Development of the Job Security Perception Scale: Validity and Reliability Study

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2 - AJELI - YIL 2023, SAYI 2, 226 - 280, 31.12.2023

Reyhan Geçdoğan Yılmaz , Bahri Aydın

Öz

Bu araştırma, kamuda görev yapan öğretmenlerin iş güvencesi algılarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirmeyi amaçlamaktadır. Araştırma iki çalışma grubu ile gerçekleştirilmiştir. Birinci çalışma grubu kamu ilkokullarında görev yapan 187 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır ve bu çalışma grubundan elde edilen veriler ile açımlayıcı faktör analizi (AFA) yapılmıştır. İkinci çalışma grubu Amasya il merkezinde kamu ilkokullarında görev yapan 211 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır ve bu çalışma grubundan elde edilen veriler ile doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. AFA sonucu tek boyuttan oluşan 6 maddelik bir yapı ortaya çıkmıştır. Açıklanan toplam varyans oranı % 71,49’dur. AFA sonucu ortaya çıkan yapı DFA ile doğrulanmıştır. Bu çalışmada kullanılan uyum iyiliği indeks sonuçları χ2/sd=1,73; CFI=,98; GFI=,97;AGFI=,94; RMSEA=,05; CFI=,98; IFI=,98; NFI=97; NNFI(TLI)=,97 ve RFI=,95 olarak saptanmıştır. İş Güvencesi Algısı Ölçeği’nin Cronbach’s Alfa iç tutarlılık katsayısı (α=,91) olarak hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, İş Güvencesi Algısı Ölçeği’nin öğretmenlerin iş güvencesi algılarını belirlemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

İş güvencesi, algı, öğretmen.

Job Security Perception Scale: Development and Initial Validation

Öz

This research aims to develop a scale to determine job security perceptions of teachers serving in the public sector. The research was carried out with two working groups. The first study group consists of 187 classroom teachers working in public primary schools and an explanatory factor analysis (EFA) was conducted with data obtained from this study group. The second study group consists of 211 classroom teachers working in public primary schools in Amasya city center and a confirmatory factor analysis (CFA) was conducted with data obtained from this study group. As a result of EFA, a 6-item structure consisting of one dimension was revealed. The total variance rate was 71.49%. The structure resulting from EFA has been confirmed by CFA. The goodness of fit index results used in this study were determined as follows: χ2/df=1.73; CFI=.98; GFI=.97; AGFI=.94; RMSEA=.05; CFI=.98; IFI=.98; NFI=.97; NNFI(TLI)=.97 and RFI=.95. The Cronbach's Alpha internal consistency coefficient of the Job Security Perception Scale was calculated as (α=.91). The results show that the Job Security Perception Scale is a valid and reliable scale for determining teachers' job security perceptions.

Anahtar Kelimeler

Job security, perception, teacher.

Kaynakça

• Akçay, H. (2011). Gıda perakendeciliğinde iş yeri ve iş gücü verimliliği. Hiperlink Eğitim İletişim Yay. San. ve Paz. Tic. Ltd. Şti.
• Akşit Aşık, N. (2010). Çalışanların iş doyumunu etkileyen bireysel ve örgütsel faktörler ile sonuçlarına ilişkin kavramsal bir değerlendirme. Türk İdare Dergisi, No 467, 31–51. http://www.tid.gov.tr/ Makaleler /467nuranaksit.pdf
• Akün, S. (2015). Eğitim kurumlarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin motivasyonuna etki eden faktörler üzerine bir inceleme (Adana/Seyhan Örneği) [Yüksek Lisans Tezi, Toros Üniversitesi]. https:// tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Arslan, M. (2018). Özel sektör motivasyon araçlarının Türk kamu sektöründe uygulanabilirliği. Sayıştay Dergisi, April-June, No 109, 103–136. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1714042
• Ashford, S. J., Lee, C., & Bobko, P. (1989). Content, causes and consequences of job ınsecurity: A theory – based measure and substantive test. Academy of Management Journal, 32(4), 803–829. https://doi.org/10.5465 /256569
• Ayre, C., & Scally A. J. (2014). Critical values for Lawshe’s content validity ratio: revisiting the original methods of calculation. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 47 (1), 79–86. https:// doi.org /10.1177/0748175613513808
• Ayyıldız, H., & Cengiz, E. (2006). Pazarlama modellerinin testinde kullanılabilecek yapısal eşitlik modeli (YEM) üzerine kavramsal bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 63‐84. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/194860
• Baird, J.E., Zelin, R.C., & Marxen, D.E. (1998). Gender differences in the job attitudes of accountants. American Journal of Business, 13(2), 35-44. https://doi.org/10.1108/19355181199800011
• Belber, B. G., & Etyemez, S. (2017). Alınan eğitim hizmetiyle oluşan iş güvencesi algısının, işe yönelik eğilime etkisi: Ön lisans öğrencileri üzerine bir uygulama. Nevşehir Hacı Bektaş Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 160–179. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/394402
• Borg, I., & Elizur, D. (1992). Job insecurity: Correlates, moderators and measurement. International Journal of Manpower, 13(2), 13–26. https://doi.org/10.1108/01437729210010210
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Sonbahar, No 32, 470–483. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/108451
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (10. Baskı). Pegem Akademi.
• Cannings, K. (1992). The voice of the loyal manager: Distinguishing attachment from commitment. Employee Responsibilitie sand Rights Journal, 5(3), 261–272. https://doi.org/10.1007/BF01385052
• Çakır, Ö. (2007). İşini kaybetme kaygısı: İş güvencesizliği.Çalışma ve Toplum Dergisi, No 12, 117–140. https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423874141.pdf
• Çapık, C. (2014). Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 196–205. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/29691
• Çarıkçı, İ. H. & Oksay, A. (2005). Mesleki farklılığın çalışanların iş güvencesi algıları, iş değerleri ve ruh hali (mood) ile ilişkisi: Kamu ve özel sektör çalışanları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 115–129. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/215679
• Çelebi, İ. (2007). İşletmelerde iş güvencesizliğinin tükenmişliğe ve performansa etkileri ve Adıyaman Bölgesindeki işletmelerde bir uygulama (No: 477269) [Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi]. http://acikerisim.harran.edu.tr:8080/jspui/bitstream/11513/1459/1/477269.pdf
• Çelik, A. (2008). İş güvencesi: İşçinin feshe karşı korunması ve 4773 sayılı yasa. Sosyal Güvenlik Dünyası Dergisi, No 17, 60–69. http://www.geocities.com/ceteris_paribus_tr/a_celik.doc
• Çelik, M., Öztürk, M., & Kandemir, H. (2018). Taşeron çalışanların iş güvencesi algılarına ilişkin alan araştırması ve 375 sayılı khk 23. ve 24. madde sonrası değerlendirme. İş ve Hayat Dergisi, No 8, 74–117. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/941340
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik Spss ve Lisrel uygulamaları, Pegem Akademi.
• Dede, E. (2017). İş güvencesizliği algısının ve örgütsel güven düzeyinin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkileri: Devlet ortaokulu ve özel ortaokul öğretmenleri üzerine bir araştırma [Doktora Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Demir, F. (1999). İş güvencesi hukuku (2. Baskı). Barış Yayınları.
• Dereli, T. (2002). Teknolojik değişmeler, çalışma ilişkileri ve yeni istihdam türleri, A. Keser (Edt.), Çalışma yaşamında dönüşümler (1–9). Ezgi Kitabevi.
• De Witte, H. (1999). Job insecurity and psychological well-being: review of the literature and exploration of some unresolved issues. European Journal of Work and Organizational Psychology, 8(2), 155–177. https://doi.org/10.1080/135943299398302
• Dursun, S., & Bayram, N. (2013). İş güvencesizliği algısının çalışanların kaygı düzeyleri üzerine etkisi: Bir uygulama. "İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 15(3), 20–27. http://dx.doi.org/ 10.4026/1303-2860.2013.0229.x
• Eren, V. (2006). Personel rejiminde bürokratik modelden işletmeci anlayışa geçiş. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(11), 131–153. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/289543
• Erkorkmaz, Ü.,Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K. & Sanisoğlu, S. Y. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Türkiye Klinikleri J MedSci, 33(1), 210–223. doi: 10.5336/medsci.2011-26747
• Erkuş, A. (2014). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I: Temel kavramlar ve işlemler (2. Baskı). Pegem Yayınları.
• Fidan, M. (2006). İşe iade davası ve sonuçları (No: 189692) [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=c44wrm7mXiLgB06xaOtypw&no=73nudWR53enG7rKz2vYO9w
• Greenhalgh, L. (1980). A process model of organizational turnover: The relationship with jobsecurity as a case in point. Academy of Management Review, 5(2), 299–303. https://doi.org/10.5465/amr.1980.4288769
• Greenhalgh, L., & Rosenblatt, Z. (1984). Job ın security: Toward conceptual clarity. Academy of Management Review, 9(3), 438–448. https://doi.org/10.5465/amr.1984.4279673
• Günay, C. İ. (2009). İşçinin davranışlarından kaynaklanan geçerli fesih. Sicil Dergisi, Haziran, No 14,60–76. https://www.mess.org.tr/media/files/6327_P1AB8O0B2Z14.pdf
• Güngör, M. ve Bulut, Y. (2008). Ki kare testi üzerine. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 7(1) 84–86. https://dergipark.org.tr/tr/pub/fudad/issue/47171/593924
• Hatipoğlu, G. (2016). Liselerde görev yapan öğretmenlerin iş güvencesi ile iş verimliliği arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Hellgren J.,Sverke M., & Isaksson K. A. (1999). Two-dimensional approach to job insecurity: Consequences for employee attitudes and well-being. European Journal of Work and Organizational Psychology, 8(2), 179–195. https://doi.org/10.1080/135943299398311
• İsaoğlu, F. G. (2004). Özel sektör çalışanlarında iş güvencesizliğinin öz yeterlik ve iş performansı ile ilişkisi (No:144294). [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. https: //tez.yok.gov.tr /UlusalTezMerkezi /tezDetay.jsp?id=tTgfHtnRaWy4HCJQ0VVgCg&no=nv8HE-hOBT4LLs7hqleSBA
• Kalaycı, Ş. (2008). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Asil Yayın Dağıtım.
• Kaya, P. A. (2003). 4857 sayılı iş Yasası’nın Türk İş Hukuku’nda meydan getirdiği yenilikler. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 5(2), No174 .http: //www.isguc.org/?p=article&id =174&cilt =5&sayi=2&yil=2003#:~:text=Evrensel%20normlar%20%C3%A7er%C3%A7evesinde%20%C3%87al%C4%B1%C5%9Fma%20Hukuku,ile%20ilgili%20yeni%20d%C3%BCzenlemeler%20getirmi%C5%9Ftir
• Kaiser, H. F. (1960). The application of electronic computers to factor analysis. Educational and Psychological Measurement, 20(1), 141–151. https://doi.org/10.1177/001316446002000116
• Kilmen, S. (2015). Eğitim araştırmacıları için SPSS uygulamalı istatistik. Edge Akademi.
• Kline, P. (2000). The handbook of psychological testing (2. Edition). Routledge.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. GuilfordPress.
• Lahey, M. A. (1984). Job security: Its meaning and measure [Unpublished doctoral thesis, Kansas State University].https://www.proquest.com/openview/5f91b2a6f099fecb031483e4bee2510e/1?pq-origsite =gscholar&cbl=18750&diss=y
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28, 563-575. https:// doi.org/10.1111/j.1744-6570.1975.tb01393.x
• Nunnually, J. C. (1978). Psychometric theory. McGrawHill.
• O'Neill, P. B., & Sevastos, P. (2013). The Development and Validation of a New Multidimensional Job Insecurity Measure (JIM): An Inductive Methodology. Journal of Occupational Health Psychology, 18(3), 338-349. http://dx.doi.org/10.1037/a0033114
• Özkan Aksar, İ. (2016). Özel ilkokul ve ortaokullarda görevli yönetici ve öğretmenlerin iş güvencesi ve iş memnuniyetine ilişkin görüşleri (No:447653) [Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi]. https:// acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/663910/yokAcikBilim_10128911.pdf?sequence=-1
• Özsoy Özmen, A. (2018). Kamuda güvencesizlik, uyum ve direniş. NotaBene Yayınları.
• Öztürk, F. (2011). Türk hukukunda iş güvencesi uygulamalarının istihdamın enformelleşmesine etkileri (No: 320961) [Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi]. https: //dspace.trakya.edu.tr/ xmlui /bitstream /handle /trakya/2020/FAT%C4%B0H%20%C3%96ZT%C3%9CRK.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Polat, G. (2013). İş güvencesi ve işletmesel nedenlerle iş sözleşmesinin feshi (No: 348863). [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=VVoG7fXDFt5-le2rwGWK7w&no=wS2myUCzFTmq4CRaKzWlYw
• Poyraz, K. & Kama, B. (2008). Algılanan iş güvencesinin, iş tatmini, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 143–164. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/194738
• Probst, T. M. (2002). Layoffs and tradeoffs: Production, quality and safety demands under the threat of job loss. Journal of Occupational Health Psychology, 7(3), 211-220. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/1076-8998.7.3.211
• Probst, T. M. (2003). Development and validation of the Job Security Index and the Job Security Satisfaction scale: A classical test theory and IRT approach. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76(4), 451-467. https://doi.org/10.1348/096317903322591587
• Sağlam, A. (2014). İş güvencesizliği algısı, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişki: Bankacılık sektöründe bir uygulama (No: 393297) [Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr /UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=apYymOMH6xHeQqf2lznupw&no=zp1D_Rx2JUihQH25SGunZg
• Standing, G. (1999). Global labour flexibility, seeking distributive justice. Macmillian.
• Sverke, M., & Hellgren, J. (2002). The nature of job ınsecurity: Understanding employment uncertanity on the brink of millenium. Applied Psychology: An International Review, 51(1), 23–42. https: //doi.org/10.1111 /1464-0597.0077z
• Sverke, M., Hellgren, J., & Naswall, K. (2002). No security: A meta-analysis and review of job ınsecurity and ıts consequences. Jourmal of Occupational Health Psychology, 7(3), 242–264. https://doi.apa.org/doi /10.1037/1076-8998.7.3.242
• Sverke, M., Hellgren, J., & Naswall, K. (2006). Job ınsecurity: A literature review. Saltsa Publications.
• Sverke, M., & Goslinga, S. (2003). The consequences of job insecurity for employers and unions: Exit, voice and loyalty. Economic and Industrial Democracy, 24(2), 241–270. https://doi.org/10.1177 %2F0143831X03024002005
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Temel ilkeler ve Lisrel uygulamaları. Ekinoks Yayınları. Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6. Edition). Pearson.
• Universal Declaration of Human Rights (1948, 10 Aralık). Resmi Gazete (No: 217 A(III). https:// www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/pdf01/203-208.pdf
• Tezbaşaran, A. A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Turkish Education Association (TED) (2014). Öğretmen gözüyle öğretmenlik mesleği raporu. Tedmem Yayınları. https://tedmem.org/yayin/ogretmen-gozuyle-ogretmenlik-meslegi
• Van Hootegem, A.,Niesen, W., & De Witte, H. (2019). Does job insecurity hinder innovative work behaviour? A threat rigidity perspective. Creativity and İnnovation Management, 28(1),19-29. https://doi.org /10.1111 /caim.12271
• Veneziano, L., & Hooper, J. (1997). A method for quantifying content validity of health-related questionnaires. American Journal of Health Behavior, 21(1), 67–70. https://www.scienceopen.com /document?vid=8254f3c9-3a49-4e44-b430-1643adfc84ae