TUKİDİDES TUZAĞI ÇERÇEVESİNDE ABD –ÇİN REKABETİNİN ANALİZİ: TEORİK BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 21, 459 - 481, 28.04.2023

Seda Gözde Tokatlı

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1257645

Öz

ABD yeni dünya düzeni içerisinde sistem üzerindeki hakimiyetini belirli bir süre devam ettirmiş bir ülkedir. Özellikle, Donald Trump yönetiminden sonra artan içe dönük uygulamalar, ortak sorunlar karşısında pasif duruş ve çıkar odaklı dış politika anlayışı ABD’nin sistem içerisindeki meşruiyetinin daha fazla sorgulanmasına yol açmıştır. ABD’nin sistem içerisindeki gücünde yaşanan değişim Çin’in ikame güç olabilme yönündeki söylemleri arttırmıştır. Bu çalışma, göreceli kazanç ilkesinden yola çıkarak, uluslararası sistem içerisinde ABD ile Çin arasında yaşanan güç mücadelesini neorealist kuram çerçevesinde ele alacaktır. Çin ve Amerika arasında yaşanan rekabet ilişkisi Graham Allison’ın Tukidides Tuzağı kavramı çerçevesinde incelenecektir. Tukidides Tuzağı kapsamında, ABD ile Çin arasında ekonomik temelli başlayan savaşın diğer alanlarda da etkisini göstererek daha ciddi bir boyuta ulaştığı bu çalışmada önemle vurgulanacaktır. Bu çalışma, Çin’in sistem içerisindeki istikrarlı yükselişi karşısında ABD tarafından hissedilen çok yönlü tehdit algısının ikili ilişkileri daha kırılgan hale getirdiğini ortaya koyarken, güç rekabetinin devletleri Tukudides tuzağı içerisine çektiği yöndeki argümanı da ortaya koyacaktır.

Anahtar Kelimeler

usa, tukidides tuzağı, çin

ANALYSIS OF THE US-CHINA RIVALRY WITHIN THE FRAMEWORK OF THE THUCYDIDES TRAP: A THEORETICAL ANALYSİS

Öz

The United States has maintained its dominance over the system for a certain period of time in the new world order. In particular, the increasing inward-looking practices, passive stance in the face of common problems and interest-oriented foreign policy approach with the Donald Trump administration have led to more questioning of the legitimacy of the United States within the system. The change in the power of the United States within the system has increased the rhetoric that China can become a substitute power. This study, based on the principle of relative gain, will analyse the power struggle between the USA and China within the international system from the framework of neorealist theory. The competitive relationship between China and America will be examined within the framework of Graham Allison's concept of the Thucydides trap concept. Within the scope of the Thucydides trap, this study will be emphasize that the war that started on an economic basis between the United States and China has reached a more serious dimension by showing its impact in other areas. This study shows that the multi-faceted threat perception felt by the United States in the face of China's continuous rise within the system makes bilateral relations more fragile, while also reveal the argument that power competition draws states into the Thucudides trap.

Anahtar Kelimeler

usa, china, thucydides trap

Kaynakça

• Arrighi, G. (2010). Adam Smith Pekin’de: 21.yüzyılın soy kütüğü. (Çev.İ. Yıldız). Istanbul: Yordam Yayınları.
• Aran, B.(2018). ABD, Çin, ticaret savaşları ve Türkiye. Ankara: Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı.
• Allison, G. (2017). Destined for a war: Can America and China escape Thucydides’s trap. New York: Scribe Edition.
• Allison, G. (2017). The Thucydides trap, are the U.S. and China headed for war. USA: The Atlantic Retrieved. Bahadır, S. (2018). Ticaret savaşları bir fırsat olabilir. Gümrük ve Ticaret Dergisi, (13), 91-93.
• Brzezinski, Z. (2005). Küresel hakimiyet mi? Küresel tercih mi? (Çev. C. Küçük). İstanbul: Inkilap Yayınları. Chirani, K. ve Khalid, I. S. (2020). COVID-19 and change in global political Order. SDPI, Policy Review.
• Çıtak, E. (2014. Uluslararası ilişkilerde güvenlik teorik değerlendirmeler, Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi. Heath, T. (2016).Te PLA China’s rejuvenation. Santa Monica, California: Rand Corporation.
• Ikenberry, G. (2018). The end of liberal world order? International Affairs.
• IDC. (2021, 27 Ocak). Quarterly Mobile Phone Tracker, https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS48830822
• Jinping, X. (2017, 4 Kasım). Secure a decisive victory in building a moderately prosperous society in all respects and strive for the great success of Socialism with Chinese characteristics for a new era,[Full text of Xi Jinping’s report at the 19th CPC National Congress]. China Daily.
• Jervis, R. (1978).Cooperation under the security dilemma, World Politics, 30(2), 167-214.
• Keohane, R. & Nye, J. S. (2011). Power and interdependence, New York, Longman, 19-31.
• Kissinger, H. (2009,14 Mart). China: containment won’t work, Washington Post.http://www.washingtonpost.com/wpdyn/content/article/2005/0 6/12/AR2005061201533.html.
• Layne, C. (2011). The unipolar exit: beyond the Pax Americana. Cambridge Review of International Affairs, 24(2),149.
• Mearsheimer, J. (2001). The Tragedy of great power politics. New York: W.W Norton and Company.
• Ming, X. (2011).China threat or a peaceful rise of China? USA. The New YorkTimes.https://archive.nytimes.com/www.nytimes.com/ref/college/coll-china-politics-007.html.
• News Lenovo Story Hub, (2005, 30 Nisan). Lenovo marks decade of success since acquisition of IBM’s PC business. https://news.lenovo.com/pressroom/press-releases/lenovo-marks-decade-success-since-acquisition-ibms-pc-business/.
• Öztürk, Ü. (2004). Dünya Çatışma Bölgeleri, K. İnat, B. Duran & M. Ataman (Ed.), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Pekcan, C. (2010). Konfüçyüs Ögretisi’nin dış politikaya etkisi bağlamında 2003-2013 yılları arasında Çin–ABD ilişkileri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72(4), 1127- 1155.
• Pillsbury, M. (2020). The Hundred year marathon, China's secret strategy to peplace America as the global superpower, International Kindle Edition.
• Roskin, M. G. & Berry, N. O. (2014). Uluslararası ilişkiler: Uİ’nin yeni Dünyası. (Çev. Ö. Şimşek), Adres Yayınları.
• Schweller, R. & Xiaoyu P. (2011), China’s visions of international order in Xiaoyu Pu an era of U.S. decline, International Security Studies.
• Şahin,G. (2009). Uluslararası ilişkiler teorileri kapsamında Amerika Birleşik Devletleri dış politikası ve güvenlik stratejisi. Elektronik Siyaset Bilimi Araştırmaları Dergisi.
• SIPRI, (2021,26 Nisan). Military expenditure database, world military spending rises almost two trillion. https://sipri.org/media/press-release/2021/world-military-spending-rises-almost-2-trillion-2021,(26.04.2021).
• The Washington Post, (2021, 21 Eylül). Nine charts that show who's winning the U.S.-China tech race.USA. https://www.washingtonpost.com/technology/2021/09/21/us-china-tech-competition.
• The Washington Post. (2021). Sensor tower, U.S.-China tech race. USA. https://www.washingtonpost.com/technology/2021/09/21/us-china-tech-competition/
• The Washington Post. (2021). Chinese companies led by Huwaei,dominate sales of telecom network equipment,USA. https://www.washingtonpost.com/technology/2021/09/21/us-china-tech-competition/.
• The Washington Post (2021). Drone industry insıghts.USA. https://www.washingtonpost.com/technology/2021/09/21/us-china-tech-competition/.
• United Nations Global Trends 2025. (2008), A Transformed World ABD, ABD Ulusal İstihbarat Konseyi, 37-45.
• Waltz, K. (1979). The Theory of international politics. Mc Graw Hill Higher Education.
• Xinhua Net. (2017, 05 Temmuz). Xi Jinping report at the 19 th CPC National Congress, China.https://www.xinhuanet.com/english/special/201711/03/c_136725942.html
• Yıldızoğlu, E. (2021, 4 Şubat), ABD ve Çin: rekabetleriyle geleceği şekillendirecek iki süper güç, BBC News, Türkiye https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-55929359.
• Yağcı M. & Balkır, C. (2019). Çin Bilmecesi, Çin’in Ekonomik Dönüşümü ve Türkiye, Koç Üniversitesi Yayınları.