Effects of Neoliberal Economy on Housing Market in Turkey

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 11 - 26, 30.06.2022

İlkim Güven

https://doi.org/10.53600/ajesa.1035575

Öz

Housing could be defined as a shelter, a place where the needs of daily life are met, a living space for individuals. In countries such as Turkey, where the neoliberal economic model is implemented, housing; is seen as a “commodity” in addition to its functions. Considering the house as a commodity makes it an important economic subject. For this reason, the relationship between the economy and the housing market is important.
In this study, the short-term effects of the neoliberal economic model, which is one of the determinants of the housing market in Turkey, between 2020:1 and 2021:9 were investigated. Changes in credit conditions, annual interest rates, demographic situation, and exchange rates in the aforementioned period; evaluated in the context of housing production and housing market within the conditions of the period.
In the study, the effects of the neoliberal economic model on the housing market; Credit conditions, annual interest rates, demographics, and changes in exchange rates were interpreted with the support of literature review and statistical data. The main purpose of the study is to express that the continuity of any structure that does not meet the social needs is not possible for society.

Anahtar Kelimeler

Neoliberal Economy, Housing Market, Housing Prices

Türkiye’de Neoliberal Ekonomi’nin Konut Piyasasına Etkisi

Öz

Konut; bir barınma aracı, günlük hayata dair ihtiyaçların karşılandığı bir mekan, bireyler için bir yaşam alanı olarak tanımlanabilmektedir. Türkiye gibi neoliberal ekonomi modelinin uygulandığı ülkelerde ise konut; sahip olduğu işlevlerin yanı sıra bir “meta” olarak görülmektedir. Konutun bir meta olarak ele alınması, onu ekonomik anlamda önemli bir özne haline getirir. Bu sebeple ekonomi ile konut piyasası arasındaki ilişki önemlidir. Bu çalışmada Türkiye özelinde konut piyasasının belirleyicilerinden olan neoliberal ekonomi modelinin 2020:1 ile 2021:9 arasındaki kısa dönemli etkileri araştırılmıştır. Bahsi geçen dönemde geçerli olan kredi koşulları, yıllık faiz oranları, demografik durum ve döviz kurlarındaki değişiklikler; dönem koşulları içerisinde konut üretimi ve konut piyasası bağlamında değerlendirilmiştir. Çalışmada, neoliberal ekonomi modelinin konut piyasasına olan etkilerini; kredi koşulları, yıllık faiz oranları, demografi ve döviz kurlarındaki değişiklikler üzerinden literatür taraması ve istatistiki verilerin desteği ile yorumlanmıştır. Çalışmanın temel amacı, toplumsal ihtiyaçlara karşılık gelmeyen herhangi bir yapılanmanın devamlılığının toplum için mümkün olamayacağını ifade etmektir.

Anahtar Kelimeler

neoliberal ekonomi, konut piyasası, konut fiyatları

Kaynakça

• Adams, Z. ve Fuss, R. 2008. Macroeconomic determinants of international housing markets. http://www.bundesbank.de/download/vfz/konferenzen/200810_20_mannheim/paper_adams_f uess.pdf (Access: 18.11.2015).
• Akan, S. 2016. Polanyi’nin Modern İktisatın İnsan Anlayışına Eleştirileri. İnsan ve Toplum, 5 (10).
• Akman, C. 2003. Antika Bir Samuray Kılıcı Olarak Piyasa. Birikim Dergisi. 170(171), 52-62.
• Ataöv, A., Osmay, S. 2007. Türkiye'de Kentsel Dönüşüme Yöntemsel Bir Yaklaşım. METU JFA. 24:2. 57-82.
• Aydın, Ali Rıza. 1997 “Özel İstihdam Büroları”, Türk-İş Yıllığı, C. 2, Türk-İş Araştırma Merkezi, Ankara.
• Badurlar, İ. Ö. 2008. Türkiye'de Konut Fiyatları ile Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Araştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 8 Sayı 1. 223-238.
• Bayrakdar, S. 2019. Kapitalizm Krizlerinin Karl Polanyi Penceresinden Analizi. Akademik Hassasiyetler Dergisi. Cilt:6 Sayı:11.
• Bekmez, S., Özpolat, A. 2013. Türkiye'de Konut Talebinin Belirleyenleri: Dinamik Bir Analiz. Tisk Akademi 2013-II.
• Bilgin, İ. 2006. Kent Üretiminin ve Kamu Yaşamının Örgütlenmesinde Güncel Eğilimler. Birikim Dergisi, 105, 166-177.
• Block, F. ve Somers, M. R. 1984. Beyond the Economistic Fallacy: The Holistic Social Science of Karl Polanyi. T. Stocpol (Ed.), Vision and Method in Historical Sociology içinde (s. 47-84). Cambridge: Cambridge University Press.
• Brandt and the others 2010. Housing Markets in Europe: A Macroeconomic Perspective. Spring Publisher.
• Boratav, K. 2016. Türkiye İktisat Tarihi, 1908-2007. İmge Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• Canbay, Ş., Mercan, D. 2020. Türkiye'de Konut Fiyatları, Büyüme ve Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. Mart 2020.
• Coşkun, Y. 2016. Konut Fiyatları ve Yatırımı: Türkiye için Bir Analiz. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Nisan 2016; 9(2).
• Çankaya, S. 2013. Konut Fiyatları ve Makroekonomik Faktörler Arası İlişkiye Global Bakış. Maliye Finans Yazıları. Yıl: 27, Sayı 100. Ekim 2013.
• Çelik, C., Kıral, G. 2018. Panel Veri Analizi ve Kümeleme Yöntemi ile Türkiye'de Konut Talebinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. Cilt 32, Sayı 4.
• Çoban, A. N. 2012. Cumhuriyetin İlanından Günümüze Konut Politikası. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 67-3.
• Dean, Jodi. 2012. The communist horizon. New York, NY: Verso.
• Demir, H., Palabıyık. V. K. 2005. Konut Ediniminde Uzun Vadeli İpotek Kredisi Sistemi. Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi. 2005/92.
• Diamand, R. W. 2002. Origins of Macroeconimics. Routledge, New York.
• DPT. 1979. Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1979-1983 (Ankara).
• Dumludağ, D. 2004. Küreselleşmeyi “Büyük Dönüşüm” Üzerinden Okumak. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi. Cilt XIX Sayı 1. 2004.
• Durkaya, M. 2002. Türkiye’de Konut Piyasasının Talep Yönlü Analizi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Jin, Yi and Zhixiong Zeng. 2007. “Real Estate and Optimal Public Policy in a Credit Constrained Economy”, Journal of Housing Economics, Vol. 16, No: 2, pp.143– 166.
• Eğilmez, M. 2019. Kendime Yazılar İnternet Sayfası, 16 Aralık 2019 tarihli Zenginleşme ve Fakirleşme İllüzyonu, Access: 17.01.2020, http://www. mahfiegilmez.com/search?q= konut.
• Hayek, Friedrich. 2007. The road to serfdom. Chicago, IL: University of Chicago Press.
• İslamoğlu, B., Nazlıoğlu, Ş. 2016. Enflasyon ve Konut Fiyatları: İstanbul, Ankara ve İzmir İçin Panel Veri Analizi. SİYASET, EKONOMİ ve YÖNETİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ. Ocak 2019, Cilt:7, Sayı:1.
• Kitapcı, İ. 2019. Piyasaları Olan Toplumdan Piyasa Toplumuna: Karl Polanyi’nin Perspektifinden İktisat Sosyolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Y.2019, C.24, S.4, s.1089-1109.
• Gelfand, J.E. (1966). “The Credit Elasticity of Lower-Middle Income Housing Demand”, Land Economics, 42(4), pp.464–472.
• Goodhart, C. ve Hofmann, B. 2008 “House Prices, Money, Credit, and the Macroeconomy”, Oxford Review of Economic Policy, 24(1): 180-205.
• Harvey, D. 2013. Asi Şehirler, Çev.: A.D. Temiz, İstanbul: Metis Yayınları.
• İlgen, S. 2009. Metalaşan Konut ve Çevresi: Kapalı Siteler. Yüksek Lisans Tezi.
• INTES. (2019a). Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası İnşaat Sektörü Raporu, Ocak 2019, Access: 26.05.2019, https://intes.org.tr/wp-content/uploads/2019/01/İNŞAAT-SEKTÖRÜ-RAPORU.pdf.
• Kalkınma Bakanlığı. 2013. Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), Ankara: Kalkınma Bakanlığı Yayınları.
• Kurtuluş, H. 2012. Kentsel Dönüşüme Modern Kent Mitinin Çöküşü Çerçevesinden Bakmak. Planlama Dergisi.
• Kahraman, T. 2006. “İstanbul Kentinde Kentsel Dönüşüm Projeleri ve Planlama Süreçleri”, Planlama, 2, ss. 93-101.
• Karadaş, H. A., Salihoğlu, E. 2020. Seçili Makroekonomik Değişkenlerin Konut Fiyatlarına Etkisi: Türkiye Örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 16, Yıl 16, Sayı 1, 2020.
• Kuyucu, A.T. 2010. Bir Mülkiyet Transfer Aracı Olarak TOKİ ve Kentsel Dönüşüm Projeleri. 3. İstanbul Sempozyumu, 15-16 Ekim 2010, Osmanlı Başkentinden, Küreselleşen İstanbul’a: Mimarlık ve Kent, 1910-2010 içinde, 122-134. Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi Yayınları, İstanbul.
• Lebe, F., Akbaş, Y. E. 2014. Türkiye'nin Konut Talebinin Analizi: 1970-2011. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 28, Sayı 1.
• Lebe, F. and Yiğit, B. 2009. “Analysıs of the Short and Long Run Housıng Demand in Turkey”, The 7th International Symposium of The Romanian Regional Science Association, June 12-13, Baia Mare, Romania.
• Oskay, B. 2019. Piyasa Kuramı Üzerinden Türkiye’de Konut Üretiminin Ele Alınması. Yüksek Lisans Tezi.
• Oskay, B., Çıtak. C. Ç. 2018. Piyasa Ekonomisi ve Konut Üretimi İlişkileri. Ulusal Geleneksel Mimari ve Sürdürülebilirlik Sempozyumu. 3-4 Ocak 2018: İstanbul.
• Önver, M. Ş. 2016. Konut ve Konut Politikası. IJOPEC Yayıncılık.
• Özgür, E.F. 2009. İstanbul’un Konut Alanlarında Yeni Eğilimler, Voyvoda Caddesi Toplantıları 2008-2009. Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, İstanbul. https://docplayer.biz.tr/amp/3071585-Istanbul-unkonut-alanlarinda-yeni-egilimler-yard-doc-dr-ebru-firidin-ozgur-13-mayis2009.html (Access: 19.06.2019)
• Özkurt, H. 2007. Türkiye Ekonomisinde Konut Sektörü: Gelişimi ve Alternatif Finansman Modelleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 2007(1). 159-173.
• Öztürk, N., Fitöz, E. 2009. Türkiye'de Konut Piyasasının Belirleyicileri: Ampirik Bir Uygulama. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 5, Sayı 10.
• Pamuk, Ş. 2017. Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Polanyi, K. 1986. Büyük Dönüşüm: Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Polanyi, K. 2020. Büyük Dönüşüm: Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri. İletişim Yayıncılık.
• Sancak, E., Demirbaş, E. 2011. Küresel Ekonomik Kriz ve Türkiye Konut Sektörüne Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Cilt 16 Sayı 3. 171-190. 2011.
• Şahin, A. 2011. Ekonomi Üzerine Notlar, Ankara: Savaş Yayınevi, Birinci Baskı.
• Şenyapılı, T. 2007. Charting the “Voyage” of Squatter Housing in Urban Spatial “Quadruped”, European Journal of Turkish Studies, www.ejts.org (2 Mayıs 2007). Tekeli, İ. 1998. Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Kentsel Gelişme ve Kent Planlaması, 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık içinde. Türkiye İş Bankası ve Tarih Vakfı Ortak Yayını, Ed: Yıldız Sey, 1-24.
• Tekeli, İ. 1999. Kent Planlaması Konuşmaları, TBMOB Mimarlar Odası Yayınları, Ankara.
• Türkiye Müteahhitler Birliği. 2011. “Dönem Raporu, 2011”, http://www.tmb.org.tr/arastirma_yayinlar/faaliyet_raporu_2011_son.pdf. TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi, http://www.tuik.gov.tr/, Access, 28.05.2007.
• URL 1-https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-58342885
• URL 2-https://www.goc.gov.tr/ikamet-izinleri
• URL 3-https://www.endeksa.com/tr/
• URL 4-https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Insaat-ve-Konut-116
• URL 5-https://www.credit-suisse.com/about-us/en/reports-research/global-wealth-report.html
• URL6-https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Temel+Faaliyetler/ Para+Politikasi/Merkez+Bankasi+Faiz+Oranlari/faiz-oranlari
• URL7-https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tr/tcmb+tr/main+menu/temel+faaliyetler/ para+politikasi/merkez+bankasi+faiz+oranlari/1+hafta+repo
• URL8-https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/250-bin-dolar-veren-7-bin-312-kisiye-vatandaslikverildi-6165046/
• URL9-https://tr.sputniknews.com/20201122/3-yilda-7-bin-312-yabanci-turkiye-vatandasioldu-1043269162.html
• URL10-https://www.doviz724.com/aylara-gore-ortalama-amerikan-dolari-kuru.html OECD (2021), Housing prices (indicator). doi: 10.1787/63008438-en (Access 21 2021)