Amasyalı Vâzıh ve Dîvânçesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 4, 1922 - 1984, 30.12.2021

Giyasi Babaarslan

https://doi.org/10.34083/akaded.993264

Öz

Amasyalı Mustafa Vâzıh, 1763/1764-1831 yılları arasında yaşamış, son dönem divan şairlerindendir. İyi bir eğitim alarak müderrislik ve müftülük yapmış olan Vâzıh, Amasya’da cereyan eden çeşitli siyasi ve sosyal hadiseler neticesinde birçok defa görevinden uzaklaştırılmıştır. Daha sonra Limni’ye sürgün edilmesine karar verilmiş ancak çeşitli sebeplerle nihayet Tokat’a gönderilmiştir. Çalkantılı bir ömür sürmüş olan Vâzıh, ilmî kişiliğinin gölgesinde kalan şairlik yönüyle de kaydadeğer bir şahsiyet olarak karşımıza çıkmaktadır. Mensur eserleri yanında biri Farsça öğretimi için gramer mahiyetinde, diğeri sürgün macerasını ayrıntılı bir şekilde anlattığı sergüzeştnâme türünde nazma çekilmiş iki telif mesnevisi ile çeşitli nazım şekillerinde yazılmış bir divançe hacminde yüzü aşkın şiiri bulunmaktadır. Dîvânçe’nin müellif hattı olan tek nüshası Ankara Üniversitesi Yazma Eserler Bölümü Mustafa Con A 495/III numarada kayıtlıdır. Bu çalışmada şairin hayatı hakkında kısa bilgiler verilerek eserin tanıtımı yapılacaktır. Dîvânçe’nin tam metni de araştırmacıların istifadesine sunulmak üzere Latin harflerine aktarılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Edebiyatı, Mustafa Vâzıh, Dîvânçe, şiir.

Vâzıh From Amasya And His Divance

Öz

Mustafa Vazıh from Amasya, lived between 1763/1764-1831, is one of the last period Divan poets. Vazıh, who received a good education and worked as a professorship and muftiship, was dismissed from his duty many times as a result of various political and social events in Amasya. Later, it was decided to be exiled to Limnos, but for various reasons, he was finally sent to Tokat. Vâzıh, who had a turbulent life, appears as a remarkable personality with his poetic aspect, which is overshadowed by his scientific personality. In addition to his prose works, there are two copyrighted masnavis, one of which is a grammar for Persian teaching, the other in the type of sergüzeştnâme, in which he describes the adventure of exile in detail, and more than a hundred poems in a divançe volume written in various verse styles. The only copy of Dîvânçe, which is the holograph, is registered at Ankara University, Department of Manuscripts, Mustafa Con A 495/III. In this study, the work will be introduced by giving brief information about the poet's life. The full text of Dîvânçe will also be translated into Latin letters for the use of researchers.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish Literature, Mustafa Vâzıh, Divançe, poem.

Kaynakça

• Atalar, M. (2008). Mustafa Vâzıh (1763-1831)-(Din bilgini, şair ve Amasya tarihçisi). Uluslararası Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Çorum Sempozyumu (23-25 Kasım 2017), I. Cilt (s. 515-521) Çorum: Çorum Belediyesi.
• Ayar, A. R., & Özel, R. O. (2011). Amasya fetvâları ve ilk Amasya şehir tarihi (Belâbilü’r-Râsiye fî Riyâz-ı Mesâili’l-Amâsiyye). Amasya: Amasya Belediyesi.
• Aydın, M., & Dündar, R. (2013). Amasya şehir tarihleri. The Journal of Academic Social Science Studies, C/S. 6 (3): 971-990.
• Doğan, A. (2015). XVIII. yüzyıl şairlerinden Safî Mustafa ve rubaileri. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10 (4), 443-464.
• Ercan, A. (1991). XIV. yüzyıldan günümüze Çorumlu şairler. Çorum: Hitit Festivali Komitesi.
• Köksal, M. F. (2012). Metin neşrinde vezinle ilgili problemler, bazı tespit ve teklifler. Eski Türk edebiyatında tenkit ve teori. İstanbul: Kesit Yayınları, s. 63-81.
• Küçük, S. (2011). Baki Divanı. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Mustafa Vâzıh Efendi, Dîvânçe, Ankara Üniversitesi Yazma Eserler Bölümü, Mustafa Con A 495/III.
• Ortakçı, A. (2014, 6 Eylül). Mustafa Vâzıh. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mustafa-vazih.
• Özçakmak, F. (2021). Mustafa Vâzıh Efendi ve Dîvânçe’si. Kesit Akademi Dergisi, 7 (26), 255-278.
• Topal, A. (2016). Gülistan tercümesi-Güldeste-i Gülistân Hediyyeten Li’l-İhvân. Erzurum: Fenomen.
• Topal, A. (2017). Belâ-yı Vâzıh Safâ-yı Lâyıh (Sergüzeştname). Amasya: Amasya Belediyesi.