Dünya Sistemleri Analizi Perspektifinden BM Güvenlik Konseyi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 101 - 117, 30.06.2022

Murat Gül , Ege Demirel

Öz

Bu çalışmada dünya sistemde BM Güvenlik Konseyi’nin işlevi/rolü incelenmektedir. Kuramsal çerçevede Dünya Sistemleri Analizi kullanılmıştır. Ayrıca bu çalışmada diyalektik/tarihsel materyalizm tercih edilmektedir. Çalışmanın öncelikli amacı şu şekilde ifade edilebilir: İlk olarak sistem seviyesinde BM Güvenlik Konseyi’nin statükosunu koruyarak nasıl bir rol oynadığı incelenecektir. İkinci olarak BM Güvenlik Konseyi’nin merkez-çevre ilişkilerinde önemli bir mekanizma olup olmadığı araştırılacaktır. Temel sonuçlar ise şu şekildedir: BM Güvenlik Konseyi’nin yapısı, Rusya ve Çin’in kapitalizme entegrasyonu sonrasında değişmiştir. Bu sebeple Rusya ve Çin “merkez”in bir parçası olarak değerlendirilmelidir. Böylece BM Güvenlik Konseyi bütüncül olarak merkez şeklinde tanımlanabilir. Bu bağlamda, BM Güvenlik Konseyi, çevreyi kontrol eden işlevsel bir araçtır. BM Güvenlik Konseyi’nin yapısı ve rolü ciddi eleştiri altındadır ve BM Güvenlik Konseyi'nin önemli bir reform süreci geçirmesi söz konusu olabilir. 

Anahtar Kelimeler

Merkez, Yarı-Merkez, Yarı Çevre, Çevre, BM Güvenlik Konseyi

The UN Security Council From The Perspective of World-Systems Analysis

Öz

In this study, the function/role of the UN Security Council in the world-system is examined. In the theoretical framework, World-Systems Analysis has been used. Besides, dialectical/historical materialism is preferred in the study. The primary objectives of this study can be claimed as: First, it will be questioned how the UN Security Council plays a role in maintaining the status quo at the systemic level. The second is researching whether the UN Security Council is an important mechanism in core-periphery relations. The main conclusions are as follows: The structure of the UN Security Council has changed after Russia’s and China’s integration into capitalism. Therefore, Russia and China should be evaluated as a part of the “center”. Thus, the UN Security Council can be defined as “center” holistically. Within this context, the UN Security Council is a functional tool that controls the periphery. The structure and role of the UN Security Council are under severe criticism and might undergo a serious reform process.

Anahtar Kelimeler

Core, Semi-Core, Semi-Periphery, Periphery, UN Security Council

Kaynakça

• Amin, Samir. (2004). The Liberal Virus : Permanent War and the Americanization of the World. Translated by James Membrez. Monthly Review Press: New York.
• Arrighi, Giovanni, Hopkins, Terence K., Wallerstein, I. (1989). Antisystemic Movements. Verso Book: New York.
• Bozdağlıoğlu, Yücel, Özen, Çınar. (2004). “Liberalizmden Neoliberalizme Güç Olgusu ve Sistemik Bağımlılık”. Uluslararası İlişkiler 1(4), 59-79.
• Chase-Dunn, Christopher, Inoue, Hiroko, Neal, Teresa, Heimlich, Evan. (2015). “The Development of World-Systems”. Sociology of Development 1(1), 149-172.
• Dos Santos, Theotônio. (2011). “Globalization, Emerging Powers, and the Future of Capitalism”. Latin American Perspectives 38(2), 45-57.
• GlobalFirePower. (2020). “2020 Military Strength Ranking”. https://www.globalfirepower.com/countries-listing.asp (04.11.2020).
• GlobalFirePower. (2020). “Russia Military Strength (2020)”. https://www.globalfirepower.com/country-military-strength-detail.asp?country_id=russia (04.11.2020).
• GlobalFirePower. (2020). “China Military Strength (2020)”. https://www.globalfirepower.com/country-military-strength-detail.asp?country_id=china (04.11.2020).
• Gramsci, Antonio. (1971). Selections from the Prison Notebooks. Translated and edited by Quintin Hoare and Geoffrey Nowell Smith. International Publishers: New York.
• Hehir, Aidan, Murray, Robert W. (2013). Libya, the Responsibility to Protect and the Future of Humanitarian Intervention. Palgrave Macmillan: London.
• IMF. (2019). “IMF Data Mapper World Economic Outlook (October 2019) GDP Current Prices”, https://www.imf.org/external/datamapper/NGDPD@WEO/OEMDC/ADVEC/WEOWORLD/CHN (04.11.2020).
• Indexmundi. (2020). “Country Comparison Exports TOP 100”, https://www.indexmundi.com/g/r.aspx?t=100&v=85&l=en (04.11.2020).
• Kelkitli, Fatma Aslı. (2018). “Rusya‘nın Egemen Demokrasi Modelinin Orta Asya Devletleri Üzerindeki Etkisinin Analizi”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6(2), 157-175.
• Kowalewski, David. (1991). “Core Intervention and Periphery Revolution, 1821-1985”. American Journal of Sociology 97(1), 70-95.
• Pease, Kelly-Kate S. (2019). International Organizations Perspectives on Global Governance. New York: Routledge.
• Roth, Kenneth. (2006). “Was the Iraq War a Humanitarian Intervention?”. Journal of Military Ethics 5(2): 84-92.
• Surkov, Vladislav. (2009). “Commentaries on the Discussion of ‘Paragraphs pro Sovereign Democracy’”. Russian Studies in Philosophy 47(4): 85-96.
• Sürücüoğlu, Orkun. (2018). “Koruma Sorumluluğu: Darfur krizi ve Libya Müdahalesi Çerçevesinde Bir Değerlendirme”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 19(4), 603-628.
• Tank, Pınar. (2012). “The Concept of “Rising Powers””. NOREF Policy Brief, 1-4. https://www.files.ethz.ch/isn/146521/aa7c23bf5887ab060f1af737a39a000a.pdf
• The Gas Exporting Countries Forum (GECF). (2020). “Russia (member)”. https://www.gecf.org/countries/russia (04.11.2020).
• United Nations. (1945). Charter of the United Nations. https://treaties.un.org/doc/publication/ctc/uncharter.pdf (01.17.2022).
• Wallerstein, Immanuel. (1979). The Capitalist World-Economy. Cambridge University Press, New York.
• Wallerstein, Immanuel. (2003). “Knowledge, Power, and Politics: The Role of an Intellectual in an Age of Transition”, Opening Presentation at UNESCO Forum on Higher Education, Research and Knowledge Global Research Seminar, Paris, 1-24. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000183329 (08.04.2020).
• Wallerstein, Immanuel. (2004). World-Systems Analysis: an Introduction. Duke University Press: Durham and London.
• Wallerstein, Immanuel. (2011). The Modern World-System I, Capitalist Agriculture and the Origins of the European World-Economy in the Sixteenth Century. University of California Press: Berkeley, Los Angeles.