Covid-19 Pandemi Döneminin Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 3, 653 - 680, 31.12.2021

E. Asuman Atilla , Aybike Karakaya

https://doi.org/10.26745/ahbvuibfd.989594

Cited By: 4

Öz

Sağlık çalışanları, ruhsal ve fiziksel enerjilerini yüksek düzeyde harcayarak sağlık hizmeti sunmaktadırlar. Özellikle yaşanılan Covid-19 pandemisi süreci, sağlık sisteminde oluşturduğu kriz sebebiyle söz konusu sağlık çalışanlarının üzerinde ciddi bir tükenmişlik riski oluşturmaktadır. Bu sebeple çalışmamızda, sağlık çalışanlarının tükenmişlik düzeyleri incelenmiş olup, Covid-19 pandemisinin bu tükenmişlik düzeyleri üzerine etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaçla sağlık çalışanlarına anket yöntemi kullanılarak sorular sorulmuş olup, anket uygulaması Google Forms web sitesi üzerinden yapılmıştır. Oluşturulan anket formu, katılımcıların sosyo-demografik verilerini ve çalışma şartları ile ilgili verilerini toplayan 24 adet açık ve kapalı uçlu sorudan ve 22 soruluk Maslach Tükenmişlik Ölçeği-Sağlık Personeli (MTÖ-SP) formundan oluşmaktadır. Araştırmaya 352 sağlık çalışanı dâhil edilmiştir. Katılımcıların %53,4’ü erkek, %44,3’ü 26-35 yaş Aralığında, %73’ü evli, %39,8’i lisans eğitimi aldığı belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre katılımcıların %67,3 oranında düşük duygusal tükenmeye sahip oldukları belirlenmiştir. Katılımcıların %71,9 oranında düşük düzeyde duyarsızlaşmaya sahip oldukları ve %40,6 düşük düzeyde kişisel başarı azalma hissine sahip oldukları tespit edilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda, sağlık çalışanlarının çalışma şartlarının düzenlenmesi, gelir durumlarında iyileştirmeler yapılması, mobbingin önlenmesi, şiddet ile ilgili düzenlemeler yapılması ve görev dağılımlarının eşit olması gibi önlemlerin alınmasının, tükenmişlik sendromunun önlenmesinde olumlu katkıda bulunacağı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, Sağlık Çalışanları, Pandemi

EFFECT OF COVID-19 PANDEMIC PERIOD ON THE LEVELS OF EXHAUSTION OF HEALTH WORKERS

Öz

Health workers provide health care by spending a high level of their mental and physical energy. Especially the Covid-19 pandemic process poses a serious risk of burnout for these health workers due to the crisis it creates in the health system. For this reason, the burnout levels of health workers were examined in our study and it was aimed to determine the effect of the Covid-19 pandemic on these burnout levels. For this purpose, health workers were asked questions using the survey method and the survey application was made through the Google Forms website. The questionnaire consists of 24 open and closed-ended questions that collect socio-demographic data and working conditions of the participants and a 22-question Maslach Burnout Scale-Health Personnel (MTÖ-SP) form. 352 health workers were included in the study. It was determined that 53.4% of the participants were male, 44.3% were between the ages of 26 and 35, 73% were married and 39.8% were undergraduate. According to the results of the study, 67.3% of the participants had low emotional exhaustion. It was found that 71.9% of the participants had a low level of desensitization and a low level of personal achievement reduction of 40.6%. As a result of the study, it was determined that taking measures such as regulating the working conditions of health workers, making improvements in income situations, preventing mobbing, making arrangements related to violence and equal distribution of duties will contribute positively to the prevention of burnout syndrome.

Anahtar Kelimeler

Burnout, Health Workers, Pandemic

Kaynakça

• Alsulimani , L. K., Farhat , A. M., Borah , R. A., AlKhalifah, C. A., Alyaseen, S. M., Alghamdi, S. M., & Bajnaid , M. J. (2021). Health care worker burnout during the COVID-19 pandemic: A cross-sectional survey study in Saudi Arabia. Suudi Med Journal, 306-314.
• Alyamani, A., Alyamani, L., Altheneyan, F., Aldhali, S., Albaker, K., Alshaalan, A., . . . Alyamani, A. (2018). Prevalence of Burnout among Residents at King Abdulaziz Medical City in Riyadh, Saudi Arabia. International Journal of Medical Research & Health Sciences , 37-40.
• Arslan, G., Yıldırım, M., Tanhan, A., Buluş, M., & Allen , K.-A. (2020). Coronavirus Stress, Optimism-Pessimism, Psychological Inflexibility, and Psychological Health: Psychometric Properties of the Coronavirus Stress Measure. International Journal of Mental Health and Addiction .
• Artmutçuk, A. K. (2010). Denizli Devlet Hastanesinde Çalışmakta Olan Hekim Dışı Sağlık Personelinde Tükenmişlik Sendromu Ve İlişkili Değişkenler. Pamukkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Baptista, S., Teixeira, A., Castro, L., Cunha, M., Serrão, C., Rodrigues, A., & Duarte, I. (2021). Physician Burnout in Primary Care during the COVID-19 Pandemic: A Cross-Sectional Study in Portugal. Journal of Primary Care & Community Health.
• Barnett, K. (2017). In Pursuit of the Fourth Aim in Health Care: The Joy of Practice. The Medical Clinics North America, 1031-1040.
• Barutçu, E., & Serinkan, C. (2008). Günümüzün Önemli Sorunlarından Biri Olarak Tükenmişlik Sendromu ve Denizli'de Yapılan Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 541-561.
• Düzyürek, S., & Ünlüoğlu, G. (1992). Hekimde Tükenmişlik (Burnout) Sendromu. Psikiyatri Bülteni, 108-112.
• Dyrbye, L. N., Thomas , M. R., Massie , F. S., Güç , D. V., Eacker , A., Harper , W., . . . Shanafelt, T. D. (2008). Burnout and suicidal ideation among U.S. medical students. Ann Intern Med, 334-341.
• Elmore, L. C., Jeffe, D. B., Jin, L., Awad, M. M., & Turnbull, I. R. (2016). National Survey of Burnout among US General Surgery Residents. Journal of the American College of Surgeons, 440-451.
• Ergin, C. (1992). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişllik ve Maslach Tükenmişllik Ölçeği’nin Uyarlanması. 7.Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, 143-154.
• Erol, A., Sarıçiçek, A., & Gülseren, Ş. (2007). Asistan hekimlerde tükenmişlik: İş doyumu ve depresyonla ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 241-247.
• Fawzy, F., Fawzy, N., & Pasnau , R. (1991). Burnout in The Health Professionals. Handbook of Studies on General Hospital Psychiatry, 119.
• Ge, Z.-y., Yang , L.-m., Xia, J.-j., Fu, X.-h., & Zhang , Y.-z. (2020). Possible aerosol transmission of COVID-19 and special precautions in dentistry. In Journal of Zhejiang University: Science B, 361-368.
• Jalili, M., Niroomand , M., Hadavand, F., Zeinali , K., & Fotouhi, A. (2021). Burnout among healthcare professionals during COVID-19 pandemic: a cross-sectional study. Int Arch Occup Environ Health, 1-8.
• Kaçmaz, N. (2005). Tükenmişlik (Burnout) Sendromu. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 29-32.
• Karadayı, B. S. (2020). COVID-19 Pandemisinin Anesteziyoloji ve Reanimasyon Uzmanları ve Araştırma Görevlilerindeki Tükenmişlik Üzerine Etkisi. Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Anestezi ve Reanimasyon Anabilim Dalı. Adana.
• Kavla, İ. (1998). Hemşirelerde İş Doyumu İle Tükenmişlik İlişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Khasne , R. W., Dhakulkar , B. S., Mahajan , H. C., & Kulkarni, A. P. (2020). Burnout among Healthcare Workers during COVID-19 Pandemic in India: Results of a Questionnaire-based Survey. Indian J Crit Care Med, 664-671.
• Lasalvia, A., Amaddeo, F., Porru , S., Carta , A., Tardivo, S., Bovo, C., . . . Bonetto, C. (2021). Levels of burn-out among healthcare workers during the COVID-19 pandemic and their associated factors: a cross-sectional study in a tertiary hospital of a highly burdened area of north-east Italy . BMJ Open.
• Lee, R. T., & Ashforth, B. E. (1993). A further examination of managerial burnout: Toward an integrated model. Journal of Organizational Behavior, 3-20.
• Leskovic, L., Erjavec, K., Leskovar, R., & Vukovič, G. (2020). Burnout and job satisfaction of healthcare workers in Slovenian nursing homes in rural areas during the COVID-19 pandemic. Ann Agric Environ Med, 664-671.
• Lin, M., Battaglioli, N., Melamed , M., Mott , S. E., Chung, A. S., & Robinson , D. W. (2019). High Prevalence of Burnout Among US Emergency Medicine Residents: Results From the 2017 National Emergency Medicine Wellness Survey. Ann Emerg Med, 682-690.
• Maslach , C., & Leiter , M. P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 103-111.
• Maunder, R. G., Heeney , N. D., Öpücük, A., Hunter, J. J., Jeffs , L. P., Ginty, L., . . . Wiesenfeld , L. A. (2021). Psychological impact of the COVID-19 pandemic on hospital workers over time: Relationship to occupational role, living with children and elders, and modifiable factors. Gen Hosp Psychiatry, 88-94.
• Metin, Ö., & Özer, F. G. (2004). Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi . III. Uluslararası Hemşirelik Öğrencileri Kongresi, Edirne.
• Mukherjee, S., Tennant, A., & Beresford, B. (2019). Measuring Burnout in Pediatric Oncology Staff: Should We Be Using the Maslach Burnout Inventory? Journal of Pediatric Oncology Nursing, 51-64.
• Nesanır, N., Bahadır, A., Karcıoğlu, Ö., & Korur Fincancı, Ş. (2021). Türkiye'de Sağlık Çalışanı Ölümlerinin Anlattığı. Türk Tabipler Birliği.
• Nishimura, Y., Miyoshi, T., Hagiya, H., Kosaki, Y., & Otsuka, F. (2021). Burnout of Healthcare Workers amid the COVID-19 Pandemic: A Japanese Cross-Sectional Survey. Int J Environ Res Public Health.
• Pantenburg , B., Luppa, M., König, H.-H., & Riedel-Heller, S. G. (2016). Burnout among young physicians and its association with physicians' wishes to leave: results of a survey in Saxony, Germany. J Occup Med Toxicol.
• Partlak Günüşen, N., & Üstün, B. (2010). Türkiye’de İkinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Hemşire ve Hekimlerde Tükenmişlik: Literatür İncelemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi , 40-51.
• Perlman, B., & Hartman, A. E. (1982). Burnout: Summary and future research. Human Relations, 283-305.
• Shanafelt, T. D., Balch, C. M., Bechamps, G., Russell, T., Dyrbye, L., Satele, D., . . . Freischlag, J. (2010). Burnout and Medical Errors Among American Surgeons. Annals of Surgery, 995-1000.
• Suñer-Soler, R., Grau-Martín, A., Flichtentrei, D., Prats, M., Braga, F., Font-Mayolas, S., & Gras, M. (2014). The consequences of burnout syndrome among healthcare professionals in Spain and Spanish speaking Latin American countries. Burnout Research, 82-89.
• Sürgevil Dalkılıç, O. (2006). Çalışma Hayatında Tükenmişlik Sendromu Tükenmişlikle Mücadele Teknikleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Tekin, A. (2009). Yönetici hemşirelerin tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi. Haliç Üniversitesi Yayınları,Yüksek Lisans Tezi,.
• Üstün, B. (1995). Hemşirelerin Atılganlık ve Tükenmişlik Düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yumru, M. (2020). COVID-19 ve Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik. Klinik Psikiyatri Dergisi, 5-6.
• https://covid19.who.int/, (Erişim Tarihi: 07.08.2021)
• https://covid19.saglik.gov.tr/ , (Erişim Tarihi: 05.08.2021)