hesitant Fuzzy Linguistic SAW-ARAS Technique. Measurement, 153, 107353. Doi: 10.1016/j.measurement.2019.107353.
- Büyüközkan, G., Havle, C. A. ve Feyzioğlu, O. (2020). A New Digital Service Quality Model and Its Strategic Analysis in Aviation Industry Using Interval-Valued Intuitionistic Fuzzy AHP. Journal of Air Transport Management, 86, 101817. Doi: 10.1016/j.jairtraman.2020.101817.
- Demirel, A. (2020). Yurt İçi Uçuş Yapan Havayolu İşletmelerinde Hizmet Kalitesi Konusunda Bir Karma Yöntem Çalışması. Journal of Tourism Intelligence and Smartness, 3 (1), 32-52.
- Dilmen, E. ve Çetinyokuş, T. (2020). Potansiyel Çoklu Havalimanı Sisteminin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9 (2), 859-876.
- Durmaz, K. İ. ve Gencer, C. (2020). JSMAA Tabanlı Yeni Bir Eklenti: SWARA-JSMAA ve Akrobasi Uçağı Seçimi. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 35 (3), 1487-1498.
- Ecer, F. (2016). ARAS Yöntemi Kullanılarak Kurumsal Kaynak Planlaması Yazılımı Seçimi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8 (1), 89-98.
- Erdoğan, D. (2020). Havaalanı Hizmet Kalitesinin Önem-Performans Analiziyle Değerlendirilmesi: Gaziantep Havalimanı Örneği. Journal of Aviation Research, 2 (2), 82-100.
- Ghenai, C., Albawab, M. ve Bettayeb, M. (2020). Sustainability Indicators for Renewable Energy Systems Using Multi-Criteria Decision-Making Model and Extended SWARA/ARAS Hybrid Method. Renewable Energy, 146, 580-597. Doi: 10.1016/j.renene.2019.06.157.
- Ghorabaee, M. K., Zavadskas, E. K., Turskis, Z. ve Antucheviciene, J. (2016). A New Combinative Distance-based Assessment (CODAS) Method for Multi Criteria Decision-making. Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 3, 25-44.
- Güreş, N., Arslan, S., Yüksel, C. ve Yılmaz, H. (2019). Çocuklu Yolcuların Havacılık İşletmelerine Yönelik Beklenti ve Memnuniyetlerinin Araştırılması. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (1), 120-132.
- Işık, O. (2019). Türk Mevduat Bankacılığı Sektörünün Finansal Performanslarının ENTROPİ Tabanlı ARAS Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (FESA), 4 (1), 90-99.
- Işıldak, B. ve Tunca, M. Z. (2018). Havalimanı Hizmetlerinde Müşteri Memnuniyetini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23 (1), 241-255.
- Karabašević, D. M., Maksimović, M. V., Stanujkić, D. M., Jocić, G. B. ve Rajčević, D. P. (2018). Selection of Software Testing Method by Using ARAS method. Tehnika, 73 (5), 724-729. Doi: 10.5937/tehnika1805724K.
- Karagöz, S., Deveci, M., Simic, V., Aydın, N. ve Bölükbaş, U. (2020). A Novel Intuitionistic Fuzzy Mcdm-Based CODAS Approach for Locating an Authorized Dismantling Center: A Case Study of Istanbul. Waste Management & Research, 38 (6), 660-672.
- Karasan, A., Zavadskas, E. K., Kahraman, C. ve Keshavarz-Ghorabaee, M. (2019). Residential Construction Site Selection Through Interval-Valued Hesitant Fuzzy CODAS Method. Informatica, 30 (4), 689-710.
- Kasım, K. ve Mahmut, B. (2020). Evaluation of Airlines Performance Using an Integrated Critic and Codas Methodology: The Case of Star Alliance Member Airlines. Studies in Business and Economics, 15 (1), 83-99.
- Katrancı, A. ve Kundakcı, N. (2020a). SWARA Temelli Bulanık COPRAS Yöntemi ile Soğuk Hava Deposu Seçimi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7 (1), 63-80.
- Katrancı, A. ve Kundakcı, N. (2020b). Bulanık CODAS yöntemi ile kripto para yatırım alternatiflerinin değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(4), 958-973.
Kaya, G. S. (2020). Havayolu Yolcu Taşımacılığında Çevreci Yaklaşımların Deneyimsel Tatmin ve Tekrar Satın Alma Niyeti Üzerinde Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep, Türkiye.
- Kenger, M. D. ve Organ, A. (2017). Banka Personel Seçiminin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden ENTROPİ Temelli ARAS Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (4), 152-170.
- Keshavarz Ghorabaee, M., Amiri, M., Zavadskas, E. K., Hooshmand, R. ve Antucheviciene, J. (2017). Fuzzy Extension of the CODAS method for Multi-Criteria Market Segment Evaluation. Journal of Business Economics and Management, 18(1), 1-19.
- Keshavarz Ghorabaee, M., Zavadskas, E. K., Turskis, Z. ve Antucheviciene, J. (2016). A New Combinative Distance-Based Assessment (CODAS) Method for Multi-Criteria Decision-Making. Economic Computation & Economic Cybernetics Studies & Research, 50 (3).
- Khudhair, H. Y., Jusoh, A., Mardani, A. ve Nor, K. M. (2019). Quality Seekers as Moderating Effects Between Service Quality and Customer Satisfaction In Airline Industry. International Review of Management and Marketing, 9(4), 74-79. Doi: 10.32479/irmm.8144.
- Köleoğlu, N. ve Demirel, E. (2019). Türkiye’nin Önemli Turizm Kentlerindeki Havalimanlarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Ölçülmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16 (3), 352-365.
Lim, J. ve Lee, H. C. (2020). Comparisons of Service Quality Perceptions Between Full Service Carriers and Low Cost Carriers in Airline Travel. Current Issues in Tourism, 23 (10), 1261-1276. Doi: 10.1080/13683500.2019.1604638.
- Madak, S. S. ve Selepçioğlu, A. M. (2020). Türk Sivil Havacılık Sektöründe Yolcu Memnuniyeti ve Sadakat İlişkisi: Türk Havayolları Örnek çalışması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (37), 569-592.
- Maghsoodi, A. I., Rasoulipanah, H., López, L. M., Liao, H. ve Zavadskas, E. K. (2020). Integrating Interval-Valued Multi-Granular 2-Tuple Linguistic BWM-CODAS Approach with Target-Based Attributes: Site Selection for A Construction Project. Computers & Industrial Engineering, 139, 106147. Doi: 10.1016/j.cie.2019.106147.
- Mavi, R. K., Goh, M. ve Zarbakhshnia, N. (2017). Sustainable Third-Party Reverse Logistic Provider Selection with Fuzzy SWARA and Fuzzy MOORA in Plastic Industry. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 91 (5-8), 2401-2418. Doi: 10.1007/s00170-016-9880-x.
- Mishra, A. R., Rani, P., Pandey, K., Mardani, A., Streimikis, J., Streimikiene, D. ve Alrasheedi, M. (2020). Novel Multi-Criteria Intuitionistic Fuzzy SWARA–COPRAS Approach for Sustainability Evaluation of the Bioenergy Production Process. Sustainability, 12 (10), 4155. Doi: 10.3390/su12104155.
- Mutlu, S. ve Sertoğlu, A. E. (2018). Düşük Maliyetli ve Tam Hizmet Sunan Havayolları Müşterilerinin Hizmet Kalitesi Beklentilerinin Karşılaştırılması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10 (1), 528-550.
- Okumuş, A. ve Asil, H. (2007). Havayolu Taşımacılığında Yerli ve Yabancı Yolcuların Memnuniyet Düzeylerine Göre Beklentilerinin İncelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (13), 152-175.
- Oruç, K.O. ve Arıcan, M. (2019). Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci ve Bulanık Aras Yöntemleri ile Polis Merkezi Kuruluş Yeri Seçimi: Isparta Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24 (3), 715-734.
- Özbek, A. (2019). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel ile Problem Çözümü Kavram Teori Uygulama, Ankara: Seçkin Kitabevi, 2. Baskı.
- Özdağoğlu, A., Keleş, M. K. ve Eren, F. Y. (2019). Bir Üniversite Hastanesinde Makroelisa Ekipmanı Alternatiflerinin WASPAS ve SWARA Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24 (2), 319-331.
- Pamučar, D., Badi, I., Sanja, K. ve Obradović, R. (2018). A Novel Approach for The Selection of Power-Generation Technology Using a Linguistic Neutrosophic CODAS Method: A Case Study in Libya. Energies, 11 (9), 2489. Doi: 10.3390/en11092489.
- Park, E., Jang, Y., Kim, J., Jeong, N. J., Bae, K. ve del Pobil, A. P. (2019). Determinants of Customer Satisfaction with Airline Services: An Analysis of Customer Feedback Big Data. Journal of Retailing and Consumer Services, 51, 186-190. Doi: 10.1016/j.jretconser.2019.06.009.
- Paul, D., Agarwal, P. ve Chakraborty, S. (2016). Performance Appraisal of Indian State Police Forces Using Aras Method. Management Science Letters, 6 (5), 361-372. Doi: 10.5267/j.msl.2016.3.001.
Perçin, S. (2019). An integrated fuzzy SWARA and Fuzzy AD Approach for Outsourcing Provider Selection. Journal of Manufacturing Technology Management, 30 (2), 531-552. Doi: 10.1108/JMTM-08-2018-0247.
- Prentice, C. ve Kadan, M. (2019). The Role of Airport Service Quality in Airport and Destination Choice. Journal of Retailing and Consumer Services, 47, 40-48. Doi: 10.1016/j.jretconser.2018.10.006.
- Rani, P., Mishra, A. R., Mardani, A., Cavallaro, F., Štreimikienė, D. ve Khan, S. A. R. (2020). Pythagorean Fuzzy SWARA–VIKOR Framework for Performance Evaluation of Solar Panel Selection. Sustainability, 12 (10), 4278. Doi: 10.3390/su12104278.
- Ren, R.X., Liao, H.C., Al-Barakati, A. ve Cavallaro, F. (2019). Electric Vehicle Charging Station Site Selection by An Integrated Hesitant Fuzzy SWARA-WASPAS Method, Transformations in Business & Economics, 18 (2), 103-123.
- Rostamzadeh, R. Esmaeili, A., Shahriyari Nia, A., Saparauskas, J., Keshavarz Ghorabaee, M. (2017). A Fuzzy Aras Method for Supply Chain Management Performance Measurement in SMEs under Uncertainty. Transformations in Business & Economics, 16, 2A (41A), 319-348.
- Seker, S. (2020). A Novel Interval-Valued Intuitionistic Trapezoidal Fuzzy Combinative Distance-Based Assessment (CODAS) Method. Soft Computing, 24 (3), 2287-2300. Doi: 10.1007/s00500-019-04059-3.
- Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü. Mevzuat. Yönetmelikler. http://web.shgm.gov.tr/tr/s/6307-ticari-hava-tasima-isletmeleri-yonetmeligi-shy-6a. (Erişim Tarihi: 22.06.2020).
Stamolampros, P. ve Korfiatis, N. (2019). Airline Service Quality and Economic Factors: An ARDL Approach on US Airlines. Journal of Air Transport Management, 77, 24-31. Doi: 10.1016/j.jairtraman.2019.03.002.
- Sun, Z. (2019). The Influence of Class of Seat on the Relationship between Aviation Service Quality and Customer Satisfaction. International Journal of Frontiers in Sociology, 1 (1), 63-74. Doi: 10.25236/IJFS.2019.010107.
- Şen, H. ve Polat, H. (2015). Havayolu Taşımacılığı Kanunlarındaki Değişikliğin Türkiye'deki Havayolu Yolcu Taşımacılığı Üzerine Etkilerinin Araştırılması. Alphanumeric Journal, 3 (1), 89-98.DOI: http://dx.doi.org/10.17093/aj.2015.3.1.5000109380.
- Topal, B., Şahin, H. ve Topal, B. (2019). Havayolu ile Yolcu Taşımacılığında Müşteri Memnuniyetini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: İstanbul Hava Limanları Örneği. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 119-128.
- Turskis, Z. ve Zavadskas, E. K. (2010). A New Fuzzy Additive Ratio Assessment Method (ARAS-F). Case Study: The Analysis of Fuzzy Multiple Criteria in Order to Select the Logistic Centers Location, Transport, 25 (4): 423-432.
- Tuş, A. ve Adalı, E. A. (2018). Personnel Assessment with CODAS and PSI Methods. Alphanumeric Journal, 6(2), 243-256. http://dx.doi.org/10.17093/alphanumeric.432843.
URL1, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, Havalimanlarımız, Isparta Süleyman Demirel Havalimanı, https://suleymandemirel.dhmi.gov.tr/Sayfalar/default.aspx, (Erişim Tarihi: 26.06.2020).
- URL2, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, Havalimanlarımız, Denizli Çardak Havalimanı, https://cardak.dhmi.gov.tr/Sayfalar/default.aspx, (Erişim Tarihi: 26.06.2020).
- URL3, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, Havalimanlarımız, Uşak Havalimanı, https://usak.dhmi.gov.tr/Sayfalar/default.aspx, (Erişim Tarihi: 26.06.2020).
- Ulutaş, A. (2019). Using of Fuzzy SWARA and Fuzzy ARAS Methods to Solve Supplier Selection Problem, In Theoretical and Applied Mathematics in International Business, IGI Global, 151–165
- Uz, C. Y. ve Canarslan, N. Ö. (2019). Havayolu Hizmet Kalitesinin Yolcu Memnuniyeti Üzerine Etkisi. Turkish Studies, 14 (4), 2905-2922.
- Yalçın, N. ve Yapıcı Pehlivan, N. (2019). Application of The Fuzzy CODAS Method Based on Fuzzy Envelopes for Hesitant Fuzzy Linguistic Term Sets: A Case Study on a Personnel Selection Problem. Symmetry,11 (4), 493.
- Yangınlar, G. ve Tuna, F. (2020). Havayolu Taşımacılığında Hizmet Kalitesinin Kurumsal İmaj, Müşteri Memnuniyeti ve Müşteri Sadakati Üzerindeki Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi,12 (1), 173-187.
- Yeni, F. B. ve Özçelik, G. (2019). Interval-valued Atanassov Intuitionistic Fuzzy CODAS Method for Multi Criteria Group Decision Making Problems. Group Decision and Negotiation, 28, 433-452. https://doi.org/10.1007/s10726-018-9603-9.
- Yıldırım, B. I., Uysal, F. ve Ilgaz, A. (2019). Havayolu İşletmelerinde Personel Seçimi: ARAS Yöntemi İle Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (33), 219-231.
- Yıldız, O. ve Erdil, S. (2013). Türkiye Havayolu Yolcu Taşımacılığı Sektöründe Hizmet Kalitesinin Karşılaştırmalı Ölçümlenmesi. Öneri Dergisi, 10 (39), 89-100.
- Zarbakhshnia, N., Soleimani, H. ve Ghaderi, H. (2018). Sustainable Third-Party Reverse Logistics Provider Evaluation and Selection Using Fuzzy SWARA and Developed Fuzzy COPRAS in the Presence of Risk Criteria. Applied Soft Computing, 65, 307-319. Doi: 10.1016/j.asoc.2018.01.023.
- Zavadskas, E. K., Turskis, Z. ve Vilutiene, T. (2010). Multiple Criteria Analysis of Foundation Instalment Alternatives by Applying Additive Ratio Assessment (ARAS) Method. Archives of Civil and Mechanical Engineering, 10 (3), 123-141.