MC DONALDS’LAŞMA BAĞLAMINDA DÜNYA KENTİ ADAYI OLARAK İSTANBUL ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2023, Sayı: 7, 80 - 102, 30.06.2023

Hatice Çakır

https://doi.org/10.53507/akademikdusunce.1222025

Öz

Küreselleşme ile kapitalizmin ilişkiye geçmesi sonucunda dünya kentleri ortaya çıkmıştır. Dünya kentleri sermayeyi yöneten kentler olduğu için bu avantajdan yararlanabilmek amacıyla kentler birbiriyle yarışmış, yarışan kentler aynı zamanda tek tip haline gelmiştir. Bu tek tip haline gelmeyi ifade etmek için çalışmada MC Donalds’laşma tabiri kullanılmıştır. Ülkeler, sağladığı avantajlardan yararlanabilmek için dünya kenti olmayı amaçlarken kentsel mirası yok ederek kentin her bölgesinde dengesiz gelişmeye neden olmaktadır. Çalışmanın amacı dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi Türkiye’de de kendisini gösteren fakat İstanbul’da daha belirgin olan MC Donalds’laşmanın önüne geçerek, kentsel mirasın korunması konusunda oluşturulacak politikalar için zemin hazırlamaktır. Her kent gelişmek için dünya kenti olmak zorunda değildir. İstanbul da kentsel mirasını koruyarak turizme açıldığı takdirde daha çok gelişecektir. Çalışmada; zincirleme bir şekilde, dengesiz gelişmeyle kentlerin bazı bölgelerinin yoksul durumda olup bazı bölgelerinin gelişmesine, gelişen bölgelerin de birbirinin aynısı haline gelerek MC Donalds’laşmasına, MC Donalds’laşmanın da kentsel mirası yok ettiği sonucuna varılmıştır. Bu sonuçtan hareketle İstanbul’un popülarite kazanma sebebi olan kentsel mirasın korunarak misafirlere açık hale getirilmesi, sermayeyi çekebilme amaçlarının bu şekilde de gerçekleştirilebileceği önerilmiştir. Çalışmada kitaplardan, tezlerden, makalelerden ve sözlüklerden yararlanıldığı için bir kütüphane çalışmasıdır.

Anahtar Kelimeler

MC Donalds'laşma, Dünya Kentleri, İstanbul

An Evaluatıon On Istanbul As A World Cıty Candıdate In The Context Of MC Donalds

Öz

As a result of the relationship between globalization and capitalism, world cities have emerged. Since world cities are cities that manage capital, cities competed with each other in order to benefit from this advantage, and competing cities also became uniform. In order to express this uniformity, the term MC Donalds is used in the study. While countries aim to become a world city in order to benefit from the advantages it provides, they destroy the urban heritage and cause unbalanced development in every part of the city. The aim of the study is to lay the groundwork for policies to be formed on the protection of urban heritage by preventing the MC Donaldization, which shows itself in Turkey as well as in many parts of the world, but which is more prominent in Istanbul. Not every city has to be a world city in order to develop. If Istanbul is opened to tourism by preserving its urban heritage, it will develop more. In the study; it has been concluded that, with uneven development, some parts of the cities are in poor condition and some areas develop, developing regions become identical to each other and become MC Donalds, and MC Donaldization destroys the urban heritage. Based on this result, it has been suggested that the objectives of attracting capital can be achieved by protecting the urban heritage, which is the reason for Istanbul's popularity, and making it open to guests. It is a library study as it uses books, theses, articles and dictionaries in the study.

Anahtar Kelimeler

MC Donaldization, World Cities, Istanbul

Kaynakça

• Aktel, M. (2001). Küreselleşme Süreci Ve Etki Alanları, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 6 (2), 193- 202.
• Aliağaoğlu, A.; Özkan, O. (2020). Antik Yunan Kentlerinin (Polis) Kentsel Ekoloji Perspektifiyle Değerlendirilmesi, Doğu Coğrafya Dergisi, 43, 1-12.
• Al-Repholz A. (2020). Kent Kuramları: Klasikler Ve Çağdaşlar, 136- 164.
• Altıntaş, H. (2002). Küreselleşme ve Küresel Kent Kavramı: New York, Londra, İstanbul Kentlerindeki Ekonomik- Sosyal Transformasyon Sürecinin Analizi. (Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler, İstanbul.
• Altıntaş, M. (2016). Küreselleşme Sürecinde Kentlerin Dönüşümü ve Ulus- Devletlerin Geleceği. (Yüksek Lisans Tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Aşkın, M. (2012). Dünya Kenti Kavramı ve İstanbul’un Dünya Kentleri Arasındaki Konumu. (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aykal, D. (2022). Kent ve Kapitalizm, https://entdergi.com/kent-ve-kapitalizm/, Erişim Tarihi: 04.01.2022. Bauman, Z. (2010). Küreselleşme Toplumsal Sonuçları, 3. Baskı, (A. Yılmaz, Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Beritan, S. C. (2014). Küresel Kentler Bağlamında Yaşam Kalitesi Göstergelerine Kalitatif Bir Bakış: İstanbul- New York Karşılaştırması. (Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bıçkı, D. (2017). Küreselleşme Sürecinde Kentler: Mekânsal Yarılma, Yoksulluk ve Türkiye, M. Zencirkıran (Ed.), Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, 6. Baskı (ss. 279- 300). Bursa: Dora Yayıncılık
• Bilan S. (2012). Kentin Mekânsal Dönüşümü ve Toplumsal Gerilimler: İstanbul Örneği. (Doktora Tezi) İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Cantaş, İ. (2022). Kent Tartışmaları (1) Kapitalizm ve Kent, https://ogrencisendikasi.org/blog/kent-tartismalari-1-kapitalizm-ve-kent/, Erişim Tarihi: 04.01.2022.
• Çakır, I. B. (1999). Dünya Kentleri ve İstanbul’da Hizmet Sektörünün Özellikleri. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çelik, A. Aykanat, Ş. (2007). Komünlerin (Belediyelerin) Ortaya Çıkışı ve İşlevleri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (22), 101-115.