"Çanakkale Şehitlerine" Şiirinde Önvarsayım ve Önvarsayım Tetikleyicileri

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 1408 - 1432, 30.08.2023

Özkan Aydoğdu

https://doi.org/10.34083/akaded.1327905

Öz

Bu çalışmanın amacı, Mehmet Akif Ersoy tarafından yazılan Çanakkale Savaşı’nda kahramanca savaşan Türk askerini konu edinen epik ve destansı bir nitelik taşıyan “Çanakkale Şehitlerine” şiiri içerisindeki önvarsayımları ve önvarsayım tetikleyicilerini tespit ederek bireysel ve toplumsal iletişim açıdan önemini belirlemektir. Çalışmada “Çanakkale Şehitlerine” şiirinin tamamı incelenmiştir. Hem konuşanın hem de dinleyenin bildiği bilgiye önvarsayım denir. Başka bir deyişle önvarsayım, göndericinin iletişime girerken sözcesinde açıkça dile getirmediği fakat sözcedeki sözlüksel ve sözdizimsel yapıya ve bağlama bağlı olarak ortaya çıkan, dinleyici tarafından da bilindiği kesin olarak kabul edilen bilgiler olarak tanımlanabilir. Gönderici karşı tarafın bildiği bilgilerden hareketle bazı bilgileri önvarsayar ve sözcesini bu şekilde kurar. Önvarsayım tetikleyicileri sınıflandırılırken farklı araştırmacılar tarafından farklı sınıflandırmalar yapılmıştır. Bu çalışmada, Yule (1996)’nin sınıflandırması dikkate alınacaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Konu ile ilgili dokümanlar toplanarak elde edilen verilerin içerik analizi yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda, “Çanakkale Şehitlerine” şiirinde yapısal, varoluşsal, sözlüksel, olgusal olmayan ve karşı olgusal önvarsayımların olduğu ve birçok yerde önvarsayımın ön gönderimli ve art gönderimli olarak sağlandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

önvarsayım, önvarsayım tetikleyicileri, "Çanakkale Şehitlerine" şiiri

Presuppositon and Presupposition Triggers in “To Martyrs of Çanakkale” Poem

Öz

The aim of this study is to determine the presuppositions and presupposition triggers in the epic poem “To Martyrs of Çanakkale”, which is about the Turkish soldier who fought heroically in the Çanakkale War, written by Mehmet Akif Ersoy, and to determine their importance in terms of individual and social communication. In the study, the entire poem of “To Martyrs of Çanakkale” was examined. The knowledge that both the speaker and the listener know is called presupposition. In other words, presupposition can be defined as information that the sender does not express clearly in his utterance while communicating, but emerges depending on the lexical and syntactic structure and context in the utterance, and is accepted as certain to be known by the listener. The sender presupposes certain things based on the information known to the other party and constructs his utterance in this way. While classifying presupposition triggers, different classifications have been made by different researchers. In this study, Yule (1996)'s classification will be considered. Qualitative research method was used in the study. The content analysis of the data obtained by collecting documents related to the subject was made. As a result of the study, it has been determined that there are structural, existential, lexical, non-factual and counter-factual presuppositions in the poem “To Martyrs of Çanakkale”, and in many places the presupposition is provided as pre-referential and post-referential.

Anahtar Kelimeler

presupposition, presupposition triggers, "To Martyrs of Çanakkale" poem

Kaynakça

• Aksan, D. (2015). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. TDK Yayınları.