Nef'î'de Sözün Kaynağı

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 4, 2279 - 2302, 30.12.2021

Hilal Yiğit

https://doi.org/10.34083/akaded.1004824

Öz

Sanata ve özelde de şiire kaynaklık eden unsurlar sanat eserini kavramada ve yorumlamada her zaman büyük bir öneme sahiptir. Şairin şiirini vücuda getirirken beslendiği kaynakları irdelemek, eserinde okuyucuya iletmek istediği manâyı daha gerçekçi ve şairden hareketle anlamamızı sağlar. Makalemize konu olan klasik Türk edebiyatı 17. yüzyıl şairi Nefî; kendisinden sonra gelen birçok şairi tesir altında bırakmış ve kasideciliği ile çığır açmış bir şairdir. Nef’î; şiirin beslendiği kaynakları şiir sanatının kıymeti ekseninde sorgulamış ve onu, varlık bakımından en yüce kaynağa dayandırmak istemiştir. Nef’î’nin şiirine vahiy, ilhâm, ilâhî sırlar, hakikat, hayâl ve endîşe gibi unsurlar kaynaklık etmiş ve şair; söz konusu unsurların şiirine nasıl kaynaklık ettiğini kaside ve gazellerinde çeşitli vesilelerle dile getirmiştir. Nef’î’ye göre şiir, vahiy ve ilhamdan beslenerek Hakk’ın sırlarını ve hakikati dile getirmeli ve şair, ilahî ilmin feyzi ile desteklenmiş olan hayâl ve endîşenin gücü ile sanatsal yaratımı başarmalıdır. Vahiy ve Hakk’ın sırları gibi yüce bir kaynağa dayanan Nef’î’nin şiiri, ontolojik mahiyette kendisine üst mertebelerde yer bulur. Bu durum bize şiirin, şairin gönlündeki kıymetini izhar eder.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Şiiri, Nef'î, sanat, sözün kaynağı, hayal ve hakikat

According to Nef'i The Essence of Utterance

Öz

Facts that are the source of art, and in particular poetry, alwayss have great importance in comprehending and interpreting the work of art. Examining the sources that the poet feeds on while creating his poetry allows us to understand the meaning he wants to convey to the reader in his work more realistically and ensure we understand it from the poet's point of view. Nefi, the 17th-century poet of classical and Turkish literature, is the subject of our article; He is a poet who influenced many poets who came after him and broken we ground with hiseulogy. Nef'i questioned the sources of poetry in terms of the value of poetry and wanted to base it on the highest source in terms of existence. Facts such as revelation, inspiration, divine secrets, truth, imagination and thought were the source of Nef'î's poetry. He expressed on various occasions in his odes and ghazals how these facts became the source of his poetry. According to Nef'î, poetry should Express the secrets of God and the truth by feeding on revelation and inspiration, and the poet should achieve artistic creation with the power of imagination and thought supported by the revelation of divine knowledge. Nef'î's poetry, which is based on a süblime source such as the revelation and the secrets of the Truth, finds a place for itself in the ontological nature at higher levels. This situation reveals to us the value of poetry in the poet's heart.

Anahtar Kelimeler

classical Turkish poetry, Nef'i, art, the essence of the utterance, illusion and realty

Kaynakça

• Akkuş, Metin (2018). Nef’î Divanı. Akçağ Yayınları.
• Altındaş, Mücteba (2013). Bir Kitap Olarak Levh-i Mahfuz ve Ümmü’l-Kitâb, Kelam Araştırmaları Dergisi, 11 (1), 221-242.
• Aristotales, (2017). Poetika. (Furkan, Akderin, Çev.). (Ahmet, Cevizci, Haz.). Say Yayınları.
• Arvasi, S. Ahmet (2009). Diyalektiğimiz ve Sanatımız. Bilgeoğuz Yayınları.
• Avşar, Ziya (2003).Nef’î’nin Hayâl Kavramına Yaklaşımı, Bilig, (24), 89-114.
• Bölükbaşı, Rıza Tevfik (2018). Sanat ve Estetik Yazıları. (Abdullah, Uçman, Haz.). Dergâh Yayınları.
• Canım, Rıdvan (2016). Divan Edebiyatının Kaynakları. Akıl fikir Yayınları.
• Ceyhan, Semih, (2011, 18 Eylül). Tecellî. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA) https://islamansiklopedisi.org.tr/tecelli
• Demirli, Ekrem (2012). İslam Metafiziğinde Tanrı ve İnsan.Kabalcı.
• Farabi. (2019). İdeal Devlet. (Arslan, Ahmet, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İbn Sina (2018). En- Necat. (Şenel, Kübra, Çev.). Dergâh Yayınları.
• İpekten, Haluk (2010). Nef’i, Hayatı, Sanatı, Eserleri. Akçağ Yayınları.
• Kahraman, Mehmet (2016). Divan Edebiyatı Üzerine Tartışmalar. Akademik Kitaplar Yayınevi.
• Kaya, Ali (Ed.) (2013). Mekûbât-ı Rabbânî. (Alp, Talha Hakan, Tokat, Ömer Faruk, Yıldırım, Ahmet Hamdi, Çev.). Semerkand Yayınları.
• Kuşeyri, Abdülkerim (2019). Tasavvuf İlmine Dair Kuşeyrî Risalesi. (Süleyman, Uludağ Çev.). Dergâh Yayınları.
• Levent, Agâh Sırrı (2015). Divan Edebiyatı. Dergâh Yayınları.
• Longin, (2016). Yüce Poetika. (Fatih, Tepebaşlı, Çev.). Palet Yayınları.
• Mâturîdî, Ebu Mansûr (2015). Kitâbü’t-Tevhîd. (Bekir, Topaloğlu, Çev.). İsam Yayınları.
• Mengi, Mine (2015). Divan Şiirinin Arka Bahçesi.Akçağ Yayınları.
• Miskeveyh, Ebû Ali Ahmed b. Muhammed b. Yakub (2017). Tehzîbu’l-Ahlak. (Abdulkadir, Şener, İsmet, Kayaoğlu, Cihat, Tunç, Çev.). Büyüyen Ay Yayınları.
• Ocak, Tulga (2002). XVII. Yüzyıl Şairi Nef’î ve Kaside, Türkbilig, (3), 63-82.
• Özçınar, Şahin (1999). Sanatın Doğası ve Bir Varlık Sorunsalı Olarak Sanat, Felsefe Dünyası, 30 (2), 113-126.
• Özek, Ali, Karaman, Hayrettin, Turgut, Ali, Çağrıcı, Mustafa, Dönmez, Kâfi İbrahim & Gümüş, Sadrettin (2003). Kur’an-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli.Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Pala, İskender (2010).Ansiklopedik Divan Şiiri sözlüğü. Kapı Yayınları.
• Sami, Şemsettin (2017). Kamus-ı Türkî. Çağrı Yayınları.
• Seyithanoğlu, Kenan (Ed.) (1989). Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi III. Çağ Yayınları.
• Sezer, İsmail Hakkı (2003). Kur’an’da Şiir ve Şair, Marife, 3 (1), 7-29.
• Soykan, Ömer Naci (2015). Estetik ve Sanat Felsefesi. Pinhan Yayıncılık.
• Şentürk, Ahmet Atilla & KARTAL, Ahmet (2009). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. Dergâh Yayınları.
• Tokat, Latif (2016). Kutsal ve Sanat. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 16 (2), 9-22.
• Yavuz, Yusuf Şevki (1997, 17 Eylül). Halku’l-Kur’ân. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA) https://islamansiklopedisi.org.tr/halkul-kuran
• Yavuz, Yusuf Şevki (1999, 17 Eylül). İbnKüllab. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA) https://islamansiklopedisi.org.tr/ibn-kullab
• Yücesoy, Hayrettin (2005, 17 Eylül). Mihne. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi(DİA)https://islamansiklopedisi.org.tr/mihne