Öz
Osmanlı eğitimi, Osmanlı modernleşmesine katalizör hizmeti sağlamıştır. Bunun yanında Osmanlı modernleşmesi olarak adlandırılan olgu sadece Osmanlı Türkiye’siyle sınırlı değildir. Orta Doğu ve Balkanlar’ı da içine alan büyük bir coğrafyayı kapsamaktadır. Bundan dolayı Osmanlı Devleti’nin 19. yüzyıldaki modernleşmesini tasarlayan kurumlar ve bunların idarecileri üzerine yapılan araştırmalar oldukça önemlidir. Bu kurumlardan birisi de Maârif-i Umûmiye Nezaretidir. Eğitimin modernleşme aşamalarında Maârif-i Umûmiye Nezâreti kurulmuştur. Maârif Nezâreti, eğitimin merkezileşmesine yönelik hizmetleri yanında, eğitim teşkilatının ve hizmetlerinin Osmanlı Devleti vilayetlerinde gelişmesini organize etmiştir. Maârif Nezâretinin bu hizmetleri üretebilmesinde ve teşkilatlanmasında nezaretin en üst yöneticisi konumunda olan maârif nâzırlarının etkisi büyüktür. Nezâretin gelişimi ve değişimi nazırların farklılaşmasıyla değişik seyir izlemiştir. Bundan dolayıdır ki Maârif Nezâreti çalışmalarında maârif nâzırlarının mesleki kariyerleri incelenmektedir. Bu çalışma 1857-1921 yılları arasında Maârif Nezaretini yöneten maârif nâzırlarını meslekleri açısında incelemektedir. Ayrıca eğitim politikalarının üretiminde, bürokratik etkilerde, patronaj ilişkilerin değişiminde mesleklerin önemini anlamaya çalışmaktadır. Bununla beraber, kariyer basamaklarında Maârif Nezâretine bağlı kurumlarda görev almış nazırlar da bu makalenin araştırma alanına girmektedir. Ayrıca nâzırların mesleklerini inceleyerek, hangi insanların nezâret yöneticisi olduğunu, dönemin modern eğitimini yöneten insanların profillerini anlamaya çalışmaktadır. Bu yönüyle araştırmanın, Osmanlı eğitim tarihi çalışmalarının, maârif nâzırlarını konu edinen araştırmaların ve Maârif Nezâreti incelemelerinin üzerinde etkili olması beklenmektedir.
Anahtar Kelimeler
Maarif Nazırların Kariyerleri Maarif Tarihi Maarif Nezareti Maarif Nazırları
Kaynakça
- “Ahmet Vefik Paşa”. ( H-1307, 28 Mart). Resimli Gazete.
- Akyıldız, A. (1993). Tanzimat dönemi Osmanlı merkez teşkilatında reform. İstanbul: Eren Yayıncılık.
- Anderson, M.S. (1993). The Rise of modern diplomacy 1450 – 1919. Michigan: Longman.
- Aytekin, E. A. (2009). Agrarian relations, property and law: an analysis of the land code of 1858 in the Ottoman Empire. Middle Eastern Studies 45(6), 935-951.
- Bursalı Mehmet Tahir. (1972). Osmanlı müellifleri (Cilt I-III). İstanbul: Meral Matbaası.
- Ergin, O. N. (1977). Türk maârif tarihi (Cilt I-V). İstanbul: Eser Matbaası.
- Ergün, M. (2021). II. Meşrutiyet Devrinde eğitim hareketleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Eyicil, A. (2006). “Nâzım Bey”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam ansiklopedisi içinde (ss. 446-447). Ankara: TDV Yayınları.
- Halperin, S. (1998). Shadowboxing: Weberian historical sociology vs state-centric ınternational relations theory. Review of International Political Economy, 5(2), 327-339.
- İnal, İ. M. K. (1969). Son asır Türk şairleri. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Kansu, N. A. (2019). Türkiye maârif tarihi. İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Kaya, G. (2022). Abdüllatif Suphi Paşa: bir Tanzimat paşası ve kültürel sermayesi. Ankara: Siyasal Kitap.
- Kocamemi, F. B. (2009). Baba-oğul-torun: devletin zirvesinde üç isim: Abdurrahman Sami paşa, Abdüllatif Suphi paşa ve Hamdullah Suphi Tanrıöver. İstanbul: Ekinoks Yayınları.
- Kuneralp, S. (1999). Son dönem Osmanlı devlet ve ricali-prosopografik rehber. İstanbul: İSİS.
- Mardin, Ş. (1996). Yeni Osmanlı düşüncesinin doğuşu. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Mehmet Süreyya Bey. (1996). Sicill-i Osmânî (Cilt I-IV). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Stone, L. (1971). Prosopography. Daedalus, 100, 146–179.
- Verboven, K., Carlier, M., & Dumolyn, J. (2007). A short manual to the art of prosopography. Prosopography approaches and applications içinde (ss. 35-70). Linacre College.
- Devlet Arşivleri Başkanlığı, Dahiliye Defterleri, Sicil-i Ahval Dosyası (BOA, DH. SAİDd…).
- Devlet Arşivleri Başkanlığı, İrade-i Dahiliye Dosyası (BOA, İ..DH..).
- Devlet Arşivleri Başkanlığı, Hariciye Mektûbi Kalemi Dosyaları (BOA, HR.MKT.).
- Devlet Arşivleri Başkanlığı, Yıldız Hususi Maruzat Dosyaları (BOA, Y..A…HUS.).
- Salname-i Nezaret-i Maârif-i Umûmiyye. İstanbul: Matbaa-i Amire, 1897, 1898, 1899, 1900, 1902, 1903.
- Salname-i Devlet-i Ali Osman (1327).
Öz
Ottoman education provided a catalyst for Ottoman modernization. In addition, the phenomenon called Ottoman modernization is not limited to Ottoman Turkey. It covers a large geography including the Middle East and the Balkans. Therefore, research on the institutions and their administrators that designed the modernization of the Ottoman Empire in the 19th century is very important. One of these institutions is the Ottoman Ministry of Education. Maârif-i Umûmiye Nezâreti(education ministry) was established during the modernization stages of education. In addition to its services for the centralization of education, the Ministry of Education organized the development of educational organization and services in the provinces of the Ottoman Empire. In the production and organization of these services of the Ministry of Education, the ministers of education, who were the top administrators of the ministry, had a great influence. The development and change of the ministry followed a different course with the differentiation of the ministers. For this reason, the professional careers of the ministers of education are analyzed in the studies on the Ministry of Education. This study analyzes 39 ministers of education who ruled the ministry between 1857 and 1921 in terms of their professions. It also tries to understand the importance of professions in the production of educational policies, bureaucratic influences, and changes in patronage relations. In addition, ministers who worked in institutions affiliated to the Ministry of Education in their career stages are also included in the research area of this article. In addition, by examining the professions of the nazirs, it tries to understand what kind of people were the administrators of the ministry and what kind of people were wanted to manage the modern education of the period. In this respect, this study is expected to have an impact on studies on the history of Ottoman education, studies on the ministers of education, and studies on the Ministry of Education.
Anahtar Kelimeler
Education Careers of Ministers History of Education Ministry of Education Ministers of Education
Kaynakça
- “Ahmet Vefik Paşa”. ( H-1307, 28 Mart). Resimli Gazete.
- Akyıldız, A. (1993). Tanzimat dönemi Osmanlı merkez teşkilatında reform. İstanbul: Eren Yayıncılık.
- Anderson, M.S. (1993). The Rise of modern diplomacy 1450 – 1919. Michigan: Longman.
- Aytekin, E. A. (2009). Agrarian relations, property and law: an analysis of the land code of 1858 in the Ottoman Empire. Middle Eastern Studies 45(6), 935-951.
- Bursalı Mehmet Tahir. (1972). Osmanlı müellifleri (Cilt I-III). İstanbul: Meral Matbaası.
- Ergin, O. N. (1977). Türk maârif tarihi (Cilt I-V). İstanbul: Eser Matbaası.
- Ergün, M. (2021). II. Meşrutiyet Devrinde eğitim hareketleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Eyicil, A. (2006). “Nâzım Bey”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam ansiklopedisi içinde (ss. 446-447). Ankara: TDV Yayınları.
- Halperin, S. (1998). Shadowboxing: Weberian historical sociology vs state-centric ınternational relations theory. Review of International Political Economy, 5(2), 327-339.
- İnal, İ. M. K. (1969). Son asır Türk şairleri. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Kansu, N. A. (2019). Türkiye maârif tarihi. İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Kaya, G. (2022). Abdüllatif Suphi Paşa: bir Tanzimat paşası ve kültürel sermayesi. Ankara: Siyasal Kitap.
- Kocamemi, F. B. (2009). Baba-oğul-torun: devletin zirvesinde üç isim: Abdurrahman Sami paşa, Abdüllatif Suphi paşa ve Hamdullah Suphi Tanrıöver. İstanbul: Ekinoks Yayınları.
- Kuneralp, S. (1999). Son dönem Osmanlı devlet ve ricali-prosopografik rehber. İstanbul: İSİS.
- Mardin, Ş. (1996). Yeni Osmanlı düşüncesinin doğuşu. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Mehmet Süreyya Bey. (1996). Sicill-i Osmânî (Cilt I-IV). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Stone, L. (1971). Prosopography. Daedalus, 100, 146–179.
- Verboven, K., Carlier, M., & Dumolyn, J. (2007). A short manual to the art of prosopography. Prosopography approaches and applications içinde (ss. 35-70). Linacre College.
- Devlet Arşivleri Başkanlığı, Dahiliye Defterleri, Sicil-i Ahval Dosyası (BOA, DH. SAİDd…).
- Devlet Arşivleri Başkanlığı, İrade-i Dahiliye Dosyası (BOA, İ..DH..).
- Devlet Arşivleri Başkanlığı, Hariciye Mektûbi Kalemi Dosyaları (BOA, HR.MKT.).
- Devlet Arşivleri Başkanlığı, Yıldız Hususi Maruzat Dosyaları (BOA, Y..A…HUS.).
- Salname-i Nezaret-i Maârif-i Umûmiyye. İstanbul: Matbaa-i Amire, 1897, 1898, 1899, 1900, 1902, 1903.
- Salname-i Devlet-i Ali Osman (1327).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sosyal Bilimlerin Tarihi |
| Bölüm | Tüm Sayı |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 24 Ağustos 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 22 Şubat 2024 |
| Kabul Tarihi | 23 Ağustos 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 11 Sayı: 25 |
Kaynak Göster
MAKALE DEĞERLENDİRME SÜRECİ
Yazar tarafından gönderilen bir makale, gönderim tarihinden itibaren 10 gün içinde dergi sekreteri tarafından makalenin, telif sözleşmesinin ve benzerlik raporunun (Turnitin programı) eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden incelenir. İstenilen bu dosyalar eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilmiş ise makale; ikinci aşamada derginin yayın çizgisine uygun olup olmadığı yönünden değerlendirilir. Bu süreçte makale yayın çizgisine uygun değilse yazara iade edilir. Makale yayın çizgisine uygun ise şablona uygun bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden değerlendirilir. Şayet makale şablona uyarlanıp gönderilmemiş ise değerlendirme sürecine alınmaz. Bu süreçte yazarın derginin belirlediği şartlara uygun bir şekilde sisteme makale yüklemesi beklenir. Makale şablona uygun bir şekilde hazırlanıp gönderilmiş ise son aşamada makale derginin yayın ilkeleri, yazım kuralları, öz, abstract, extented abstract, kaynakça gösterimi vb. yönlerden incelenir. Bu ayrıntılarda makalede bir sorun varsa yazarın bu hususları tamamlaması istenir ve verilen süre içerisinde eksiksiz bir şekilde yeniden makaleyi göndermesi istenir.
Tüm bu aşamaları geçen makale, editör tarafından bilimsel yeterliliğinin denetlenmesi amacıyla ikinci 7 günlük süre içerisinde çalışmaya uygun iki hakeme değerlendirmeleri için gönderilir. Hakemlerin değerlendirme süreleri 15 gündür. Bu süre zarfında hakemlik görevini tamamlamayan bir hakem olursa ilgili hakeme değerlendirmeyi tamamlaması için 7 günlük ek süre verilebilir. Bu süre zarfında hakem görevini yerine getirmezse yerine yeni bir hakem ataması yapılır. En az iki hakemden gelen raporlar olumlu ise makale yayın aşamasına alınır. Hakem raporlarından birisi olumlu diğeri olumsuz ise makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Üçüncü hakem raporu da olumsuz ise makale ret edilir. Üçüncü hakemin değerlendirmesi olumlu ise makaleyle ilgili hakem raporları dergi alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından incelenir. Makalenin yayınlanmasıyla ilgili nihai karar alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından verilir. Hakem raporlarının yetersiz ve tatmin etmekten uzak olması veya İngilizce editör tarafından abstract ve extented abstract’ın yetersiz görülmesi hallerinde de yine makaleyle ilgili son karar Editörler Kurulu tarafından verilir. Tüm bu aşamalardan geçen bir makale en yakın sayıya yayınlanmak üzere eklenir. İlgili sayıda yer kalmaması halinde makalenin yayımı bir sonraki sayıya kaydırılır. Bu durumda ve tüm değerlendirme sürecinde yazar isterse makalesini geri çekme hakkına sahiptir. Ancak bu durumu dergiye bildirmesi gerekir. Makale gönderim tarihinden makalenin yayına kabul tarihine kadar tüm bu işlemler için ortalama 3 aylık bir süre öngörülmektedir.