A COMPARATIVE ANALYSIS ON THE EFFECT OF INSTITUTIONALIZATION ON THE SUSTAINABILITY OF FAMILY COMPANIES

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 19, 301 - 324, 30.08.2022

Ayşe İlgün Kamanlı , Eray Karaaslan

Öz

The majority of companies in the world and in Türkiye are family companies. Ensuring the sustainability of family businesses is very important for the future of our country. The aim and importance of this study is to provide a scientific perspective on the factors contributing to the sustainability of family companies, which are important for the future of our country, by investigating the factors affecting and ensuring continuity, along with institutionalization. As a research method, 'In-depth Interview' method, one of the qualitative research methods, was used. In the study, three companies were selected. In the selection of the sample, the following criteria were considered: the companies were a complete family business operating for many years by passing from generation to generation, they kept up with the development, they were managed by one of the family members. The findings of the study showed that the common feature of the family businesses was that they created a family constitution and succeeded in emotional management, using information and developing a sense of belonging. Considering that even the multi-corporate companies have difficulties in maintaining their activities today, it is seen that the sense of belonging in companies, especially in family companies, is considered more important than institutionalization. Institutionalization may seem very difficult or even utopian for many companies especially for small and medium size family businesses. As a result, it is recommended that the family companies develop a sense of belonging to create a family constitution, emotional management,common culture and increase the use of knowledge.It will be easier to keep the family businesses in the economic system for longer generations, as these are relatively easier to provide these specifications than to provide a full institutionalization.

Anahtar Kelimeler

Family businesses, Institutionalization, Continuity, Sense of Affection

KURUMSALLAŞMANIN AİLE ŞİRKETLERİNİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNE ETKİSİ ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ

Öz

Dünyada ve ülkemizde işletmelerin büyük çoğunluğunu aile işletmeleri oluşturmaktadır. Aile işletmelerinin sürdürülebilirliğini sağlamak ülkemizin geleceği için oldukça önemlidir. Araştırmanın amacı ve önemi ise, kurumsallaşma ile birlikte devamlılığı etkileyen ve devamlılığı sağlayan faktörler araştırılarak ülkemizin geleceği için önem taşıyan aile işletmelerinin sürdürülebilirliğine katkı sağlayan faktörler konusunda bilimsel bir bakış açısı kazandırmaktır. Araştırma yöntemi olarak nitel araştırma yöntemlerinden ‘Derinlemesine Mülakat’ yöntemi kullanılarak araştırma yapılmıştır. Örneklem seçiminde üç işletme seçilmiş olup, bu üç işletmenin tam bir aile işletmesi olması, kuşaktan kuşağa geçerek uzun yıllardır faaliyette olması, gelişmelere ayak uydurması, işletmelerden birinin kurucu tarafından yönetiliyor olması bu işletmelerin seçilmesinde belirleyici unsur olmuştur. Araştırmanın bulguları yorumlandığında araştırmaya konu aile işletmelerinin ortak özelliğinin aile anayasası oluşturmuş ve duygusal yönetimi başarmış olmaları, bilgiyi kullanmaları bununla birlikte aidiyet duygusunu geliştirdikleri sonucuna varılmıştır. Günümüzde fazla kurumsal işletmelerin bile faaliyetini sürdürmekte zorlandığı düşünüldüğünde işletmelerde özellikle de aile işletmelerinde aidiyet duygusunun kurumsallaşmadan önce geldiği görülmektedir. Kurumsallaşma bir çok işletme için çok zor hatta ütopik gözükebilir. Özellikle de küçük ve orta boy aile işletmeleri için. Sonuç olarak, araştırmanın önerisi ülkemizde ve dünyada ekonominin büyük çoğunluğunun küçük ve orta boy aile işletmelerinden oluştuğu düşünüldüğünde bu işletmelerin ekonomik sistem içerisinde kalmasını sağlamak için bu tip işletmelerde başta aidiyet duygusunun geliştirilmesi bununla birlikte aile anayasasının, duygusal yönetimin ve ortak kültürün oluşturulması ve bilginin kullanımının artırılmasıdır. Bunları sağlamak tam bir kurumsallaşmayı sağlamaya göre nispeten daha kolay olduğundan aile işletmelerini daha uzun nesiller boyunca ekonomik sistem içerisinde tutmak kolaylaşacaktır.

Anahtar Kelimeler

Aile işletmeleri, Kurumsallaşma, Devamlılık, Aidiyet Duygusu

Kaynakça

• Akdoğan, A. (2000). Aile İşletmelerinin Özellikleri ve Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma İhtiyacı, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, no.16.
• Akdoğan, H. ve Seyrek, İ. (2004). Aile işletmelerinde profesyonel yöneticilik ve çorum örneği. 1. Aile İşletmeleri Kongresi Kongre Kitabı. (275-285) İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi.
• Alacaklıoğlu, H. (2009). Kurumsal Yönetim ve Aile Şirketleri, İstanbul.
• Alayoğlu, N. (2003). Aile Işletmelerinde Yönetim ve Kurumsallaşma, İstanbul: Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği Yayınları.
• Apaydın, F. (2009). C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 10, Sayı 1,17
• Arslan, E. T. (2006) . Aile işletmelerinde profesyonel yöneticinin ikilemleri. (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https:// tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tarama.jsp
• Baransel, A. (1979). Çağdaş Yönetim Düşüncesinin Evrimi: Klasik ve Neoklasik Yönetim ve Örgüt Teorileri, İstanbul.
• Bilgin, N. (2007) . Aile işletmeleri kurumsallaşma eğilimleri: Ankara kobi Örneği. (Yüksek Lisans Tezi) . Erişim adresi: https:// tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tarama.jsp
• Carney, M. (2005). Corporate Governance and Competitive in Family Controlled Firms, Entrepreneurship Theory and Practise,no.9, 249-265.
• Çakıcı, A. ve Özer Ş. (2008). Mersin'deki KOBİ Sahip ve Yöneticilerinin Gözüyle Kurumsallaşma Tanımı ve Kurumsallaşmanın Önündeki Darboğazlar, Yönetim ve Ekonomi 15, no.1,41-57.
• Eczacıbaşı, N. (1990). İzlenimler Umutlar, İstanbul: Eczacıbaşı Vakfı Yayınları.
• Ezgi, C.(2014). Kurumsallaşma Küçük işletmeler için bir çözüm müdür yoksa yok olma nedeni midir?, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 7 Sayı: 32, 583-594.
• Fındıkçı, İ. (2005). Aile Işletmeleri , İstanbul: Alfa Yayınları.
• Günel, R. (2005). Aile işletmelerinde yönetimin bir sonraki kuşağa devrinde karşılaşılan sorunların tespitine ve bu sorunların çözümüne ilişkin bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi) . Erişim adresi: https:// tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tarama.jsp
• Güven, M., ve Aydemir, S.(2013). Aile İşletmelerinde Kurucuya Yakınlık Bağının Yöneticilerin Stratejik Planlamaya İlişkin Algıları Üzerindeki Etkisi: Zonguldak-Bartın-Karabük Bölgesi Örneği, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, no.26,42-60.
• İlter, H. M.(2001). Aile Işletmelerinde Kurumsallaşma ve KOBİ'lerin Yönetim Sorunları,Erişimadresi:www.gelisim.edu.tr/belge/sbe/ornek_proje. docx, Erişim tarihi: 10 Nisan 2018
• İrmiş, A. ve Akça, N., Aile İşletmelerinde Aile Üyelerinin İstihdamı Denizli Aile İşletmelerinde Bir Araştırma, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, no.8,19-33.
• İyişleroğlu, S. C. (2006) . Aile işletmeleri: Adana ve çevresinde faaliyet gösteren aile işletmelerinde nepotizm uygulamasının tespitine yönelik bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi) . Erişim adresi: https:// tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tarama.jsp
• Jaffe, T.(1990). Working With The Ones You Love: Conflict Resolution and Problem Solving Strategies for a Successful Family Business, CA: Conari Press.
• Karakurt, M.(2012). Aile Işletmelerinde Kurumsallaşma ve Kurumsal Yönetim,Erişimadresi:https://www.okul.pwc.com.tr/images/uploadfile/content/ 635224429789350499.pdf, Erişim Tarihi: 20 Şubat 2018
• Karpuzoğlu, E. (2000). Aile işletmelerinin kurumsallaşma düzeylerini belirlemeye yönelik bir araştırma.(Doktora Tezi). Erişim adresi:https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi /tarama.jsp. Karpuzoğlu, E.(2001). Büyüyen ve Gelişen Aile Işletmelerinde Kurumsallaşma, İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Kırım, A.(2005). Aile Şirketlerinin Yönetimi, Sistem Yayınları.
• Klitgoard, R.(1995).“İnstitutional Adjastment and Adjusting to Institutions.”, Work Bank 41 Discussion Paper, Washington, 14.
• Kobal, K., Yıldırım, O.(2016). Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Sürecinde İkinci Kuşağın Yaşadığı Sorunlar Üzerine Bir Araştırma, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 100
• Köse, M. (2010). Aile işletmelerinde insan kaynakları yönetimi. (Yüksek LisansTezi).Erişimadresi:https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ tarama.jsp Longenecker, G. Justin and Carlos W. Small Business Management: An Etrepreneurial Emphasis. 8th ed., Cincinnatti: South Western Publishing Co.
• Müftüoğlu, T. (2002).Türkiye’de Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler, Ankara: Turhan Kitapevi, s.227.
• Nakıpoğlu, N.(2015). Aile İşletmelerinde Kuşak Çatışmalarının Finansal Yapıya Etkileri: İtalyan-Türk Aile İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama.(Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https:// tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tarama.jsp
• Richard, A., Harvey, C., Harvey, M.(1998). The hidden strengths in Family Business: Functional Conflict, Family Business Review, March, 75-76.
• Selznick, P.(1996). Institutionalism Old and New, Administrative Science Quarterly, 270-277.
• Şimşek, H. ve Yıldırım, A.(2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şimşek, M.(1999). Yönetim ve Organizasyon, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tömeren, F., Çankaya, İ. (2008). Yönetimde Etkili Bir Yaklaşım: Duygu Yönetimi. Kurumsal Eğitim Bilim. 1 (1), 33-47.
• Uluyol, O. (2004). Aile Işletmeleri: Çatışmalar, Finansal Sorunlar ve Çözümler, İstanbul: Medipress.
• Yazıcıoğlu, İ., ve Koç, H., Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, no.21,497-507.
• Yıldırım, A. F.(2007). Türk Aile İşletmelerinde Kurumsallaşmayı Engelleyen Aile Değerleri Üzerine Isparta İlinde Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi)Erişimadresi: tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tarama.jsp
• Yolaç, S. ve Doğan, E. (2011). Küreselleşme Sürecinde Aile İşletmelerinde Yönetim ve Kurumsallaşma, İktisat Fakültesi Mecmuası 61, no.2,83-110.