Entelektüeller, Üniversiteler ve Bilimsel Bilginin Üretilmesi Kapsamında Eleştirel Bir Deneme

Yıl 2009, Cilt: 4 Sayı: 2, 81 - 94, 13.08.2014

Sevim Atila

Öz

Bugün üniversiteler bilgiyi üretme ve yayma noktasında eleştirilere maruz kalmaktadır. Entelektüellerin de üniversitelerde kendilerini özgürce ifade etmeleri kimi düşünürlere göre çok rahatken kimi düşünürlere göre ise üniversiteler entelektüeller için mayınlı tarla konumundadır. Bu sebeple de entelektüeller sürgün olmayı, marjinal olmayı ve yabancı olarak kalmayı göze almalıdırlar(Yılmaz, 2004:241). Bunun yanı sıra üniversiteler bilginin objektif anlamda topluma yayılması için olmazsa olmaz kurumlardandır. Bu noktada entelektüelin taşıdığı anlama ve işlevlerine, üniversitelerin toplumda işgal ettikleri yere ve günümüzde hangi açığı kapattıklarına, son olarak da entelektüellerin üniversitelerdeki konumlarına göz atmak gerekir. Üniversitelerin bilgiyi taşıma ve aktarma yönündeki işlevleri inkâr edilemez. Ancak bu çalışmada esas sorunsal, yoğunlukla bilginin üretildiği ve aktarıldığı mekânlar olarak bilinen üniversitelerdeki entelektüellerin, bu görevi icra ederken maruz kaldıkları sınırlayıcı ve hatta yıldırıcı bazı zorunlulukların inkâr edilemez gerçekliğinin şeffaf bir tabu gibi ortada durmasıdır. Amaç, bilgiyi üretme ve yayma noktasında kilit noktada duran entelektüeller tarafından bu tabuların görülebilir hale gelmesidir. Üniversite ve entelektüel kavramının önüne çekilen şeffaf tabular nelerdir? Nasıl görünür hale getirilebilir ve nasıl yok edilir?

Anahtar Kelimeler

Entelektüel, Bilgi Üretimi, Akademik Özgürlük, Üniversiteler

Entelektüeller, Üniversiteler ve Bilimsel Bilginin Üretilmesi Kapsamında Eleştirel Bir Deneme

Öz

Today, universities are critized in terms of production and sharing of knowledge. Some thinkers believe that intellectual can express their ideas freely whereas the others think universities are perilous zones. Therefore, intellectuals should accept to be marginal and alien. Universities are inevitable centres for the distrubution of scientific knowledge. In this point, the meaning and rules of intellectuals the place of universities in the society and the position of intellectuals in the universities should be analyzed. The role of universities as canalizing and delivering of knowledge is undeniable. But the intellectuals are expose to some restrictive even threathening measures. The consiciousness of intellectuals about those restrictive measure is the focal point as they are figures of creating and sharing the knowledge. What are these taboos put in front of the concept university and intellectual? How could that be made clear and disappear?

Anahtar Kelimeler

Intellectual, knowledge production, academic freedom, universities

Kaynakça

• AK, Mehmet Zeki-GÜLMEZ, Ahmet(2006), “Türkiye’ni Uluslar arası Yayın Performansının Analizi”, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:1, 87-94, Sakarya.
• BENDA, Julien(2006), Aydınların İhaneti, Doğu-Batı Yayınları, çev: Cem Soydemir, Ankara.
• BERLİNGUER, Luigi, “Üniversitelerin Siyasi Geleceğine Dair Avrupa’dan Görüşler”, Çev: Ceyda Taşkıran, www.int.kocaeli.edu.tr/dosyalar/magnacharta , 25.08.2009.
• ÇAĞAN, Kenan(2005), “Entelektüel İmgesi Üzerine”, Entelektüel ve İktidar, Hece yay, Ankara.
• ERKAN, Rustem; BOZGÖZ, Faruk(2004), “Aydınlar, toplumsal Sınıflar ve İdeoloji”, Doğu Batı Dergisi, sayı: 29, Ankara.
• EROL, Burçin(2005), “Ortaçağ Avrupası ve Üniversiteler”, Doğu Batı Dergisi, sayı: 33, Ankara.
• GOULDNER, Alvin, W(1993), Entelektüelin Geleceği, çev: Ahmet Özden- Nuray Tunalı, Eti Kitapları, İstanbul.
• GULBENKİAN KOMİSYONU, Sosyal Bilimleri Açın, çev:Şirin Tekeli, Metis Yayınları, İstanbul, 2005.
• ILLİCH, Ivan(2000), Okulsuz Toplum, çev: Mehmet Özay, Şule Yay, İstanbul.
• İNAL,Ayşe(1999), “Derslikleri Kamusal Tartışmanın Oluştuğu Bir Mekan Olarak Yeniden Düşünmek”, Doğu Batı Dergisi, sayı:7, Ankara.
• İNAM, Ahmet(1999), “Akademisyen mi, Ak-Adam-İsyan mı?”, Doğu Batı Dergisi, sayı: 7, Ankara.
• KAYALI, Kurtuluş(2005), “Üniversitede Entelektüel Barındırma Durumu Giderek Azalmaktadır”, Entelektüel ve İktidar, Kenan Çağan, Hece Yayınları, Ankara.
• L.GUTEK, Gerald(2001), Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar, çev: Nesrin Kale, Ütopya Yayınları, Ankara.
• LE GOFF, Jacques(2006), Ortaçağda Entelektüeller, çev: Mehmet Ali Kılıçbay, Ayrıntı, İstanbul.
• MENTEŞ, Ali(2000), Yeniversite, Metis, İstanbul.
• NALÇAOĞLU, Halil(1999), “Türkiye’nin Yeni Üniversite Düzeni: Kriz ve Kalite”, Doğu Batı Dergisi, Sayı:7, Ankara.
• ÖZCAN, Zeki(2006), “Sosyo-Kültürel Bir Fenomen Olarak Entelektüeller”, Doğu Batı Dergisi, sayı: 36, Ankara.
• ÖZKUL, Osman(2006), “J. Ortega Gasset’e Göre Üniversite, Bilim ve Kültür”, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:1, 87- 94, Sakarya.
• SAİD, Edward(2004), Entelektüel, çev: Tuncay Birkan, Ayrıntı, İstanbul.
• SARTRE, Jean Paul(2000), Aydınlar Üzerine, çev: Aysel Bora, Can yay, İstanbul.
• TORLAK, Ömer(2006), “Türkiye’de Sosyal Bilimler ve Üniversitelerin Açmazları: Pazarlama Odaklılık Bir Çözüm Olabilir mi?”, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:1, 87-94, Sakarya.
• V.YILMAZ, Ertan(2004), “Düşünce Hayatının İki Zıt Figürü: Entelektüeller ve İdeologlar”, Doğu Batı Dergisi, sayı: 29, Ankara.
• YILDIRIM, Engin(2000),
• “İktidar, Üniversite ve Aydınlar”, Bilgi
• Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:2, 1-11, Adapazarı.