Matematik Dersinde Yapılandırmacılığa Dayalı Öğretim İlkelerinin Uygulanma Düzeyine İlişkin 8.Sınıf Öğrencilerinin Görüşleri

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 56 - 78, 09.01.2023

Züleyha Yıldırım Yakar

https://doi.org/10.18039/ajesi.1089418

Öz

Bu çalışmada, matematik öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşımı ders sürecinin giriş, geliştirme ve değerlendirme aşamalarında ne düzeyde uyguladığıyla ilgili olarak 8. sınıf öğrencilerinin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modeline dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcılarını, 2018-2019 öğretim yılında üç devlet okulunda öğrenim gören toplam 280 sekizinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin %52,1’i kız, %47,9’u erkektir. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen “Yapılandırmacı Öğretimin Uygulanmasına Yönelik Öğrenci Görüşleri” anketi aracılığı ile toplanmıştır. Anket maddeleri hazırlanırken bir dersin aşamaları göz önünde bulundurulmuş ve bu doğrultuda “derse hazırlık ve giriş işlemleri (6 madde)”, “derse geçiş ve geliştirme işlemleri (16 madde)” ve “değerlendirme işlemleri (10 madde)” olarak üç bölüm halinde sınıflandırılmıştır. Toplam 32 maddeden oluşan anketin her bir maddesine verilen yanıtların yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre öğrenciler, ders sürecinin tüm aşamalarında öğretmenlerinin yapılandırmacı öğretim ilkelerini uyguladığı yönünde görüş belirtmişlerdir. Her bir madde için verilen yanıtlara bakıldığında ise, öğrencilerin görüşlerine göre öğretmenlerin yapılandırmacı öğretimde kimi güçlü ve zayıf yönleri bulunmaktadır. Madde bazında ortalamalar incelendiğinde öğretmenlerin yapılandırmacı öğretimde, anlamlı öğrenmeyi sağlama gibi güçlü yönleri, bireysel farklılıklara uygun etkinlik geliştirme ve uygulamada yetersiz olma gibi zayıf yönleri bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin bu çalışmada da tespit edilen uygulama eksikliklerinin nedenleri araştırılmalı ve sorunu çözüm önerileri geliştirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

ortaokul matematik dersi, öğrenci görüşleri, Yapılandırmacı yaklaşım

8th Grade Students' Views on the Application Level of the Teaching Principles Based Constructivism in Mathematics Lesson

Öz

This study aimed to determine the opinions of 8th grade students about the constructivist approach application levels of mathematics teachers' in teaching process. The research was carried out based on the descriptive survey model, one of the quantitative research methods. Participants of the research were 280 eighth grade students studying in three public schools in 2018-2019 academic year. 52.1% of the students participating in the research are female, 47.9% are male. The data were collected via questionnaire developed by the researcher. While preparing the questionnaire items, the stages of a course were taken into consideration and accordingly, they were classified into three parts as "course preparation and entrance procedures (6 items)", "course transition and development processes (16 items)" and "assessment procedures (10 items)". The percentage, arithmetic mean and standard deviation values of the answers given to each item of the questionnaire, which consists of 32 items in total, were calculated. In findings, the students stated that their teachers applied their constructivist teaching principles at all stages of the lesson process. When the item-based averages were examined, it has been concluded that teachers have strengths in constructivist teaching such as providing meaningful learning, and have weaknesses such as not implementing activities that are appropriate for individual differences. The reasons for the teachers' lack of practice identified in this study should be investigated and solution proposals should be developed.

Anahtar Kelimeler

Constructivist approach, middle school math lesson, student views

Kaynakça

• Acat, M. B., Karadağ, E., ve Kaplan, M. (2012). Kırsal bölgelerde fen ve teknoloji dersi öğrenme ortamları: Yapılandırmacı öğrenme açısından bir değerlendirme çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 106-119.
• Ağlagül, D. (2009). Beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde sınıf öğretmenlerinin yapılandırmacı öğrenme ortamı düzenleme becerilerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Adana, Çukurova Üniversitesi.
• Akınoğlu, O. (2005). Türkiye’de uygulanan ve değişen eğitim programlarının psikolojik temelleri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22, 31-46.
• Akpınar, B. (2010). Yapılandırmacı yaklaşımda öğretmenin, öğrencinin ve velinin rolü, eğitime bakış, Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırması Dergisi, 6(16), 16- 20.
• Altun, M. (2004). Matematik öğretimi (3. Baskı). Bursa: Erkan Matbaacılık.
• Arkün, S., ve Aşkar, P. (2010). Yapılandırmacı öğrenme ortamlarını değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 32-43.
• Arslan, M. (2007). Eğitimde yapılandırmacı yaklaşımlar. A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40 (1), 41-61.
• Arslan, M. M. ve Eraslan, L. (2003). Yeni eğitim paradigması ve Türk eğitim sisteminde dönüşüm gerekliliği. Milli Eğitim Dergisi, 160(2). https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/160/arslan-eraslan.htm adresinden 22 Ocak 2020 tarihinde indirilmiştir.
• Ateş, B. ve Haspolat, N.K.(2017). Eğitimin amaçları ve işlevleri. M.Kağan ve S.Yalçın (Ed.). Eğitim bilimine giriş (1.Baskı, s.173-189) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Atila, M. E., Yaşar, M. D., Yıldırım, M. ve Sözbilir, M. (2015). Perception of 6th, 7th, and 8th grade students in terms of constructivist learning understanding of science courses. National Education Journal, 205, 112-124.
• Aykan, A., ve Tatar, M. (2017). Ortaokul öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşım ile ilgili yeterlik düzeyleri. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 381-395.
• Bal, A. P. ve Doğanay, A. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin matematik dersinde yapılandırmacı öğrenme ortamına bakış açıları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 156-171.
• Baş, G. (2012). İlköğretim öğrencilerinin yapılandırmacı öğrenme ortamına ilişkin algılarının farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 203-215.
• Bayrak, F. ve Hacıömeroğlu, G. (2018). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin matematik inançlarının ve yapılandırmacı öğrenme ortamlarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(3), 100-114.
• Brooks, J.G., ve Brooks, M.G. (2001). Becoming a constructivist teacher. In L.A. Costa (Ed.), Developing minds, a resource book for teaching thinking.. Alexandria, VA: ASCD.
• Budak, M., ve Okur, M. (2012). 2005 ilköğretim matematik dersi 6-8. sınıflar öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. International Journal of New Trends in Arts, Sports ve Science Education (IJTASE), 1(4), 8-22.
• Cabur, O. N. (2019). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri öğretiminde yapılandırmacı öğrenme ortamına yönelik algılarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve akademik başarı açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Bartın.
• Chambers, S. K., ve Andre, T. (1997). Gender, prior knowledge, interest, and experience in electricity and conceptual change text manipulations in learning about direct current. Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 34(2), 107-123.
• Clements, D. H., ve Battista, M. T. (1990). Constructivist learning and teaching. Arithmetic Teacher, 38(1), 34-35.
• Coşkun, M. K. (2012). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin yapılandırmacı yöntem yeterliliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 266-276.
• Çavuş, R., ve Yılmaz, M. M. (2014). Ortaokul öğrencilerinin fen ve teknoloji dersindeki yapılandırmacı öğrenme ortamına ilişkin görüşlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Fen Eğitimi ve Araştırmaları Derneği Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2(2), 110-128.
• Çayak, S. (2014). İlkokul öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşımı uygulamaya yönelik tutumları ile öz yeterlikleri arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(31), 88-110.
• Demir, K. (2007). Özgün materyal ve etkinliklerle oluşturulan yapılandırmacı öğrenme ortamının erişi düzeyleri ile tutumlara etkisi. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (s. 460-465). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Demirel, Ö. (2012). Eğitimde program geliştirme: Kuramdan uygulamaya. Ankara, Pegem A Yayıncılık.
• Demirtaş, B., Oğuz, Y., Üredi, L. ve Akbaşlı S. (2015). Yapılandırmacı öğrenme ortamları değerlendirmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Usos 2015 Özel Sayı, 235- 245.
• Doğan, Y. (2011). Fen ve teknoloji derslerinde yapılması öngörülen yapılandırmacı etkinliklerin uygulanma sıklığı. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 4(1), 18-37.
• Dochy, F. Segers, M. & Sluijsmans, D. (1999). The use of self-, peer and co- assessment ı̇n higher education: a review. Studies in Higher Education, 24, 331-350.
• Duru, A. ve Korkmaz, H. (2010). Öğretmenlerin yeni matematik programı hakkındaki görüşleri ve program değişim sürecinde karşılaşılan zorluklar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 67-81.
• Dündar, Ş. (2008). İlköğretim Sosyal Bilgiler dersi öğrenme ortamlarının yapılandırmacı özellikler açısından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Engin, G. ve Daşdemir, İ. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öğretme ve öğrenme anlayışlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 33, 425-432.
• Erdoğan, İ. ve Polat, M. (2017). Okullarımız yapılandırmacı öğrenme ortamlarına ne kadar sahip? Ortaokul öğrencilerinin algıları üzerine boylamsal bir bakış. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 608-619.
• Eroğlu, S., Öner-Armağan, F., ve Bektaş, O. (2015). Fen bilimleri dersi öğrenme ortamlarının yapılandırmacı özellikler açısından değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 293-312.
• Eskici, M. ve Özen, R. (2018). Öğretmenlerin yapılandırmacı yaklaşıma ilişkin öz yeterlik algıları ile tutumları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (4), 2050-2070.
• Fontana, D. & Fernandes, M. (1994). Improvements in math performance as a consequence of selfassessment in Portuguese primary school pupils. British Journal of Educational Psychology, 64, 407-417.
• Gelbal, S. ve Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33), 135-145.
• Güneş, G. ve Asan, A. (2005). Oluşturmacı yaklaşıma göre tasarlanan öğrenme ortamının matematik başarısına etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 25(1), 105-121.
• Gür, H. ve Kobak-Demir, M. (2019) Matematik öğretmenlerinin öğretim profillerinin belirlenmesi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(2), 67-105.
• Jonassen, D. H. (1994). Towards a Constructivist Design Model. Educational Technology. 34 (4), 34–37.
• Jonassen, D. H., ve Rohrer-Murphy, L. (1999). Activity theory as a framework for designing constructivist learning environments. Educational technology research and development, 47(1), 61-79.
• Jones, K., Jones, J. L. ve Vermette, P. J. (2010). The constructivist mathematics classroom. Mathematics Teaching, 219, 33-35.
• Kanuka, H. ve Anderson, T. (1998). Online social ınterchange, discord, and knowledge construction, Journal of Distance Education, 13(1), 57-75.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karaşahin, A. ve Kahyaoğlu, H. (2012, Eylül). İlköğretim birinci kademe fen ve teknoloji dersine giren 4. Ve 5. Sınıf öğretmenlerinin yapılandırmacı öğrenme modeli konusundaki yeterliliklerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve MatematikEğitimi Kongresi’de sunulmuş bildiri. Niğde.
• Keleş, Ö., Haser, Ç. ve Koç., Y. (2012). Sınıf öğretmenlerinin ve ilköğretim matematik öğretmenlerinin yeni ilköğretim matematik dersi programı hakkındaki görüşleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3),715 -736.
• Koç, G. E. ve Demirel, M. (2002). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının duyuşsal ve bilişsel öğrenme ürünlerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 629-661.
• Kurtdede-Fidan N. ve Duman, T. (2014). Sınıf öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşımın gerektirdiği niteliklere sahip olma düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 143-159.
• Kutluca, T. ve Aydın, M., (2010). Ortaöğretim matematik öğretmenlerinin yeni matematik öğretim programını uygulama aşamasında yaşadığı zorluklar. Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 11-20.
• Loyens, S. M. ve Gijbels, D. (2008). Understanding the effects of constructivist learning environments: Introducing a multi-directional approach. Instructional science, 36(5-6), 351-357.
• Mengi, F. ve Schreglman, S. (2013). Yapılandırmacı sınıf öğrenme ortamı algısı. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 7, 160-174.
• Mertoğlu, H., Gürdal, A. ve Macaroğlu Akgül, E. (2019). Teori ve uygulamada yapılandırmacı yaklaşım. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 27, 138-158.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Matematik dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Murphy, E. (1997). Constructivism: From philosophy to practice..https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED444966.pdf. adresinden 18.2.2020 tarihinde alınmıştır.
• Ocak, G. (2010). Yapılandırmacı öğrenme uygulamalarına yönelik öğretmen tutumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (3), 835-857.
• Ocak, G. (2012). Öğretmenlerin yapılandırmacı öğrenme ortamı kurma başarılarının öğretmen ve öğretmen adaylarınca değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 37(166), 25-40.
• Ocak, G. ve Çimenci-Ateş, F. (2015). Ortaokul matematik derslerinde yapılandırmacı yaklaşımın uygulanabilirliğinin öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. International Journal of Field Education, 1(2), 1-23.
• Ödemiş, İ., ve Akkuş, A. (2021). Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Yapılandırmacı Yaklaşımı Uygulama Düzeyinin Tespiti. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 358-386.
• Özpolat, A.R. (2017). Eğitimde yeni yaklaşımlar. M.Kağan ve S.Yalçın (Ed.). Eğitim bilimine giriş (1.Baskı, s.267-279) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Öztürk, M. (2013). Türkçe öğretmenlerinin yapılandırmacı anlayışı uygulama düzeyinin incelenmesi (Kilis İli örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Kilis.
• Şimşek, N. (2004). Yapılandırmacı öğrenme ve öğretime eleştirel bir yaklaşım. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 3(5),115-139.
• Tekin, H. (1996). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınları.
• Uşun, S. ve Karagöz, E. (2009). İlköğretim II. kademe matematik dersi öğretim programının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22. 101-116.
• Van De Walle, J. A., Karp, K. S. ve Bay-Williams, J. M. (2014). İlkokul ve ortaokul matematiği gelişimsel yaklaşımla öğretim. (Çeviri Editörü: Soner Durmuş). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Yalçın, S. (2017). Eğitimin tarihi temelleri. M.Kağan ve S.Yalçın (Ed.). Eğitim bilimine giriş (1.Baskı, s.47-64) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Yaşar, M.D. ve Sözbilir, M. (2012). Öğretmenlerin 2007 kimya dersi öğretim programına yönelik görüşleri ve uygulamada karşılaştıkları sorunlar: Erzurum örneği. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2). 359-392.
• Yelken, T. Y., Üredi, L., Tanrıseven, I. ve Kılıç, F. (2010). İlköğretim müfettişlerinin yapılandırmacı program ile öğretmenlerin yapılandırmacı öğrenme ortamı oluşturma düzeylerine ilişkin görüşleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 31-46.
• Yıldırım, A. (2011). Öğretmen eğitiminde çatışma alanları ve yeniden yapılanma. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 1(1), 1-17.
• Yıldırım A. ve Şimşek H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (7. Baskı). Ankara: SeçkinYayıncılık.
• Yılmaz, B. (2006). Beşinci sınıf öğretmenlerinin Fen ve Teknoloji dersinde yapılandırmacı öğrenme ortamı düzenleme becerileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Yiğit, N., Alpaslan, M. M., Cinemre, Y. ve Balçın, B. (2016). İlköğretim 6., 7. ve 8. sınıf fen ve teknoloji dersi yapılandırmacı öğrenme ortamlarının değerlendirilmesi. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1),1-11.
• Yurdakul, B. (2020). Yapılandırmacılık. Ö.Demirel (Ed.). Eğitimde Yeni Yönelimler (8.Baskı, s.41-63) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Zorlu, Z. ve Zorlu, F. (2015). Fen ve teknoloji dersinde öğrenme ortamına yönelik öğrencilerin düzeyleri ve öğretmenlerin görüşleri. Route Educational and Social Science Journal, 2(1), 103-114.