LGBTİ+ Haberlerinin Ulusal ve Yerel Gazetelerde Temsilinin Alternatif Medya ve Hak Haberciliği Bağlamında Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 51, 320 - 334, 30.11.2022

Engin Çağlak , Ezgi Ceren Kaya

https://doi.org/10.5824/ajite.2022.04.005.x

Bu makale için 7 Mart 2023 tarihinde bir düzeltme yayımlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ajit-e/issue/76121/1265534

Öz

Toplumda öteki olarak kabul edilenlerin kendi seslerini duyurabildikleri, özgürlük ve demokrasi temelinde yapılanan alternatif medyanın, hak haberciliğinin yapıldığı en önemli platformlardan biri olduğu görülmektedir. Ana akım medya ise politik, ekonomik vb. çıkarları yüzünden ya da hak haberciliğine konu olan olayla ilgili kaygı duymaması sebebiyle genellikle hak haberciliği ikinci planda kalabilmektedir. Bu çalışma Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimince Desteklenmiştir. Proje Numarası: 3230 nolu “Yerel, Ulusal ve Dijital Ortamda Hak Haberciliği” başlıklı proje kapsamında çalışılmıştır.
Bu çalışmada, toplumun ‘ötekileştirilen’ gruplarından olan ve yüzyıllardır hak mücadelesi veren LGBTİ+’larla ilgili, 10 Mart-31 Mayıs 2020 tarihleri arasında rastgele seçim yöntemi ile seçilen 21 gün içerisinde Cumhuriyet, Birgün, Hürriyet, Sözcü, Sabah, Milliyet, Yeni Şafak, Yeni Akit gazetelerinin basılı formatlarında, Çanakkale Gündem, Olay, İşte Çanakkale ve Burası Çanakkale gazetelerinin web sitelerinde yer alan haberlerin genel içeriği hak haberciliği bağlamında değerlendirilmiş ve haber sayıları ile ilgili sayısal verilere ulaşılmıştır. Ayrıca alternatif medya kanalı olarak KAOS GL Derneği’nin 10 Mart-31 Mayıs 2020 tarihleri arasını kapsayan faaliyet ve basın seyri raporları da incelenmiş ve çalışmada LGBTİ+’ların geleneksel medyadaki temsili ile ilgili sonuçlara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Habercilik, Hak Haberciliği, Alternatif Medya, Sosyal Medya, LGBTİ

Destekleyen Kurum

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

3230

Teşekkür

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimince Desteklenmiştir. “Yerel, Ulusal ve Dijital Ortamda Hak Haberciliği” başlıklı proje kapsamında

Evaluation of the Representation of LGBTİ+ News in National and Local Newspaper in the Context of Alternative Media and Rights News

Bu makale için 7 Mart 2023 tarihinde bir düzeltme yayımlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ajit-e/issue/76121/1265534

Öz

Alternative media is one of the most important platforms for human rights journalism, since they are independent and democratic platforms where the marginalized in society can make their voices heard. Mainstream media, on the other hand, generally do not prefer human rights journalism because of their political and economic interests or because they are not concerned with the event that is subject of human rights violation. This work was supported by Çanakkale Onsekiz Mart University The Scientific Research Coordination Unit, Project number: 3230. It has been worked within the scope of the "Rights Journalism in Local, National and Digital Environment".
In this study, the general content of the LGBTI+ news in the mainstream national and local press between 10 March and 31 May 2020, were evaluated in the context of human rights journalism. Quantitative data on the amount of news in these newspapers were also obtained. In addition, as an alternative media platform, the reports of KAOS GL about important developments regarding LGBTI+ rights and the media organs that include Kaos GL between 10 March and 31 May 2020 were also examined.

Anahtar Kelimeler

Journalism, Rights Journalism, Alternative Media, Social Media, LGBTI

Proje Numarası

3230

Kaynakça

• Alankuş, S. (2007). ‘BİA ve Hak Haberciliği Eğitim Çalışmaları Üzerine’. S. Alankuş (ed.). İçinde İnsan Hakları Haberciliği. (s. 11-24). IPS İletişim Vakfı Yayınları: İstanbul.
• Alankuş, S. (2011). ‘Yeni Habercilik Arayışları ve Hak Odaklı Habercilik’. İ. Kuçuradi (yay. haz.). İçinde Yirmibirinci Yüzyılın Başında İnsan Haklarını Korumada Yaşanan Sorunlar. (s. 149-167). T.C. Maltepe Üniversitesi İnsan Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi ve UNESCO Felsefe ve İnsan Hakları Kürsüsü Yayınları: İstanbul.
• Aydoğan, F. ve Kırık, A. (2012). ‘Alternatif Medya Olarak Yeni Medya’. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 18, s. 58-69. Çoban, B. (2010). ‘Toplumsal Çatışma Demokratik İletişim ve Alternatif Medya’. Marmara İletişim Dergisi, 17 (17), s. 1-20.
• Çoban, B. (2012). ‘Ötekiler ve Alternatif Medya’. S. Sungur (ed.). İçinde Azınlıklar ve Medya. (s. 1-10). Martı Yayınları: İstanbul.
• Erdoğan, B. ve Köten, E. (2014). ‘Yeni Toplumsal Hareketlerin Sınıf Dinamiği: Türkiye LGBT Hareketi’. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 2 (1), s. 93-113.
• Free & Equal United Nations for LGBT Equality (t. y.). Criminalization. United Nations Human Rights Office of the High Commisioner.
• Güner, U., Kalkan, P., Öz, Y., Özsoy, E. C. ve Söyle, F. (2011). Türkiye’de Cinsel Yönelim ve Cinsel Ayrımcılığın İzlenmesi Raporu 1 Ocak-30 Haziran 2010, İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları ve Hukuku Araştırma Merkezi: İstanbul.
• KAOS GL (2021). 2020 Yıllık Faaliyet Raporu. KAOS Gey ve Lezbiyen Kültürel Araştırmalar ve Dayanışma Derneği.
• Özuğurlu, M. (2009). ‘Hak Haberciliği’. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 1 (1), s. 159-168.
• 2020’nin ilk üç ayı Kaos GL basın seyri. (2020, 2 Nisan). KAOS GL. Erişim adresi: https://kaosgl.org/haber/2020-nin-ilk-uc-ayi-kaos-gl-basin-seyri
• 2020 baharı Kaos GL basın seyri. (2020, 8 Temmuz). KAOS GL. Erişim adresi: https://kaosgl.org/haber/2020-bahari-kaos-gl-basin-seyri
• Doğan, Ç. (2004, 28 Şubat). Dernekten Açlık Grevine ve Buluşmalara 25 Yıl, Bianet. https://bianet.org/bianet/toplum/30182-dernekten-aclik-grevine-ve-bulusmalara-25-yil
• Güneş, A. (t. y.). İlk Eylemden Bugüne LGBTİ Hareketi, Platform24. http://platform24.org/objective/365/ilk-eylemden-bugune-lgbti-hareketi
• ILGA (2020). State Sponsored Homofobia Report Global Legislation Overwiew Update: 2020 Updated Edition. ILGA web sitesinden erişildi: www.ilga.org
• KAOS GL Derneği. (t. y.). Biz Kimiz? Erişim adresi: https://kaosgldernegi.org/hakkimizda/biz-kimiz
• Lambdaistanbul. (t. y.). Özetle; Lambdaistanbul Ne Yaptı? Erişim adresi: http://www.lambdaistanbul.org/s/hakkinda/ozetle-lambdaistanbul-ne-yapti/
• Morris, B. J. (t. y.). A Brief History of Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender Social Movements. American Psychological Association. Erişim adresi: https://www.apa.org/pi/lgbt/resources/history
• The Association of LGBTQ Journalists Stylebook. (t. y.). Terminology. Erişim adresi: https://www.nlgja.org/stylebook/terminology/
• Türkiye Gazeteciler Cemiyeti. (t.y). Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi. https://www.tgc.org.tr/bildirgeler/t%C3%BCrkiye-gazetecilik-hak-ve-sorumluluk-bildirgesi.html
• UN Free & Equal. (t. y.). Definitions. Erişim adresi: https://www.unfe.org/definitions/
• Wareham, J. (2020, 17 Mayıs). Map Shows Where It’s Illegal To Be Gay – 30 Years Since WHO Declassified Homosexuality As Disease. Forbes. Erişim adresi: https://www.forbes.com/sites/jamiewareham/2020/05/17/map-shows-where-its-illegal-to-be-gay--30-years-since-who-declassified-homosexuality-as-disease/?sh=5a3a054a578a