Çevrecilikte Yeni Bir Kimlik: Ekolojizm

Yıl 2013, Cilt: 8 Sayı: 2, 223 - 250, 23.07.2014

Selim Kılıç , Nafiz Tok

Öz

İnsan ve doğa arasındaki ilişkiyi konu alan çevreci ve ekolojik düşünceler insanlık tarihi kadar eskiyse de, esas anlamda çevreci yaklaşımların ve ekolojik fikirlerin özellikle sanayi devrimi sonrasında yaşanan hızlı değişim ve dönüşüm sürecinin sosyal yaşam ve doğada yarattığı tahribata bir tepki olarak ortaya çıktığı söylenebilir. Ancak modern anlamda çevreci politikalar ve bir ideolojik kimlik olarak ekolojizm 1950’lerden sonra ortaya çıkmıştır. Sanayileşme ve kentleşmenin küresel düzeyde yaygınlaşmasının ve hızlı ekonomik büyümenin yarattığı küresel boyuttaki çevre sorunları hem insan türü hem de üzerinde yaşadığı gezegenin geleceği konusunda endişeler yaratmıştır. Bu bağlamda insan merkezli bakış açısı ile çevre sorunlarını reformist (ılımlı) yollarla çözmeye yönelen çevreci yaklaşımlardan farklı olarak, çevre (ya da doğa) merkezli bütüncül bir bakış açısı ve yeni bir ahlaki vizyon ile çevre sorunlarını radikal yollarla çözmeye yönelen yeni bir ideolojik hareket olarak ekolojizm ortaya çıktı. Bu çalışma ekolojik kimliğin ortaya çıkış sürecini, bunda etkili olan unsurları ve kendisini diğer çevreci yaklaşımlardan nasıl farklılaştırdığını ortaya koymak suretiyle ekolojik kimliğin doğasını açıklamayı amaçlıyor.

Anahtar Kelimeler

Ekolojizm, Çevrecilik, Çevre Sorunları, İnsanMerkezlilik, Çevre (Doğa)-Merkezlilik, Bütüncüllük.

A New Identity in Environmentalism: Ecologism

Öz

Although environmentalist and ecological thought, which deal with the relationship between human being and nature, go back to the times immemorial, it can be said that environmentalist approaches and ecological ideas emerged as a reaction to the destruction in social life and in nature caused by rapid change and transformation process which occured as a result of endustrial revoulution. However, modern environmentalist politics and ecologism as an ideological identity emerged after 1950’s. Globalising environmental problems, which have been created by the expansion of endustrialisation and urbanisation to the global level and by the rapid economic growth, have rasied concern for the future of both human kind and our planet. In this context, differentiating itself from those environmentalist approaches, which tries to solve environmental problems in reformist methods with a human centric perspective, ecologism as a new ideological movement, which aims to solve environmental problems in radical methods with an environment (or nature) centric holistic perspective and with a new moralist vision, has emerged. This study aims to explain the nature of ecological identity by uncovering the process in which ecological identity has emerged, the factors which have been effective within this process, and the ways in which ecological identity have differntiated itself from other environmentalist approcahes.

Anahtar Kelimeler

Ecologism, Environmentalism, Environmental Problems, HumanCentric, Environment (Nature)-Centric, Holism.

Kaynakça

• AĞAOĞULLARI, M. Ali (1989) Eski Yunan’da Siyaset Felsefesi, Verso Yayınları, Ankara.
• ALTUNOĞLU, M. (2009) Kimliğin Modern İnşası, Kimlik Politikaları ve Türkiye’de Kimlik Tartışmaları, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, gaziacıkarsiv.com.tr, 02013.
• BARRY, J. (1999) Rethinking Green Politics, Thousand Oaks, London; Sage, New Delhi.
• BOOKCHIN, M. (1996) Ekolojik Bir Topluma Doğru, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• ÇOBAN, A. (2012) “Çevreciliğin İdeolojik Unsurlarının Eklemlenmesi”, Yeşil ve Siyaset, Editörler: Orçun İmga ve Hakan Olgun, Lotus Yayınevi, Ankara, s.61-94.
• DOBSON, A. (1993) “Ecologism”, Contemporary Political Ideologies, Editörler: Roger Eatwell and Anthony Wright, Printer Publishers, London, s.216-238
• ERPOLAT, M. Tolga, (2010) Bir Kimlik Olarak Milliyetçiliğin Medya Üzerinden İnşası (MHP-DSP Örneği), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, gaziacıkarsiv.com.tr, 02013
• ERTÜRK, H. (2009) Çevre Bilimleri, Ekin Yayınları, Bursa.
• HEYWOOD, A. (2007) Siyasi İdeolojiler, Liberte Yayınları, Ankara.
• HİLAV, S. (1981) Felsefe El Kitabı, Gerçek Yayınları, İstanbul.
• IRVİNE, Sandy ve Ponton Alec (1988) A Green Manifesto: Policies for a Green Future, Macdonald Optima, London.
• IMGA, O. (2012) “Murray Bookchin ve Sosyal Ekoloji”, Yeşil ve Siyaset, Editörler: Orçun İmga ve Hakan Olgun, Lotus Yayınevi, Ankara, s.136-151.
• KELEŞ, R., Hamamcı, Can, Çoban, Aykut (2012) Çevre Politikası, İmge Yayınları, Ankara.
• KILIÇ, S. (2002) “Çevreci Sosyal Hareketlerin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi Üzerine Bir İnceleme”, A.Ü. SBF Dergisi, C:57/2, s.93-108.
• KILIÇ, S. (2008) Çevre Etiği, Orion Yayınları, Ankara.
• MARTELL, L. (1994) Ecology and Society: An Introduction, Polity Press, Cambridge.
• MEADOWS, Donella H. vd. (1974) Limits to Growth, London: Universe Books).
• NAESS, A. (1989) Ecology, Community and Lifestyle, Cambridge University Press: Cambridge.
• ÖNDER, T. (2003) Ekoloji, Toplum ve Siyaset, Odak Yayınevi, Ankara.
• ÖZLEM, D. (2004) Etik -Ahlak Felsefesi-, İnkılap Yayınları, İstanbul. PORRİTT, J. (1989) Yeşil Politika, (Çev.: Alev Türker), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• ŞAHİN, Ü. (2012) “Ekolojik Düşünce Akımları”, Yeşil ve Siyaset, Editörler: Orçun İmga ve Hakan Olgun, Lotus Yayınevi, Ankara, s.11-60. ŞAKACI, Bilge K. (2012) “Derin Ekolojinin Derinlikleri”, Yeşil ve Siyaset, Editörler: Orçun İmga ve Hakan Olgun, Lotus Yayınevi, Ankara, s.95-121.
• TOK, N. (2003) Kültür, Kimlik ve Siyaset, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• TOK, N. (2012) “Siyasal İdeolojiler”, Siyaset Bilimi, Editörler: Halis Çetin, Orion Yayınları, Ankara, s.117-179.
• TURGUT, Nükhet Y. (2009) Çevre Politikası ve Hukuku, İmaj Yayınları, Ankara.
• ÜNDER, H. (1996) Çevre Felsefesi, Doruk Yayınları, Ankara.
• VINCENT, A. (2006) “Ekolojizm”, Modern Politik İdeolojiler, içinde, s.329-378.
• YILDIRIM, Y. (2013), Sosyal Forum’dan Öfkelilere, İletişim Yayınları, İstanbul.
• YILDIZ, R. ve Demir, Sakine (2003) “Milli Kimliğin Oluşumunda Zihniyet”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S:8, Haziran, s. 319-340.
• YILDIZ, S. (2007) “Kimlik ve Ulusal Kimlik Kavramlarının Toplumsal Niteliği”, Milli Folklor, S:74, s. 10-16.