Okulun Yeniden Konumlandırılması Bağlamında COVID-19 Süreci ve Sonrası Okul Liderliği

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 1 - 33, 09.01.2023

Esen Altunay , Evrim Erol

https://doi.org/10.18039/ajesi.1109319

Öz

Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi (küresel salgın) ilan edilmesinden sonra yaşanan değişimler, insan yaşamını durma noktasına getirirken yaşamın her alanında olduğu gibi eğitim ve öğretim sistemlerine yansımıştır. Pandemi sürecinde eğitim-öğretim yeniden tasarlanarak ev tabanlı, teknoloji destekli ve çevrimiçi bir etkinlik olarak yürütülmüştür. Eğitim sürecine ilişkin ortaya çıkan söylemler ve beklentiler, COVID-19 ile birlikte gelen eğitimi yeniden konumlandırma ve yeniden modelleme olasılıklarını öne çıkarmıştır. Dolayısıyla araştırmanın amacı okulun yeniden konumlandırılması açısından COVID-19 süreci ve sonrasında okul liderliğine ilişkin görüşleri anlamak ve öneriler sunmaktır. Okulun yeniden konumlandırılması bağlamında COVID-19 sürecinde ve sonrasında eğitim liderlerinin görüşlerini belirlemek amacıyla nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 47 okul müdürü oluşturmaktadır. Katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre pandemi sürecinde okulu konumlama deneyimleri “işlev odaklı, duygu odaklı ve insan kaynağı odaklı konumlamaları” tanımlamaktadır. Katılımcıların okul liderliğini konumlama deneyimleri “kapasite geliştirme odaklı, psiko-sosyal yeterlik odaklı ve eleştirel yönetim odaklı konumlamaları” içermektedir. Katılımcıların pandemi sonrası okul liderliğine ilişkin yeniden konumlandırma deneyimleri ise “öğrenen liderlik, dağıtımcı liderlik ve sosyal liderlik” ile ilişkilidir. Araştırma sonuçları toplu bir şekilde değerlendirildiğinde, okul yönetiminin ve eğitsel liderliğin gelişimi için okul yönetiminin meslekleşmesi ve yönetici seçimine yönelik bilimsel bulgulara dayalı politikaların geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

eğitim liderliği, konumlandırma, okul liderliği, pandemi

School Leadership During and Post COVID-19 in the Context of School Repositioning

Öz

While the changes that occurred after the pandemic (global epidemic) was declared by the World Health Organization brought human life to a standstill, it was reflected in education and training systems in all areas of life. During the pandemic process, education and training were re-designed and carried out as a home-based, technology-assisted, and online activity. Emerging discourse and expectations regarding the education process have highlighted the possibilities of repositioning and remodeling the education that came with COVID-19. Therefore, the research aims to understand the views on school leadership during and post-COVID-19 process in the context of school repositioning. In the context of the school’s repositioning, phenomenology, one of the qualitative research methods were used to determine education leaders’ opinions during and after the COVID-19 process. The study group consists of 47 school principals working in primary, middle, and high schools. Participants were selected using the maximum sampling technique, one of the purposive sampling methods. According to the research findings, the experiences of positioning the school during the pandemic process define “function-oriented, emotion-oriented, and human resource-oriented positioning”. The participants’ experiences with school leadership positioning included “capacity development-oriented, psycho-social competence-oriented, and critical management-oriented positions”. The participants' experiences in post-pandemic related to school leadership repositioning associated with “learning leadership, distributed leadership, and social leadership”. When the results are evaluated collectively, it is recommended to develop policies based on scientific findings for the professionalization of school management and the selection of principals for the development of school management and educational leadership.

Anahtar Kelimeler

educational leadership, pandemic, positioning, school leadership

Kaynakça

• Ahioğlu-Lindberg, E. N. (2011). Piaget ve ergenlikte bilişsel gelişim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 1-10. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/49053/625815 adresinden 5.7.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Akyüz, M. (2018). Stratejik liderlik. Stratejik Yönetim Araştırmaları Dergisi. 1 (1), 45-66. https://dergipark.org.tr/tr/pub/syad/issue/36377/357631 adresinden 11.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Arlı, E. (2012). konumlandırma stratejilerinin işletme performansı ile ilişkisi: Liman işletmeciliğinde bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi, 19 (2), 99-121. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yonveek/issue/13697/165776 adresinden 15.6.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Artan-Özboran, B. (2017). Kaos: Örgütler için bir risk mi yoksa bir fırsat mı? Social Sciences Research Journal, 6(4), 253-269. https://dergipark.org.tr/en/pub/ssrj/issue/32264/366057 adresinden 22.8.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Balcı, A. (2020). COVID-19 özelinde salgınların eğitime etkileri. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(3), 75-85. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijls/issue/58115/772767 adresinden 12.7.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Bauman, Z. (2000). Siyaset arayışı (Çev: T. Birkan). Metis Yayınları.
• Bergdahl, N. & Nouri, J. (2021). COVID 19 and crisis prompted distance education in Sweden. Tech Know Learn, 26, 443-459. https://doi.org/10.1007/s10758-020-09470-6 adresinden 11.12.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Bolat, T. ve Seymen, O. A. (2006). Yönetim ve örgüt düşüncesinde kurumsalcılık, yeni kurumsalcılık ve kurumsal eşbiçimlilik. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 223-254. https://dergipark.org.tr/tr/pub/firatsbed/issue/6321/84519 adresinden 24.9.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Bozgeyik, A. (2004). Krizleri fırsata dönüştürmek. Hayat Yayınları.
• Burgess, S. & Sievertsen, H. H. (2020). Schools, skills, and learning: The impact of COVID-19 on education. CEPR Policy Portal. https://voxeu.org/article/impact-covid-19-education adresinden 18.7.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Can, E. (2020). Coronavirus (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6 (2), 11-53. https://dergipark.org.tr/tr/pub/auad/issue/55662/761354 adresinden 9.9.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Can, H. (1997). Organizasyon ve yönetim. Siyasal Kitabevi.
• Chan, Z. C., Fung, Y. & Chien, W. (2013). Bracketing in Phenomenology: Only Undertaken in the Data Collection and Analysis Process. The Qualitative Report, 18(30), 1-9. http://nsuworks.nova.edu/tqr/vol18/iss30/1 adresinden 17.10.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B. & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz (Çev: A. Aypay). Anı Yayıncılık.
• Cohen, W. A. (2010). Drucker ve liderlik: Modern yöneticiliğin ustasından yeni dersler (Çev: Ü. Şensoy). Optimist Yayınları.
• Corps, P. (1997). Crisis management handbook: A guide for overseas staff. Peace Corps Volunteer Safety Council.
• Cramer, F. (1998). Kaos ve düzen, sırat köprüsündeki hayat (Çev: V. Atayman). Alan Yayıncılık
• Çuvalcı, B. ve Hintistan, S. (2018). Dahiliye kliniklerinde çalışan hemşirelerin konumlandırma kullanım özellikleri. H.Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 13-30. https://doi.org/10.21020/husbfd.379899 adresinden 13.3.2021 tarihinde erişilmiştir.
• DiMaggio, P. J. & Powell, W. W. (1983). The iron cage revisited: Institutional isomorphism and collective rationality in organizational fields. American Sociological Review, 48(2), 147-160. https://doi.org/2095101 adresinden 20.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Erçetin, Ş. Ş. ve Kayman, E. A. (2012). How to be a quantum leader in an intelligent organization? S. Banerjee ve Ş. Ş. Erçetin (Ed.), Chaos, complexity and leadership içinde (s. 212-240). Springer.
• Geuss, R. (1981). Eleştirel teori (Çev: F. Keskin). Ayrıntı Yayınları.
• Giannini, S. & Lewis, G. S. (2020). Three ways to plan for equity during the coronavirus school closures. https://gemreportunesco.wordpress.com/2020/03/25/three-ways-to-plan-for-equity-during-the-coronavirus-school-closures/web adresinden 28.3.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Grandisoli, E. & Jacobi, P. R. (2020). Post-COVID-19 Education and local transformation. Instituto de Estudos Avancdos da Universidade de Sao Paulo. https://www.researchgate.net/publication/341186844_Post-COVID-19_Education_and_local_transformation adresinden 25.8.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Hargreaves, A. (2020). What’s next for schools after coronavirus? Here are 5 big issues and opportunities. The Conversation. https://theconversation.com/whatsnext-for-schools -after-coronavirus-here-are-5-big-issues and-opportunities-135004 adresinden 1.5.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Harris, A. (2020). COVID-19: school leadership in crisis? Journal of Professional Capital and Community. 5(3/4), 321-326 http://www.turquality.com/doc/trout.pdf adresinden 18.4.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Harris, A. & Jones, M. (2020) COVID 19 school leadership in disruptive times. School Leadership & Management, 40(4), 243-247. https://doi.org/10.1080/13632434.2020.1811479 adresinden 17.7.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Karataş-Acer, E. (2015). Türkiye’de yükseköğretimin genişlemesinin yeni kurumsalcılık perspektifi açısından incelenmesi. (Yayın No. 397361) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi.] YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 11.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Kincheloe, J. L. (2018). Eleştirel pedagoji (Çev: K. İnal). Yeni İnsan Yayınevi.
• Külekçi-Akyavuz, E. ve Çakın, M. (2020). COVID-19 salgınının eğitime etkisi konusunda okul yöneticilerinin görüşleri. Turkish Studies, 15(4), 723-737. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44140 adresinden 28.6.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Martinez, J. A., Amick, L. R. & McAbee, S. (2021). The Reopening of a School during the COVID-19 Pandemic: An Administrative Lens. Research in Educational Administration & Leadership, 6(2), 515-552. https://doi.org/10.30828/real/2021.2.5 adresinden 15.10.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Meyer, J. W. & Rowan, B. (1977). Institutionalized organizations: Formal structure as myth and ceremony. American Journal of Sociology, 83, 340-63. http://www.jstor.org/stable/2778293 adresinden 7.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Meyer, J. W., Scott, W. R. & Deal, T. E. (1992). Institutional and technical sources of organizational structure: Explaining the structure of educational organizations. J. W. Meyer & W. R. Scott (Ed.), Organizational environment: Ritual and rationality içinde (s. 45-67). SAGE Publications.
• Miles, J. A. (2016). Yönetim ve organizasyon kuramları (Çev: M. Polat ve K. Arun). Nobel Yayınevi.
• Piaget, J. (1984). Genetik epistemoloji (Çev: A. Cengizhan). Birey ve Toplum Yayıncılık.
• Ries, A. & Trout, J. (1981). Positioning: The battle for your mind. McGraw-Hill.
• Ries, A. & Trout, J. (2020). Konumlandırma tüketici zihnini fethetme savaşı (Çev: E. Kızıldağ). MediaCat.
• Sale, J. E. M. (2007). What do primary care nurses and radiation therapists in a Canadian Cancer Centre think about clinical trials? Journal of Evaluation in Clinical Practice, 13, 186-191. https://doi.org/10.1111/j.1365-2753.2006.00668.x adresinden 18.10.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Sarı, E. ve Sarı, B. (2020). Kriz zamanlarında eğitim yönetimi: COVID-19 örneği. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2), 49-63. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijls/issue/56102/742188 adresinden 1.11.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Senge, P. M. (2016). Beşinci disiplin: Öğrenen organizasyon sanatı ve uygulaması (Çev: A. İldeniz, A. Doğukan ve B. Pala). Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
• Smith, L. & Riley, D. (2012) School leadership in times of crisis. School Leadership & Management, 32 (1), 57-71. https://doi.org/10.1080/13632434.2011.614941 adresinden 14.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Smith, J. A. & Osborn, M. (2003). Interpretative phenomenological analysis. J. A. Smith (Ed.), Qualitative psychology: A practical guide to research methods içinde (s. 51-80). SAGE Publications.
• Soylu, Ö. B. (2020). Türkiye ekonomisinde Covid-19’un sektörel etkileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(6), 169-185. https://dergipark.org.tr/tr/pub/asead/issue/55211/750273 adresinden 10.9.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Thomson, R., Martin, J. L. & Sharples, S. (2017). The experience of couples being given an oxygen concentrator to use at home: A longitudinal interpretative phenomenological analysis. Journal of health psychology, 22 (6), 798-810. https://doi.org/10.1177%2F1359105315615932 adresinden 27.2.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Tolbert, P. S. (1985). Institutional environments and resource dependence: Sources of administrative structure in institutions of higher education. Administrative Science Quarterly, 30, 1-13. https://doi.org/2392808 adresinden 23.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Ulutaş, S. (2010). Kriz yönetimi ve dönüşümcü liderlik. (Yayın No. 253631) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.] YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 12.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Weick, K. E. & Roberts, K. H. (1993). Collective mind in organizations: Heedful interrelating on flight decks. Administrative Science Quarterly, 38, 357-381. https://doi.org/2393372 adresinden 27.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2017). Nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.