KATI ATIK YÖNETİMİ: BALIKESİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 23, 28 - 51, 31.12.2023

Elif Ekinci Özyardımcı , Hande Bilgin

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1387092

Öz

Atık yönetimleri, tüm ülkelerin çevre politikaları içerisinde önemli bir yer edinmiştir. Katı atık yönetimleri ve çevre koruma faaliyetleri ülkelerin ekonomik, siyasi ve sosyal durumlarına göre farklılık arz etmektedir. Dünya hızla kentleşmekte ve artan nüfus; daha fazla üretim yapılması daha fazla doğal kaynağın kullanılması anlamına gelmektedir. Artan tüketim sonucu katı atık oranı da çoğalmaktadır. Belediyeler, yerel halkını, katı atıklardan ve çevre sorunlarından korumakla yükümlüdür.Çalışmanın ilk bölümünde kavramsal çerçeve başlığı altında katı atık yönetimi ve çeşitlerinden, entegre katı atık yönetimi ve sürdürülebilir katı atık yönetiminden bahsedilecektir. İkinci bölümde Türkiye’ de katı atık yönetiminin tarihsel çerçevesinden bahsedilerek, katı atıklarla ilgili kanunlara ve kalkınma planlarına değinilecektir. Üçüncü bölümde Balıkesir Büyükşehir Belediyesi katı atık çalışmaları incelenecektir. Balıkesir Büyükşehir Belediyesi’nin çalışma içerisinde incelenmesinin nedeni özellikle büyükşehir belediyesine geçiş noktasında katı atık hizmetleri ile ilgili yapmış olduğu başarılı projelerini inceleyebilmektir. Büyükşehir olmadan önce ve Büyükşehir Belediyesine geçmesinden itibaren katı atık yönetimi ile ilgili nelerin değiştiği, hangi alanlarda ilerleme katettiği ve nerelerde halen sorun yaşandığını tespit edebilmek açısından karşılaştırma yapılarak, literatüre katkıda bulunulacaktır

Anahtar Kelimeler

Katı Atık, Çevre Sorunu, Katı Atık Yönetimi, Balıkesir Katı Atık Yönetimi

Etik Beyan

Araştırma makalesi olmadığından dolayı etik beyanı barındırmamaktadır.

SOLID WASTE MANAGEMENT: THE CASE OF BALIKESİR METROPOLITAN MUNICIPALITY

Öz

Waste management has an important place in the environmental policies of all countries. Solid waste management and environmental protection activities vary depending on the economic, political and social situations of the countries. The world is rapidly urbanizing and the population is increasing; More production means using more natural resources. As a result of increasing consumption, the rate of solid waste also increases. Municipalities are obliged to protect their local people from solid waste and environmental problems.In the first part of the study, solid waste management and its types, integrated solid waste management and sustainable solid waste management will be mentioned under the conceptual framework title. In the second part, after briefly mentioning the historical framework of solid waste management in Turkey, laws and development plans related to solid waste will be mentioned. In the third part, Balıkesir Metropolitan Municipality solid waste studies, will be examined. It will contribute to the literature by making comparisons in order to determine what has changed in solid waste management, in which areas it has progressed and where there are still problems, before it became a metropolitan and since it was transferred to the Metropolitan Municipality

Anahtar Kelimeler

Solid Waste, Solid Waste Management, Environmental Problem, Balıkesir Solid Waste Management

Kaynakça

• Avrupa Birliği Genel Sekreterliği. (2007). Avrupa Komisyonu Türkiye 2007 ilerleme raporu gayri resmi tercüme. 6 Haziran 2023 tarihinde https://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/2007karsilastirmalitablo.pdf. adresinden edinilmiştir.
• Ayvalık İlçe Belediyesi. (2012). 2012 yılı faaliyet raporu. Balıkesir.
• Balıkesir Belediyesi. (2005). 2005 yılı faaliyet raporu. Balıkesir.
• Balıkesir Belediyesi. (2006). 2006 yılı faaliyet raporu. Balıkesir.
• Balıkesir Büyükşehir Belediyesi. (2012). 2012 yılı faaliyet raporu. Balıkesir.
• Balıkesir Büyükşehir Belediyesi. (2014). 2014 yılı faaliyet raporu. Balıkesir.
• Balıkesir Büyükşehir Belediyesi. (2014). Balıkesir katı atık yönetimi projesi bilgilendirmesi. Balıkesir.
• Balıkesir Büyükşehir Belediyesi. (2023). Çevre koruma ve atık yönetimi. 16 Mart 2023 tarihinde https://www.balikesir.bel.tr/cevre-koruma-ve-atik-yonetimi adresinden edinilmiştir.
• Bilgili, M. Y. (2020). Katı atık yönetiminde kullanılan bazı kavramlar ve açıklamaları. Avrasya Terim Dergisi, 8(2), 88-97. https://doi.org/10.31451/ejatd.773288
• Bozkurt, Y. C., & Apul, O. G. (2020). Critical review for microwave pretreatment of waste-activated sludge prior to anaerobic digestion. Current Opinion in Environmental Science & Health, 14, 1–9.
• Büyükşehir belediyelerinin yönetimi hakkında kanun. 3030. (1984, 27/06). Resmi Gazete.
• Dağıdır, S. (2020). Türkiye’de katı atık yönetimi ve AB ile karşılaştırması. [yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
• Değer, İ. (2019). Entegre katı atık yönetimi Afyonkarahisar örneği [yüksek lisans tezi]. Aksaray Üniversitesi.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) (2000). Sekizinci beş yıllık kalkınma planı içme suyu kanalizasyon arıtma sistemleri ve katı atık denetimi özel ihtisas komisyon raporu. Ankara.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) (2006). Dokuzuncu beş yıllık kalkınma planı, Ankara.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) (2013). Onuncu beş yıllık kalkınma planı, Ankara.
• Dokuz Eylül Üniversitesi. (2023). Katı atık. 27 Temmuz 2023 tarihinde http://web.deu.edu.tr/erdin/tr/ders/kati_atik/ders_not/kompost.pdf adresinden edinilmiştir.
• Ekinci, Ö. (2019). Türkiye’de katı atık yönetmeliği uygulamaları ve kırsal alandaki yansımaları; Tokat merkez ilçe örneği. [yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Eller, E. (2008). Sürdürülebilir kalkınma yaklaşımı çerçevesinde AB ve Türkiye’deki katı atık yönetimi politikaları: Ankara ve Manchester Büyükşehir Belediyeleri örnekleriyle [yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Emekçi, S. (2019). Katı atık yönetiminde belediyelerin rolü: Eskişehir Odunpazarı Belediyesi örneği [yüksek lisans tezi]. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi
• Erdek Belediyesi (2016). Yeraltı çöp konyetnırları uygulamasına geçiyoruz, 23 Mart 2016 tarihinde https://yenierdekgazetesi.com/haber/cop-konteynerleri-yeraltina-girecek-20066.html adresinden edinilmiştir.
• Erdek İlçesi Belediyesi (2014). 2014 Yılı Faaliyet Raporu. Erdek.
• Erdin, E. (1993). Çevre bilimleri ve teknolojisi terimler sözlüğü. Dokuz Eylül Üniversitesi. https://web.deu.edu.tr/erdin/pubs/doc93.htm. adresinden alınmıştır.
• Gökçe, G. F., Aydemir Kırkık, K. P., Hasanoğlu, P., & Özbay, M. (2015). Katı atık düzenli depolama sahalarının ve vahşi depolama alanlarının ıslahı ve bitkilendirilmesi, Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(3), 258-271.
• Görmez, K. (2016). Çevre sorunları, Nobel Yayınları.
• Güler, B. A., Atlı, A., Alıca, S., Güzel, G., Dalgıç, D. & Göktürk, A. (2001). Çöp hizmetleri yönetimi, TODAİE.
• Hızlı, S. (2016). Çevre sorunu olarak katı atıklar ve yönetimi: Balıkesir Büyükşehir Belediyesi örneği [yüksek lisans tezi]. Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Kantı, L. (2000). Basic of solid and hazardous waste management technology. Prentice Hall.
• Kaya, P. (2013). Yerel yönetimlerde katı atık yönetimi maliyet analizi: Türkiye geneli ve İstanbul ili örneği [yüksek lisans tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Khan, S., Anjum, R., Raza, S. T., Bazaı, N. A., & Ihtisham, M. (2022). Technologies for municipal solid waste management: current status, challenges, and future perspectives, Chemosphere, 288, 1-12.
• Kılınç, İ. (2011). Çöp Ekonomisi ya da Atık “Dedikleri”, Epos, Ankara.
• Lın, K., Zhao Y., Kuo, J. H., Deng H., Cui F., Zhang, Z., Zhang, M., Zhao, C., Gao X., Zhou, T., & Wang (2022). Toward smarter management and recovery of municipal solid waste: a critical review on deep learning approaches. Journal of Cleaner Production, 346, 1-17. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2022.130943
• Loehr, R. C. (1978). Hazardous solid waste from agriculture. Environmental Health Perspectives, 27, 261-273.
• Nemli, E. (1998). Sürdürülebilir gelişme: ekonomi ile çevre arasındaki denge. KalDer Türkiye Kalite Derneği.
• Öner, Ş. (2020). Yerel yönetim yaklaşımları açısından on birinci kalkınma planı (2019-2023). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(43), 383-410.
• Palabıyık, H. (2001). Belediyelerde kentsel katı atık yönetimi: İzmir Büyükşehir Belediyesi örneği [doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Palabıyık, H. (2006). Kentsel katı atıklar ve yönetimi. Journal of Turkish Weekly Türkçe, 2, 103-105.
• Palabıyık, H., & Altunbaş, D. (2004). Kentsel katı atıklar ve yönetimi, Beta Yayınları.
• Shekdar, A. V. (2009). Sustainable solid waste management: An integrated approach for Asian countries. Waste Management, 29, 1438-1448. https://doi.org/10.1016/j.wasman.2008.08.025
• Sözen, S. (2006), Atık nedir? Nasıl geri kazanılır? Sunumu, DTÜ Geliştirme Vakfı Okulları, 16 Haziran 2023 tarihinde http://slideplayer.biz.tr/slide/11661937/ adresinden edinilmiştir.
• Şahin, Y. (2015). Kentleşme politikası, Ekin Yayınları.
• T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı. (2023). Türkiye çevre atlası, 27 Temmuz 2023 tarihinde http://www.cedgm.gov.tr/cevreatlasi/atiklar.pdf. adresinden edinilmiştir.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2017). Ulusal atık yönetimi ve eylem planı. 05 Kasım 2017 https://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/haberler/ulusal_at-k_yonet-m--eylem_plan--20180328154824.pdf. adresinden edinilmiştir.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2016). IPA II dönemi çalışmaları, 16 Mart 2023 tarihinde http://slideplayer.biz.tr/slide/11661937/ adresinden erişilmiştir.
• T.C. Sayıştay (2007). Türkiye'de atık yönetimi ulusal düzenlemeler ve uygulama sonuçlarının değerlendirilmesi. T.C. Sayıştay.
• TBMM (2004). Büyükşehir Belediyesi kanunu, http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5216.html adresinden edinilmiştir.
• Toprak, Z. (2012). Çevre yönetimi ve politikası. Birleşik.
• Türkiye Çevre Vakfı (2003). Türkiye’nin çevre sorunları. Türkiye Çevre Vakfı.
• Vyas, S., Prajapatı, P., Anıl, V., Shah, A. V., & Varjanı, S. (2022). Municipal solid waste management: Dynamics, risk assessment, ecological influence, advancements, constraints and perspectives, Science of the Total Environment, 814, 152802. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2021.152802
• Yıldırım, A. (1997). Ülkemizde ve Kocaeli ilinde katı atık yönetimi ve çözüm önerileri. [yüksek lisans tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Yinanç, A., & Yılmaz, F. (2020). Çevre duyarlılığının işletmelere katkıları. 13. Uluslararası Güncel Araştırmalarla Sosyal Bilimler Kongresi, Rize, 06-08 Kasım 2020.
• Yinanç, A., & Yılmaz, F. (2020). İşletmelerde Iso 14001 çevre yönetim sistemi ve önemi. 13. Uluslararası Güncel Araştırmalarla Sosyal Bilimler Kongresi, Rize, 06-08 Kasım 2020.
• Zarifi, A. F. (2022). Nevşehir ilinde katı atık yönetimi ve sıfır atık projesi uygulanması. [yüksek lisans tezi]. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Zengin, E., & Ulutaş, K. (2016). Büyükşehir ilçe belediyelerinde evsel katı atık ücret tarifelerinin belirlenmesi ve uygulanması. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 26-42. https://doi.org/10.17828/yalovasosbil.286895.
• Atık pil ve akümülatörlerin kontrolü yönetmeliği, 25569. (2004, 31 Ağustos). Resmi Gazete.
• Atık yönetimi yönetmeliği. (2015, 2 Nisan). Resmi Gazete
• Belediye kanunu. 1471. (1930, 14 Nisan). Resmi Gazete
• Çevre kanunu. 18132. (1983, 11 Ağustos). Resmi Gazete
• Sıfır atık yönetmeliği. (2019, 12 Temmuz). Resmi Gazete.
• 6360 sayılı yeni büyükşehir belediye kanunu. (2012, 12 Kasım). Resmi Gazete.