Behçet Necatigil'in Varsa Ev Şiirinin Göstergebilimsel Yöntemle Çözümlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 1515 - 1537, 30.08.2021

Muhammet Ali Bulut , Ali Pulat

https://doi.org/10.34083/akaded.952086

Öz

Gönderici tarafından gönderilen yazılı ileti, dil vasıtasıyla alıcıya ulaşır. Dil göstergeler dizgesidir; yerini tuttuğu varlığın kendisi değildir. Sözlü iletişimde, iletişim kodlarının çözümlemesi kolaydır ancak yazarla okuyucu arasındaki bir iletişim olan yazınsal metinlerin kodlarını çözmek zordur. Çünkü yazınsal metinlerde dil; retorik unsurlar, dilsel sapmalar ve sanatsal gayelerle günlük konuşma dilinden uzaklaşır. Yazınsal metinlerin çözümü için çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Göstergebilim, Algirdas Julien Greimas tarafından dizgeleştirilmiş olup yazınsal metinlerin çözümlenmesinde yeni bir yöntemdir. Göstergebilimsel çözümleme yöntemi metin merkezlidir, çözümleme alanı olarak sadece metni esas alır. Göstergebilim, anlamın karşıtlıklardan doğacağını kabul etmektedir. Göstergebilimsel çözümleme yönteminin roman öykü gibi anlatı metinlerine uygulandığını gördük, çalışmamızda bu çözümleme yöntemini şiire uygulamak istedik. Çalışmamızda, Greimas’ın göstergebilimsel çözümleme yöntemiyle Behçet Necatigil’in “Varsa Ev” şiirini çözümledik. Necatigil, ev şiirleriyle özdeşleşen bir şairimizidir. Şiir, Greimas’ın göstergebilimsel çözümleme yönteminin eyleyenler modeliyle çözümlenmiştir. Şiir; anlatı, söylem ve mantıksal-anlamsal düzey olmak üzere üç bölümde çözümlenmiştir. Şiirin anlatı düzeyinde görülen ev ve sokak göstergelerine, mantıksal-anlamsal düzeyde yeni anlamlar yüklendiği ve bu iki göstergenin karşıtlık oluşturduğu tespit edilmiştir. İnsanın duyguyla hareket ettiğinde sokağı, düşünceyle hareket ettiğinde evi tercih ettiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Behçet Necatigil, Göstergebilim, A. J. Greimas

Teşekkür

Çok teşekkür ederim.

Analysis Of Behçet Necatigil’s “Varsa Ev” Poem With Semiotic Method

Öz

The written message sent by the sender reaches the recipient through language. Language is a set of signs; it is not the entity it stands for. It is easy to decode verbal communication codes however but it is difficult to decode literary texts, which are a type of communication between the author and the reader. In literary texts; the language differs from the daily speech because of rhetorical elements, linguistic deviations and artistic purposes. Various methods are used to decode literary texts. Semiotic, systematized by Algirdas Julien Greimas, is a new method in the analysis of literary texts. The semiotic analysis method is text-centered, based only on the text as the analysis area. Semiotics accepts meaning from oppositions. We saw that the semiotic analysis method was applied to narrative texts such as novels, stories and in our study, we wanted to apply this analysis method to poetry. In this research, we analyzed the poem “Varsa Ev” of Behçet Necatigil, by using Greimas’s semiotic analysis method. Necatigil is one of our poets identified with house poems. The poem is analyzed with the actant model of Greimas' semiotic analysis method. Poetry; is analyzed in three parts as narrative, discourse and logical-semantic level. It has been determined that the house and street indicators seen at the narrative level of the poem are given new meanings at the semantic logical level and these two indicators are in opposition. It has been observed that people prefer the street when they act with emotion, and the house when they act with thought.

Anahtar Kelimeler

Behçet Necatigil, Semiotic, A. J. Greimas

Kaynakça

• Aksan, Doğan (1998). Anlambilim: Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi. Engin Yayınevi.
• Akata, Züleyha Hande (2015). Bir Ev Bir Çocuk” Şiiri Üzerine Bir Tahlil Denemesi. Kültür Evreni- Universe Culture, (25) 70-76.
• Aykanat, Timuçin (2013.) “Bir Şiiri Göstergebilimsel Açıdan Okumak ya da Şeyhî’nin Bir Gazelinin Semiotik Analizi”.The Journal of Academic Social Science Studies, 6, (3), 991-1008.
• Demir, Fethi (2014). “Faruk Nafiz Çamlıbel’in Sanat Şiiri Üzerine Anlambilimsel/Göstergebilimsel Bir İnceleme”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, The Journal of İnternational Social Research, (7) 33, 71-79.
• Elyıldırım, Selma & Er Ayten (2011). Cahit Sıtkı Tarancı’nın “Ölüm I-II ile Otuz Beş Yaş” Şiirleri’nin Göstergebilimsel Çözümlemesi”. Folklor/Edebiyat, (17) 67 37-60.
• Eren Hasan; Gözaydın, Nevzat; Parlatır, İsmail; Tekin Talât; Zülfikar Hamza (1998). Türkçe Sözlük. Türk Tarih Kurumu Basım Evi.
• İpekten, Haluk (2012). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz. Dergah Yayınları.
• Günay, V. Doğan (2018). Bir Yazınsal Göstergebilim Okuması Kuyucaklı Yusuf. Papatya Yayıncılık.
• Kalelioğlu, Murat (2020). Yazınsal Göstergebilim Bir Kuram Bir Uygulama Anlam Üretim Süreçleri. Seçkin Yayıncılık.
• Kıran, Zeynel & Eziler Kıran, Ayşe (2018). Dilbilime Giriş. Seçkin Yayıncılık.
• Kolcu, Ali İhsan (2015). Edebiyat Kuramları. Salkımsöğüt Yayınları.
• Necatigil, Behçet (2014). Şiirler, Bütün Yapıtları. (Haz. Ali Tanyeri, Hilmi Yavuz) Yapı Kredi Yayınları.
• Rifat, Mehmet (1997). Gösterge Avcıları. Yapı Kredi Yayınları.
• Rifat, Mehmet (2002). Gösterge Eleştirisi. Tavanarası Yayıncılık.
• Rifat, Mehmet (2018a). Homo Semioticus ve Genel Göstergebilim Sorunları. Yapı Kredi Yayınları.
• Rifat, Mehmet (2014). Göstergebilimin ABC’si. Say Yayınları.
• Rifat, Mehmet (2018b). Açıklamalı Göstergebilim Sözlüğü. Alfa Yayınları.
• Sığırcı, İlhami (2017). Göstergebilim Uygulamaları. Seçkin Yayıncılık.
• Uçan, Hilmi (2016 b). Dilbilim, Göstergebilim ve Edebiyat Eğitimi. İz Yayıncılık.
• Uçan, Hilmi (2016 a). Yazınsal Eleştiri ve Göstergebilim. İz Yayıncılık.