Translation and Content Analysis of Aksemseddin's Risale-i Zikrullah

Yıl 2019, Sayı: 7, 13 - 48, 15.12.2019

Adem Çatak , Ahmet Vural

Öz

This study focuses on Akşemseddin’s Risale-i Zikrullah. His real name is Shamseddin Muhammad b. Hamza, who became famous with the name “Akşemseddin” (1390-1459). He lived in the era of the rise of the Ottoman Empire. He was a scholar, Ottoman professor, pyhsician, poet and well-known sufi of the time. Akşemseddin is one of the most important caliphs of Hadji Bayram Veli and he is accepted as the material and spiritual mentor of Fatih Sultan Mehmet and the spiritual conqueror of Istanbul. When evaluated in terms of history of Sufism; after the death of Hadji Bayram Veli (death 833/1430), he became his caliph and Bayramiyye tariqa had the opportunity to spread with Şemsiyye-i Bayramiyye branch which he established. There are eighteen works thought to belong to Akşemseddin. One of these works is Risale-i Zikrullah. The book includes subjects such as the procedures and virtues of remembrance of Allah, opinions on voiced dhikr and silent dhikr, sama’ and rapture. In this article, the translation text of Risale-i Zikrullah is presented. The work was analyzed by informing about the shape and content. Akşemseddin's views on related issues were expressed.

Anahtar Kelimeler

Akşemseddin, Risâle-i Zikrullah, Dhikr, Sama‘, Rapture

Akşemseddin’in Risâle-i Zikrullah Adlı Eserinin Tercümesi ve Tahlili

Öz

Bu çalışma, Akşemseddin’in Risâle-i
Zikrullah isimli eserini konu edinmektedir. Asıl adı Şemseddin
Muhammed b. Hamza olan ve “Akşemseddin” ismiyle şöhret bulan bu zât (d.1390-ö.1459),
Osmanlı Devleti’nin yükselme devrinde yaşamış, âlim, Osmanlı müderrisi, tabip,
şair ve dönemin tanınmış bir mutasavvıfıdır. Akşemseddin, Hacı Bayram-ı
Veli’nin en önemli halifelerinden birisi olup, Fatih Sultan Mehmed’in maddi ve
manevî akıl hocası ve İstanbul’un manevî fatihi olarak kabul görmektedir. Tasavvuf
tarihi açısından değerlendirildiğinde; Hacı Bayram-ı Veli’nin vefatından (ö.
833/1430) sonra onun yerine irşad makamına geçmiş ve Bayramiyye tarîkatı,
kendisinin kurduğu Şemsiyye-i Bayramiyye kolu ile yayılma imkânı bulmuştur.
Akşemseddin’e ait olduğu düşünülen on sekiz eser söz konusudur. Bu eserlerden
birisi de Risâle-i Zikrullah’tır. Eser, genel hatlarıyla Allah’ı
zikretmenin âdâbı ve faziletleri, cehrî zikir ve hafî zikir konusundaki
görüşler, semâ, vecd gibi konuları içermektedir. Bu makalede, Risâle-i
Zikrullah’ın tercüme metni sunulmuş, şekil ve muhtevası hakkında bilgi
verilerek eserin çözümlemesi yapılmış ve Akşemseddin’in ilgili konulardaki
görüşleri ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akşemseddin, Risâle-i Zikrullah, Zikir, Semâ, Vecd

Kaynakça

• Yıldız, Muhammed Ali, Akşemseddin’de Allah, Kâinat ve İnsan, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2016.
• Cebecioğlu, Ethem, Tasavvuf ve Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Otto Yay., Ankara 2014.