Histerinin Otobiyografik Anlatısı: Çocukluğun Soğuk Geceleri

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 4, 2405 - 2419, 30.12.2021

Meliha Yonca Erdem

https://doi.org/10.34083/akaded.991501

Öz

Histeri yahut histrionik kişilik bozukluğu psikoloji biliminin en eski araştırma konularından biri olarak dikkati çeker. Nevrotik hastalık gruplarının içerisinde yer alan histeri, insan yaşamının işlevselliğini olumsuza evirdiği kadar insan yaşayışının olağan bir parçasıdır. Histrionik kişilik bozukluğu üzerine eğilen psikiyatri ve klinik psikoloji sahaları insanın sorunlarını anlamayı ve çözümlemeyi bilimsel perspektifte kendine gaye edinmiştir. Diğer taraftan bir sanat dalı olan edebiyatın benzer bir gayeye estetik açıdan hizmet ettiğini söylemek mümkündür. Edebiyat, merkezine aldığı insanı ve insanın türlü problemlerini ruhsal tasvir ve tahlilleriyle işler; onu estetik boyutta anlatmaya çalışır. Yani psikolojinin meselesi olan insan, edebiyatın da sanatsal perspektifinde odak noktasında bulunur. İfade edilen bu ortak gaye ise psikoloji ve edebiyat disiplinlerinin birbiriyle olan sıkı münasebetini gözler önüne sermek gibi akademik bir ihtiyacı doğurur.
Türk edebiyatının 1950 kuşağında, “bunaltı edebiyatı” akımı dahilinde zikredilen Tezer Özlü’nün bilhassa otobiyografik izler taşıyan Çocukluğun Soğuk Geceleri adlı anlatısı incelendiğinde söz konusu ihtiyacı giderebilme yolunu çizmek kolaylaşır. Tezer Özlü’nün bu anlatısında sunulan ana karakter, genel itibarıyla histrionik kişilik bozukluğu belirtileri sergiler. Bu makalenin amacı Çocukluğun Soğuk Geceleri adlı anlatıda işlenen ana karakterin gösterdiği histrionik kişilik bozukluğunun özelliklerini ve histeriyle ilintili psikolojik problemlerini oluşum, açığa çıkış, ilerleyiş, iyileşme evreleriyle ve neden-sonuç bağıntısıyla değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler

histeri, histrionik kişilik bozukluğu, Tezer Özlü, Çocukluğun Soğuk Geceleri

Destekleyen Kurum

İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı

The Autobiographical Narrative of Hysteria: Cold Nights of Childhood

Öz

Traditionally, hysteria or histrionic personality disorder attracts attention as one of the oldest research fields in psychology. The areas of psychiatry and clinical psychology, which concantrates on histrionic personality disorder, aspires to understand and study human problems in scientific perspective. On the other hand, it is possible to state that literature, which is branch of art, serves a similar purpose aesthetically. The common goal in question creates an academic requirement to reveal the close relationship between the fields of psychology and literature.
In the 1950 generation of Turkish literature, when the treatment of Tezer Özlü, which is considered to be an important figure within the "anxiety literature" movement, especially bearing autobiographical traces, "Cold Nights of Childhood" is examined, it becomes easier to decide on the path to adress the issue at hand. The main character presented in this narrative by Tezer Özlü generally displays symptoms of histrionic personality disorder. The aim of this article is evaluate characteristics of histrionic personality disorder and psychological problems related to hysteria in narrative of the main character in Cold Nights of Childhood, with stages of formation, emergence, progression, recovery and cause-effect relationship.

Anahtar Kelimeler

hysteria, histrionic personality disorder, Tezer Özlü, Cold Nights of Childhood

Kaynakça

• Ankay, A. (2012). Ruh sağlığı ve davranış bozuklukları. Nobel Tıp Kitabevi.
• Bauman, Z. (2020). Modernlik ve müphemlik. (İsmail, Türkmen Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Beauvoir, S. (1972). İkinci cins (genç kızlık çağı, evlilik çağı ve bağımsızlığa doğru). (Bertan, Onaran Çev.). Payel Yayınevi.
• Freud, S. & Breuer, J. (2001). Histeri üzerine çalışmalar. (Emre, Kapkın Çev.). Payel Yayınevi.
• Freud, S. (1999). Psikopatoloji. (Hakan, Atalay Çev.). Payel Yayınevi.
• Ertik, G. (2016, 2 Ocak). Demir özlü… edebiyat ile sinema olmasaydı saatleri nasıl tüketebilecektim. Kültür Sanat Haritası. https://www.kultursanatharitasi.com/demir-ozlu-edebiyat-ile-sinema-olmasaydi-saatleri-nasil-tuketebilecektim/
• Geçtan, E. (1997). Psikodinamik psikoloji ve normaldışı davranışlar. (13. Baskı). Remzi Kitabevi.
• Güçlücan, Z. (2021, 24 Temmuz). Histerik kişilikler. https://www.e-psikiyatri.com/histerik-kisilikler.
• Horney, K. (1991). Kadın psikojisi. (Selçuk, Budak Çev.). Öteki Yayınevi.
• Kozanlar, İ. (1986). Histeride kişilik ve aile yapısının araştırılması. (Uzmanlık Tezi). T.C. Anadolu Üniversitesi Tıp Fakültesi.
• Kurt, M. (2009). Varoluşçuluğun türk edebiyatına girişi ve ilk etkileri. Gazi Türkiyat, Bahar (4), 139-154.
• May, R. (2020). Kaygının anlamı. (Aysun, Babacan Çev.). Okuyanus Yayıncılık.
• Özen, Y. (2018). Travmatik ben. Çınaraltı Yayıncılık.
• Özlü, T. (2017). Çocukluğun soğuk geceleri. (33. Baskı). Yapı Kredi Yayınları.
• Öztürk, E. (2020). Travma ve dissosiyasyon. (2. Baskı). Nobel Tıp Kitabevi.
• Öztürk, O. & Uluşahin, A. (2011). Ruh sağlığı ve bozuklukları II. (11. Baskı). Tuna Matbaacılık.
• Şahin, D. (2020). Kişilik bozuklukları. Psikiyatri temel kitabı. (3. Baskı, s. 45-55). Esenkal Yayıncılık.
• Yüksel, N. (2001). Ruhsal hastalıklar. (2. Baskı). Çizgi Tıp Yayınevi.
• Zeren, T., Tamam, L. & Evlice, Y. (2003). Elektrokonvülsif terapi (EKT): bir genel değerlendirme. Arşiv, (12), 340-370.