Ali Rızâ’î‘nin Tahmîsler Mecmuası

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 245 - 273, 30.04.2023

İbrahim Halil Tuğluk , Neslihan Dokumacı

https://doi.org/10.34083/akaded.1268327

Cited By: 2

Öz

Klasik Türk edebiyatı 20. yy. başından itibaren akademik bir bakış açısıyla ele alınmaya başlanmıştır. Bu süreç içerisinde Klasik edebiyat araştırmaları; metin tenkidi, metin çevirisi, metin tahlili, metin şerhi, dil içi çeviri, mukayeseli çalışmalar, tür, şekil ve vezin, ritim, ahenk, estetik yaklaşımlar, modern kuramların edebiyata uygulanması, bazı kavramsal çalışmalar, üslup, lügat, bağlam sözlüğü ve mecmua çalışmaları gibi farklı alanlarda ilerlemiştir. Günümüzde metin neşri çalışmalarında metin çevirisi ve metin tenkidi yanında önemli bir çalışma alanı da mecmualardır. Belli bir özelliğiyle ön plana çıkan mecmualar edebiyat araştırmalarına yeni perspektifler kazandırmaktadır. Bu bağlamda Ali Rızâ’î‘nin Tahmîsler Mecmuası türünün nadir bir örneği olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu çalışmada, Ali Rızâ’î‘nin Tahmîsler Mecmuası ele alınmıştır. 18. yüzyılın sonu ile 19. yüzyılın başında yaşamış olan Ali Rızâ’î‘nin Tahmîsler Mecmuası; Millet Kütüphanesi, Ali Emîrî Efendi, 172 numaraya kayıtlıdır. Mecmua 172 varak olup, mecmuadaki şiirlerin çoğunu tahmîsler oluşturmaktadır. Eserde çoğunlukla 17. ve 18. yüzyıllarda yaşamış şairlere ait şiirlere tahmîsler yapılmıştır. Mecmuanın farklı yüzyıllarda yaşamış şairlere ait şiirler içermesi, eserde yer alan şairlerin bazı yeni şiirlerine ulaşma imkânı da sağlamıştır.
Bu çalışmada, Ali Rızâ’î‘nin Tahmîsler Mecmuası tanıtılarak Ali Rızâ’î‘nin hayatı kısaca ele alınacak mecmua muhteva, dil ve üslup açsından değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Edebiyatı, Millet Kütüphanesi, Ali Rızâ’î, mecmua, tahmîsler.

Teşekkür

Dergide emeği geçen saygıdeğer hocalarıma şükranlarımı sunarım. Saygılarımla.

Ali Rızâ’î‘s Tahmîses Journal

Öz

Classical Turkish literature 20th century. From the very beginning, it started to be discussed from an academic point of view. Classical literature researches in this process; text criticism, text translation, text analysis, text commentary, intralingual translation, comparative studies, genre, shape and meter, rhythm, harmony, aesthetic approaches, application of modern theories to literature, some conceptual studies, style, lexicon, context dictionary and journal studies advanced in different fields. Today, journals are an important field of study besides text translation and text criticism in text publication studies. Journal, which stand out with a certain feature, bring new perspectives to literary studies. In this context, Ali Rızâ’î‘s Tahmîses Journal is a rare example of its kind.
In this study, Ali Rızâ’î‘s Tahmîses Journal is discussed. Tahmises Journal by Ali Rızâ’î, who lived at the end of the 18th century and the beginning of the 19th century; It is registered to the National Library, Ali Emîrî Efendi, number 172. The journal has 172 leaves and most of the poems in the journal are tahmis. In the work, mostly tahmîs are made for the poems of poets who lived in the 17th and 18th centuries. The fact that the journal contains poems belonging to poets who lived in different centuries also provided the opportunity to reach some new poems of the poets in the work.
In this study, Ali Rızâ’î‘s Tahmîses Journal will be introduced and the life of Ali Rızâ’î will be evaluated in terms of content, language and style.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish Literature, Millet Library, Ali Rızâ’î, journal, tahmîses.

Kaynakça

• Ali Rızâ’î, Millet Kütüphanesi Ali Emîrî Ef. Manzum, No: 172.
• Cengiz, H. E. (1986). Dîvân Şiirinde Musammatlar, Türk Dili Dergisi, LII (415-417), 291-429.
• Dokumacı, N. (2023, 19 Nisan). Tahmîs Mecmuası (Ali Rızâ’î). Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tahmis-mecmuasi-ali-rizayi-tees-1272.
• Dilçin, Cem (1983). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, TDK Yayınları.
• Erdoğan, M. (2002). Türk edebiyatında muhammes, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• İpekten, H. (2013). Eski Türk edebiyatı nazım şekilleri ve aruz. Dergâh Yayınları.
• Köksal, M. F. (2012). Şiir mecmualarının önemi ve mecmuaların sistematik tasnifi projesi (MESTAP), Eski Türk edebiyatı çalışmaları VII, Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırk Ambarı, (Haz.: Hatice Aynur, Müjgan Çakır, Hanife Koncu, Selim S. Kuru, Ali Emre Özyıldırım), Turkuaz Yayınları.
• Pala, İskender & Kılıç Filiz, “Musammat”, TDV İslâm Ansiklopedisi, (31, 233-235). Ankara: TDV, 2020.
• Tuğluk, İ. H. (2023, 19 Nisan). Dîvân (Rızâ). Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/riza-yenisehirfenari-ali-rizaullah.
• Uzun, Mustafa İsmet, “Mecmua”, TDV İslâm Ansiklopedisi, (28, 265-267). Ankara: TDV, 2003.