Homeros’un Gölgesinde Gelibolu’ya Sefer: Patrick Shaw-Stewart

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 459 - 477, 30.04.2023

Nesime Ceyhan Akça

https://doi.org/10.34083/akaded.1265246

Öz

Çalışmanın amacı, İngiliz askeri Patrick Shaw-Stewart’ın Gelibolu muharebesi esnasında yazdığı şiir ve mektuplarından hareketle kendisi ve yakın arkadaşlarının (Rupert Brooke, Denis Browne, Bernard Freyber, Frederick Kelly) ruhsal durumu, İliada destanının etkisiyle savaşta neyi hedefledikleri ve Türk askeri hakkındaki düşüncelerini Nitel Araştırma Tekniklerinden ‘Doküman/Metin İçerik Analizi’ metodunu kullanarak ortaya koymaktır. Türk harp edebiyatı çalışmalarında yaşadığımız savaşların bize bakan cephesi ilgi görmüşken bizimle savaşmaya gelen askerlerin ürettiği edebi ürünler ihmal edilmiştir. Karşı tarafın savaşları nasıl gördüğü, geldikleri coğrafyada neler yaşayıp ne hissettikleri, yaşadıkları sonlar da bizi ilgilendirmektedir. Shaw-Stewart, Britanya’da ‘savaş şairi’ olarak anılır, ancak şairin Gelibolu muharebesiyle ilgili tek şiiri bulunmaktadır. Orijinal metinde şiirin başlığı olmamasına rağmen bazı kaynaklarda ‘Bu sabah bir adam gördüm’ veya ‘Siperdeki Aşil’ başlığıyla okuyuculara sunulur. Shaw-Stewart ve arkadaşlarının zihinlerinde İliada Destanından parçalar olduğu hâlde heyecanla başladıkları yolculuk, umduklarından zor, keder yüklü ve uzun bir sefer olur. Shaw-Stewart’ın yolculukla ilgili umudunun azaldığı ve kendisini sorguladığı bir anda Gökçeada’da yazdığı şiiri, Gelibolu Savaşlarını temsil eden en önemli şiirlerden biri haline gelir. Shaw-Stewart’ın yazdığı şiir ve mektuplar iyi yetişmiş İngiliz gençlerinin Gelibolu’ya mitolojik hikâyeleri yeniden yaşamak ve İstanbul’u Türklerden almak üzere maceracı bir ruhla geldiklerini gösterir. Bu beklentileri gerçekleşmez ve sağ kalanlar umulandan çok büyük kayıplarla Avrupa’daki diğer cephelere dağılırlar.

Anahtar Kelimeler

Birinci Dünya Savaşı, Britanya, Gelibolu, Şiir, Harp Edebiyatı

A Voyage to Gallipoli in the Shadow of Homeros: Patrick Shaw-Stewart

Öz

Aim of this study is to reveal the inward state of Patrick Shaw-Stewart and his close friends (Rupert Brooke, Denis Browne, Bernard Freyber, Frederick Kelly), what they targeted at the war with the influence of the Iliad epic, their thoughts on Turkish soldiers in the light of his poem and letters written during the Gallipoli campaign via using the ‘Document/Text Content Analysis’ method, one of the Qualitative Research Techniques. In the studies of Turkish war literature, the literary works produced by foreign soldiers have been neglected although the aspect of the wars that Turkey has experienced has drawn great attention. Whereas, the issues such as how the opposite perceives these wars, what they experience and feel in the geography they come from, and the ends they have faced are of interest to us. In British literature, Shaw-Stewart is referred to as a ‘poet of war’ although he has only one poem about the Gallipoli campaign. There is no title of the poem in the original text but it is presented to readers with titles as ‘I saw a man this morning’ or ‘Achilles in the Trench’ in some sources. The voyage that Shaw-Stewart and his friends embark on excitedly turns out to be more difficult, sorrowful and longer than they expected though they have pieces of the Iliad epic in their minds. The poem that Shaw-Stewart wrote in Imbros at a time when his hopes for the journey diminished and he questioned himself becomes one of the most important poems representing the Gallipoli campaign. As understood from the poem and letters written by Shaw-Steward during the Gallipoli battle, the well-educated British youth came to Gallipoli with an adventurous spirit to relive the mythological stories and to conquer Istanbul from the Turks. Their expectations did not become reality and the survivors were transferred to other fronts in Europe with greater losses than expected.

Anahtar Kelimeler

First World War, Britain, Gallipoli, Poem, War Literature

Kaynakça

• Anar, Turgay. (2007), Çanakkale Savaşı Hikâyeleri. Selis Yayınları.