Nevbahârında Göğekini Biçen Bir Şair: Mehmed Emîn Bey ve Şiirleri

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 716 - 752, 30.08.2021

İsmail Yıldırım , Mehmet Yunus Yazıcı

https://doi.org/10.34083/akaded.944411

Öz

1862 yılında İstanbul’da dünyaya gelen Mehmed Emîn Bey, devletin çeşitli kademelerinde memurluk yapmış, vazifeleri esnasında edebiyat ve sanatla ilgilenmekten de geri kalmamıştır. Zira onun manzum ve mensur tarzda kaleme aldığı yazılar, 1884 senesinde vefat eden müellifin yirmi iki senelik kısa ömrünü verimli bir şekilde geçirmiş bir şahsiyet olduğunu işaret etmektedir. Yazımıza kaynak teşkil eden manzumelerinde şair, “Aşkî” ve “Hümâyî” mahlaslarını kullanmış fakat bu şiirleri sağlığında bir araya getirememiştir. Şiirler, Muallim Nâcî’nin teşvikleriyle şairin kardeşi Mehmed Ali Bey tarafından bir araya getirilerek 1884 yılında Nevbahârım adı altında İstanbul’da basılmıştır. Eserde yer alan şiirlerin ekseriyetini gazeller oluşturmaktadır. Bu gazeller, şairin ölümünden sonra Manastırlı Rızâ Nûrî tarafından Tahmîsât-ı Nevbahârım adlı eserde tahmis edilerek yayınlanmıştır. Emîn Bey’in genç yaşta ölümü edebiyat mahfillerinde üzüntüyle karşılanmış, cenaze merasimi ve ardından kaleme alınan övgü dolu yazılar Nevbahârım’ın giriş kısmına eklenmiştir. Makalede, Mehmed Emîn Bey’in hayatı ve Nevbahârım’ın muhtevası üzerinden edebî kimliği değerlendirilerek bu eserde kayıtlı şiirlerin çeviri yazılı metinleri verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Mehmed Emîn Bey, Nevbahârım, Gazel, Muallim Nâcî

A Poet Mowing Green Crops in His Spring: Mehmed Emîn Bey and His Poems

Öz

Mehmed Emîn Bey, born in Istanbul in 1862, worked as a civil servant in various levels of the state and did not fail to deal with literature and art during his service. His writings both in verse and prose indicate that the author, who died in 1884, was an individual who spent his short life of twenty two years in an efficient manner. The poet used the pseudonyms "Aşkî" and "Hümâyî" in his poems that constitute the source for this paper, yet could not bring these poems together in his lifetime. With the encouragement of Muallim Nâcî, the poems were compiled by the poet's brother, Mehmed Ali Bey, and published in Istanbul in 1884 under the name of Nevbahârım (My Spring). The majority of the poems in the work consist of ghazals. These ghazals were converted into the form of tahmis and published by Manastırlı Rızâ Nûrî in his work named Tahmîsât-ı Nevbahârım after the death of the poet. The demise of Emîn Bey at a young age was greeted with sorrow in the literary circles, and eulogistic texts written for and after his funeral ceremony were appended to the introduction of Nevbahârım. In this paper, Mehmed Emîn Bey's life and his literary personality will be evaluated through the content of Nevbahârım, and the transcriptions of the poems recorded in that work will be provided.

Anahtar Kelimeler

Mehmed Emîn Bey, Nevbahârım, Ghazal, Muallim Nâcî

Kaynakça

• Akdağ, A. (2019). Manastırlı Rızâ Nûrî’nin Tahmîsât-ı Nevbahârım Adlı Eseri. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi, 4(1), 51-65. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/769650 Arslan, M. (2014, Ekim 9) Hamdî, Ahmed Hamdî Bey, İstanbullu. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hamdi-ahmed-hamdi-bey-istanbullu
• Aydın, A. (2013). Asude Bahar Ülkesine Yolculuk Olan Ölümün Şair Biyografilerinde İfade Edilmesi. Turkish Studies, 8(8), 161-188. https://turkishstudies.net/turkishstudies?mod=tammetin&makaleadi=&makaleurl=1460258388_011Ayd%C4%B1nAbdullah-161-188.pdf&key=16517 Devlet Arşivleri Başkanlığı, DH.SAİD, 5/937, 1859 Tarihli Belge.
• Devlet Arşivleri Başkanlığı, DH.SAİD, 5/953, 1863 Tarihli Belge.
• Durmuş, M. (2012). Ölümü Güzelleştiren Eda: Türkçe Şair Tezkireleri ile Şairnâmelerde Ölüme Bakış ve Ölümün İfade Biçimleri Üzerine. Millî Folklor, 94, 105-122. https://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=94&Sayfa=102
• İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal (2000). Son asır Türk şairleri C. II. AKM Yayınları.
• İsmail Hakkı (1311). Muasır şairlerimiz. Âlem Matbaası.
• Kaplan, M. (2012). Güldeste-i Riyâz-ı İrfân’da Vefatlara Düşülen Notlar. Turkish Studies, 7(1), 57-80. https://turkishstudies.net/turkishstudies?mod=tammetin&makaleadi=&makaleurl=139303025_6_kaplanmahmut.pdf&key=15379
• Mehmed Emîn Bey (1301). Nevbahârım. Mahmûd Bey Matbaası.
• Şişman, B. (2015). Dede Korkut Hikâyeleri’nde Ölüm Karşısında Oğuz’un Tavrı. Dede Korkut Dergisi, 9, 121-130. http://dedekorkutdergisi.com/Makaleler/95453882_%c5%9ei%c5%9fman,%20Bekir.pdf
• Özgül, M. Kayahan (2016). Şiirin Hazanında Gazel Dökenler - V Muallim Naci Efendi. Kitabevi Yayınları.
• Yazar, İ. (2013). Şair Tezkirelerinde Ölüm Bağlamında Dil ve Üslup Üzerine Bir İnceleme. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 457-466. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/45867 Yeniterzi, E. (1999). Divan Şiirinde Ölüme Dair Bazı Hususlar. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 115-139. http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20%20EDEBIYATI/yeniterzi_07.pdf Yılmaz, M. (2013). Kültürümüzde âyet ve hadisler. Kesit Yayınları.