Afetler ve İnsani Yardım Faaliyetleri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 2, 289 - 312, 30.08.2021

Adem Ceren

Öz

Bu çalışmada, dünya genelinde meydana gelen doğa ve insan kaynaklı afetler ile bunlar neticesinde ortaya çıkan insani krizler ve insani yardım faaliyetleri ele alınmaktadır. Çalışma kapsamında öncelikle afet kavramı, afet türleri, insani yardım kavramı ve ilkeleri üzerine durulmakta, afetlerle mücadelede topyekûn hareket etme zorunluluğuna atıf yapılarak toplumsal bilinç oluşturmanın önemi ve gerekliliği tartışılmaktadır. Çalışmanın amacı, dünya genelinde artan insani krizler ve yürütülmekte olan insani yardım faaliyetlerinin genel görünümü sayısal verilerle ortaya koymaya çalışarak, yeni insani krizlerin azaltılması noktasında toplumsal bilinç oluşturmanın önemini vurgulamaktır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemi arasında sıklıkla kullanılan doküman incelenmesi tekniği kullanılmıştır. Bu kapsamda afetler ve insani yardım faaliyetleri konusunda olgu ve olaylara ilişkin, raporlar, kitaplar, makaleler ve diğer belgeler analiz edilmiştir. Dünyada bir yandan refah artışı yaşanırken diğer yandan insani yardımlara duyulan ihtiyacın da giderek arttığı, ülkelerin insani yardım harcamaları ile ekonomik gelişmişlik düzeyleri arasında doğrusal bir ilişkinin bulunmadığı, artan askeri harcamaların yeni insani krizleri ortaya çıkaracağı ve yerel düzeyden başlayarak uluslararası boyuta kadar örgütlü sivil girişimlerle sağlanacak toplumsal bilinçlenmenin yeni insani krizleri baskılamada önemli bir işlev göreceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Afet,, insani yardım,, insani kriz, toplumsal bilinç

An Assessment on Disasters and Humanitarian Aid Activities

Öz

The current study employs worldwide natural and man-made disasters which cause humanitarian crises and humanitarian aid activities. The study focuses first on the concept and types of disasters and the concept and principles of humanitarian aid, it then discusses the importance and necessity of creating social awareness by referring to the obligation to act collectively in combating disasters. The main objective of the study is providing general view of increasing humanitarian crises and aid activities globally using quantitative datasets. It also aims to emphasize the importance of creating social awareness in reducing new humanitarian crises. The study utilizes document analysis technique, a well-known technique in qualitative studies. To do this, reports, books, articles and other documents related to facts and events on disasters and humanitarian aid activities were analyzed. The results of the study show that: (i) while some parts of the world have experienced an increasing welfare, the other parts still need more humanitarian aid, (ii) no linear relationship exists between economic growth and countries’ expenditures for humanitarian aid activities, (iii) increasing military expenditures causes new humanitarian crises, (iv) social awareness created by organized local/international civil initiatives can play an important role in suppressing new humanitarian crises.

Anahtar Kelimeler

Disaster, humanitarian aid, humanitarian crisis, social consciousness

Kaynakça

• Referans 1: AFAD. (2014). Açıklamalı afet yönetimi terimleri sözlüğü, Ankara.
• Referans 2: AFAD. (2019). AFAD aracılığıyla 58 ülkeye 4,5 milyar liralık insani yardım. (20.08.2019) Erişim tarihi: (11.01.2021) https://icisleri.gov.tr/afad-araciligiyla-58-ulkeye-45-milyar-liralik-insani-yardim#:~:text=En%20%C3%A7ok%20yard%C4%B1m%20ula%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1lan%20%C3%BClkeler,750%20milyon%20lira%20yard%C4%B1m%20ula%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1ld%C4%B1
• Referans 3: AFAD. (2020). Afet yönetimi kapsamında 2019 yılına bakış ve doğa kaynaklı olay istatistikleri. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara.
• Referans 4: AFAD. (2021). Afet türleri. Erişim tarihi: (13.01.2021) https://www.afad.gov.tr/afet-turleri
• Referans 5: Bakır, Z. Z. (2019). Daha etkin insani yardım için temel standartlar. (Araştırma 91, İnsani Yardım), İHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi.
• Referans 6: Beck, U. (2011). Risk toplumu, başka bir modernliğe doğru, (K. Özdoğan ve B. Doğan, Çev.), İstanbul: İthaki Yayınları.
• Referans 7: Cambridge Dictionary. (2020). Humanitarian. Erişim tarihi: (09.07.2020) https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/humanitarian
• Referans 8: Ceren, A. (2019). Yönetim ve kriz/afet yönetimi. (M. A. Özer, Ed.). (12. Bölüm), Yönetim ve ... ss. 348-388, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Referans 9: CHS Alliance. (2014). Temel insani yardım standardı. CHS Alliance, Sphere Project ve Groupe URD. Erişim tarihi: (09.07.2020) https://corehumanitarianstandard.org/files/files/Core-Humanitarian-Standard-Turkish.pdf
• Referans 10: Cihangir-Tetik, D. ve Müftüler-Baç, M. (2020). Türkiye-Avrupa Birliği ilişkilerine dış ve insani yardımlar penceresinden bakmak. Panorama, Çevrimiçi Yayın, 23 Mayıs. Erişim tarihi: (08.01.2021) https://www.uikpanorama.com/blog/2020/05/23/turkiye-avrupa-birligi-iliskilerine-dis-ve-insani-yardimlar-penceresinden-bakmak/
• Referans 11: Çağıran, M. E. (2006). Uluslararası alanda insan hakları. Ankara: Platin Yayınları.
• Referans 12: DI (Development Initiatives). (2018). Global humanitarian assistance report 2018. England and Wales: DI International Ltd,. Erişim tarihi: (09.01.2021) https://devinit.org/resources/global-humanitarian-assistance-report-2018/#downloads
• Referans 13: DI (Development Initiatives). (2019). Global humanitarian assistance report 2019. England and Wales: DI International Ltd,. Erişim tarihi: (09.01.2021) https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/GHA%20report%202019_0.pdf
• Referans 14: DI (Development Initiatives). (2020). Global Humanitarian assistance report 2020. England and Wales: DI International Ltd,. Erişim tarihi: (08.01.2021) https://data2.unhcr.org/en/documents/details/78217
• Referans 15: Domazeti, R. (2020a). Yemen’de insani kriz derinleşiyor. İNSAMER (28.09.2020), Erişim tarihi: (09.01.2020) https://insamer.com/rsm/icerik/dosya/dosya_3339.pdf
• Referans 16: Domazeti, R. (2020b). Suriye’de insani durum. İNSAMER (07.12.2020) Erişim tarihi: (11.01.2021) https://insamer.com/rsm/icerik/dosya/dosya_3526.pdf
• Referans 17: Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2020). Geçici koruma. İçişleri Bakanlığı. Erişim tarihi: (09.01.2020) https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638
• Referans 18: HI (Humanitarian Insight). (2020). Response plans in 2021. Erişim tarihi: (12.01.2020) https://hum-insight.info/
• Referans 19: IFRC. (2018). World disasters report. International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies, Geneva/Switzerland. Erişim tarihi: (01.07.2020) https://media.ifrc.org/ifrc/wp-content/uploads/sites/5/2018/10/B-WDR-2018-EN-LR.pdf
• Referans 20: IFRC. (2020a). World disasters report 2020. International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies, Geneva, Erişim tarihi: (13.01.2020) https://media.ifrc.org/ifrc/world-disaster-report-2020
• Referans 21: IFRC. (2020b). What is a disaster? Erişim tarihi: (02.07.2020) https://www.ifrc.org/en/what-we-do/disaster-management/about-disasters/what-is-a-disaster/
• Referans 22: Monllor, J. ve Murphy, P. J. (2017). Natural disasters, entrepreneurship, and creation after destruction A conceptual approach. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, Vol. 23, No. 4, 618-637.
• Referans 23: Köseoğlu, A. M. (2015). Afet yönetimi ve insani yardım. Ankara: Nobel Yayınları.
• Referans 24: Kundak, S. (2011). Şehirler, afetler ve insanlar. Toprak İşveren Dergisi, Sayı 92, 6-11.
• Referans 25: OCHA. (2020). Humanitarian update (Yemen). Sayı 8. Erişim tarihi: (09.01.2020). https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/Yemen%20Humanitarian%20Update%20Issue%208%20%28August%202020%29.pdf
• Referans 26: OCHA. (2021a). Situation report (Sudan). Erişim tarihi: (10.01.2021) https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/Situation%20Report%20-%20Sudan%20-%207%20Jan%202021.pdf
• Referans 27: OCHA. (2021b) Global humanitarian overview. Erişim tarihi: (10.01.2021) https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/GHO2021_EN.pdf
• Referans 28: Pringle, J. ve Hunt, M. (2015). “Humanitarian action”. Encyclopedia of Global Bioethics, Springer Science+Business Media Dordrecht, DOI 10.1007/978-3-319-05544-2_235-1 Erişim tarihi: (30.09.2020) https://www.researchgate.net/publication/284030877_Humanitarian_Action
• Referans 29: Shaluf, I. M., Ahmadun, F. ve Said, A. M. (2003). “A review of disaster and crisis”, Disaster Prevention and Management: An International Journal, 12(1), 24-32.
• Referans 30: SIPRI. (2020). SIPRI yearbook 2020: Armaments, disarmament and ınternational security. Oxford University Press. Erişim tarihi: (11.01.2020) https://www.sipri.org/sites/default/files/2020-06/yb20_summary_en_v2.pdf
• Referans 31: SNHR. (2020). Statistics. (Since March 2011). Erişim tarihi: (11.01.2020). https://sn4hr.org/#1523098545619-e820e287-18bd
• Referans 32: Sphere Projesi. (2011). İnsani yardım sözleşmesi ve insani yardımda asgari standartlar. (İkinci Yeniden Baskı), Northampton, Birleşik Krallık: Belmont Press Ltd.
• Referans 33: Sphere. (2018). The sphere handbook. humanitarian charter and minimum standards in humanitarian response. Erişim tarihi: (31.12.2020) https://handbook.spherestandards.org/en/sphere/#ch001
• Referans 34: Statiska. (2021). Development of the number of earthquakes (M5+) worldwide from 2000 to 2019. Erişim tarihi: (08.02.2021) https://www.statista.com/statistics/263105/development-of-the-number-of-earthquakes-worldwide-since-2000/
• Referans 35: Şahin, Y., Lamba, M. ve Öztop, S. (2018). Üniversite öğrencilerinin afet bilinci ve afete hazırlık düzeylerinin belirlenmesi. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 3(6) 149-159.
• Referans 36: TDK. (2009). Türkçe sözlük. (10. Baskıdan Tıpkıbasım). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Referans 37: The Sphere Project. (2011). Humanitarian charter and minimum standards in humanitarian response. (Third Edition). United Kingdom: Practical Action Publishing.
• Referans 38: UN. (2020) Human rights. Erişim tarihi: (09.07.2020) https://www.un.org/en/sections/issues-depth/human-rights/
• Referans 39: UNDP. (2020). Global multidimensional poverty ındex 2020. United Nations Development Programme and Oxford Poverty and Human Development Initiative. Erişim tarihi: (16.01.2021) http://hdr.undp.org/sites/default/files/2020_mpi_report_en.pdf
• Referans 40: UNDRR. (2020). Risk and disasters. Erişim tarihi: (06.07.2020) http://www.un-spider.org/risks-and-disasters
• Referans 41: Varol, A. (2019). Afet yönetimi, afet eğitimi ve afet farkındalığı: Amerika örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29 (1), 193-204.
• Referans 42: Yaman, M. ve Düger, Y. (2017). “Afet yönetiminde kavramsal çerçeve ve Türkiye’de afet yönetiminin genel tarihsel gelişimi”. Afet Yönetimi (Ö. Önder ve M. Yaman, Ed.), Bursa: Ekin Yayınevi.
• Referans 43: Worldometer. (2021). Yemen population. Erişim tarihi: (16.01.2021). https://www.worldometers.info/world-population/yemen-population/