SURİYELİ ÖĞRENCİLERİN İKİNCİL SOSYALLEŞMELERİ BAĞLAMINDA OKULUN İŞLEVLERİ: ÇARŞAMBA ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 1, 42 - 58, 30.06.2020

Ahmet Aslan

Öz

İster zorunlu, ister gönüllü olsun göç süreçleri bireyleri ve göç eden grupları derinden etkilemektedir. Ülkelerinde başlayan iç savaşla birlikte ülkemize sığınan Suriyelilerin nerdeyse on yıla varan misafirlikleri, birçok toplumsal sorunla birlikte daha da sürecek görünmektedir. Bütün bu süreç ve sorunlar, içinde bulundukları dönem sebebiyle en çok çocukları ve gençleri etkilemektedir. Ama aynı zamanda bu grupların sahip oldukları entegrasyon potansiyeli, onlara yeni şartlara uyum sağlayarak bir gelecek inşa etme olanağı da sunmaktadır. İşte bu noktada planlı bir sosyalleşme ortamı ve eğitim yuvası olan okul birçok işlev görmektedir. Okulun kültürel ve toplumsal iklimi bir taraftan Suriyeli öğrencilere kültürlenme ortamı sağlarken diğer taraftan onların mutlu olacakları bir ortam oluşturarak ikincil sosyalleşmelerinin mekânı olmaktadır. Diğer taraftan okul, bu öğrencilerin akran sosyalleşmesini gerçekleştirdikleri bir ortamdır. Ancak okul, ötekileştirme ve yabancılaşma gibi olumsuz süreçlere de ev sahipliği yapabilmektedir.
Suriyeli öğrencilerin sosyalleşme bağlamında okullarda ne tür tecrübeler yaşadıklarının araştırıldığı bu çalışmada nitel veri toplama tekniklerinden derinlemesine mülakat ve katılımcı gözlem teknikleri kullanılmıştır. Araştırmacı için ulaşım kolaylığı sebebiyle Çarşamba ilçesi çalışma alanı olarak belirlenmiştir. 2019-2020 öğretim yılının başı itibariyle Çarşamba’da toplam 43 Suriyeli öğrenci öğrenim görmektedir. Bu araştırma kapsamında bu öğrencilerin 6'sının devam ettikleri okullar ziyaret edilmiş, öğrencilerle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir.
Çalışmanın ilk bölümünde Göç ve Eğitim, Sosyalleşme ve Okulun İşlevleri başlıkları altında literatür taramasıyla kavramsal analiz yapılmış, ikinci bölümde çalışmanın yöntemi açıklanmış, üçüncü bölümde elde edilen bulgular betimlenmiştir. Son kısımda ise tartışma ve ulaşılan sonuçlarla geliştirilen öneriler sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Suriyeli öğrenciler, sosyalleşme, okulun işlevleri

Kaynakça

• KAYNAKLAR Aslan, A. (2019). Çokkültürlülük ve entegrasyon tartışmaları bağlamında üçüncü kuşağın kimlik algısı ve din: Köln örneği.Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi, Samsun.
• Altıntaş, M. E. (2018). DKAB öğretmenlerine göre Suriyeli çocukların devlet okullarında karşılaştıkları sorunlar (nitel bir araştırma). Marife Dergisi, 18/2, s. 469– 498.
• Anantho, S. (2008). Risk perceptionandsustainabledevelopment in Thailand. http://www.unescobkk.org.
• Bacanlı, H. (2005). Gelişim ve öğrenme, Ankara: Nobel Y.
• Berger, Peter L. &Luckmann T. (2008). Gerçekliğin sosyal inşası: bir bilgi sosyolojisi incelemesi, Vefa S. Öğütle ( çev. ), İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Berger, Peter L. (1987). Bilgi sosyolojisinde bir sorun olarak kimlik, N. Erdoğan (çev), Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi, 1987/1.,s. 203-215.
• Börü, N. & Boyacı, A. (2016). Göçmen öğrencilerin eğitim-öğretim ortamlarında karşılaştıkları sorunlar: Eskişehir ili örneği. TurkishStudies, 11(14),s. 123-158.
• Çağlayan, S. (2006). Göç kuramları, göç ve göçmen ilişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17) , 67-91.
• Demir, R. (2019). İmam hatip lisesinde öğrenim gören Suriyeli öğrencilerin eğitim sorunları: Kilis örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (44), s. 280-306.
• Fıchter, J. (1996). Sosyoloji, N. Çelebi (çev.), Ankara: Attila Kitabevi.
• Gencer, T. E. (2017). Sosyal çalışma-eğitim bilimi ilişkisi ve okul sosyal hizmeti üzerine bir değerlendirme, T. E. Gencer & İ. Cılga (Ed.), Sosyal hizmeti yeniden düşünmek(s. 81-118). Ankara: NİKA Yayınevi.
• Gencer, T. E. & Özkan, Y. (2017). Göç eden çocukların kayıp nesil olmalarını engellemek: Suriyeli çocukların eğitim sistemi üzerinden entegrasyonu ve okul sosyal hizmeti uygulamaları, Sosyal Sorunlar ve Sosyal Hizmetin Geleceği, Uluslararası Sosyal Hizmet Kongresi (USHK17),29-31Mayıs 2017, Ankara, Türkiye.
• Giddens, A. (2005). Sosyoloji,(Haz. C. Güzel). Ankara: Ayraç Y.
• Güllüpınar, F. (2017). Suriyelilerin eğitimine Suriyelilerin gözünden bakmak: Eskişehir’de Suriyelilerin toplumla bütünleşme perspektifleri üzerine değerlendirmeler. Göç Konferansı 2017 Seçilmiş Bildiriler, Transnational PressLondon. s.153–162.
• Güvenç, B. (1994). İnsan ve kültür.6. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1985).İnsan ve insanlar, 6. Baskı, İstanbul: Beta Basım Y. Dağıtım. Kiremit, R.F., Akpınar, Ü. ve Tüfekçi Akcan, A. (2018). Suriyeli öğrencilerin okula uyumları hakkında öğretmen görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(6), s. 2139–2149.
• Kızılabdullah, Y. ve Yürük, T. (2018). Thecontribution of thereligiouscultureandethicscourse on the integration of children of Syrians in Adana, Turkey. ReligiousEducation, 113:3, s. 289-301.
• Kurt, V.(2019). Arap isyanları sonrasında Ortadoğu’da vekâlet savaşları: Yemen örneği. International Journal of PoliticalScienceand Urban Studies, 7 (1) , 307-326. DOI: 10.14782/ipsus.541337
• Kurter, M. Ç. (2017). Suriyeli mültecilerin eğitim hakkına erişimi saha araştırması tarama raporu. (https://www.academia.edu/31170856/Suriyeli_M%C3%BCltecilerin_E%C4%9Fitim _Hakk%C4%B1na_Eri%C5%9Fimi. Erişim: 28.10.2019)
• MEB, (2016a). “Göç ve Acil Durum Daire Başkanlığının Kurulmasına İlişkin Yönetmelik”, (http://hbogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_05/18020117_gocveacildurumegitimdb.pdfErişim: 28.10.209).
• MEB,(2016b).“Suriyeli çocukların eğitimi için yol haritası belirlendi”, (http://www.meb.gov.tr/suriyeli-cocuklarin-egitimi-icin-yolharitasi-belirlendi/haber/11750/tr. Erişim: 28.10.2019).
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü Göç ve Acil Durum Eğitim Daire Başkanlığı (2018). Geçici Koruma Kapsamı Altındaki Öğrencilerin Eğitim Hizmetleri. 2 Ocak 2019. https://hbogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_03/26120318_26-03-2018__Ynternet_BYlteni.pdf.
• Özkalp, E. (1994). Sosyolojiye giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Y.
• Özmen, Ö. (1999). Çağdaş sporda eğitim üçgeni. Ankara: Bağırgan Y.
• Petersen, W. (1958), A general typology of migration. Amerikan SociologicalReview, Vol: 23.
• Russel B, (1981). Eğitim ve toplum düzeni,(çev. Nail Bezel). İstanbul: Varlık Y.
• Selçuk, Z. (1997). Eğitim psikolojisi.Ankara: Pegem Y.
• SETA, (2017). Engelleri aşmak Türkiye’de Suriyeli çocukları okullaştırmak. Ankara: SETA (Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı Yayınları).
• Taştan, C. ve Çelik, Z. (2017). Türkiye’de Suriyeli çocukların eğitimi: Güçlükler ve öneriler. Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi, Ankara.
• Tezcan, M. (2019). Eğitim sosyolojisi,19. bs. Ankara: Anı.
• __________(1985). Eğitim sosyolojisi, 4. bs. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Y.
• Tosun, A., Yorulmaz, A., Tekin, İ. & Yıldız, K. (2018). Mülteci öğrencilerin eğitim sorunları, eğitim ve din eğitiminden beklentileri: Eskişehir örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), s. 107–133.
• UNCHR, (2019).Syriaregionalrefugeeresponse. http://data.unhcr.org/syrianrefugees/regional.php, Erişim: 20. 10.2019).
• Uzun, E. M. & Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Hasan
• Kalyoncu Üniversitesi Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, C.1, S.1, s.72-83.
• Yalçın, C. (2004). Göç sosyolojisi. Ankara: Anı Y.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara, Seçkin Y.