Vergi Bilincini Etkileyen Muhtemel Dışsal Etkenlerin Lojistik Regresyon Analizi ile Tespiti

Yıl 2009, Cilt: 4 Sayı: 1, 53 - 71, 13.08.2014

Gülsüm Gürler Hazman

Öz

Bu çalışma, vergiye gönüllü uyum üzerinde olumsuz etkileri olan dışsal nitelikteki etkenlerin, seçilen örneklem grubu açısından geçerliliğini ortaya koymaya ve literatürde yer almayan diğer bazı dışsal nitelikteki etkenleri belirlemeye yöneliktir. Bu çalışma ile literatüre eklenebilecek nitelikte, vergi bilincini etkileyen dışsal karakterli etkenler ortaya konabilecektir. Bu çalışmada, değişkenler arasındaki ilişkiyi tespit etmek için Lojistik Regresyon Analizi ve tekli ilişkiyi ortaya koymak için ise Ki-kare Bağımsızlık Testi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, literatürde yer alan dışsal etkenler geçerli olmakla birlikte; “şeffaflığın tam olarak sağlanamaması”, “kamusal mal ve hizmet sunumunun yetersizliği”,” politik başarısızlık” gibi etkenlerin de vergi bilinci üzerinde etkileri olduğu tespit edilmiştir Bununla birlikte vergi yükü ve vergi denetimlerinin yetersizliğinin de literatürde yer aldığı gibi etkileri olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

vergiye gönüllü uyum, vergiye karşı tepki, vergi psikolojisi

Vergi Bilincini Etkileyen Muhtemel Dışsal Etkenlerin Lojistik Regresyon Analizi ile Tespiti

Öz

This study aims to put avaibilities of external factors that effect taxpayers negatively on tax adaptation according to sample group and to determine the other external factors that are not previously examined in the emprical literature. We can determine the other external factors that should be added in literature with this study. We use Logistic Regression Analyze to state the relations between variables  and Chi-square Test to state double relations between variables. According to the results, with the addition that external factors in literature are avaible, failure in fiscal transparency, failure in political policy, deficiency to submit public goods and services have a strong meaningful effect on tax awareness. Also tax burden and insufficiency of tax audit have an effect on tax awareness as seen in literature.

Anahtar Kelimeler

tax adaptation, reaction to taxation, taxation psychology

Kaynakça

• AKGÜL, Aziz, Osman Çevik, (2003), İstatistiksel Analiz Teknikleri, Emek Ofset, Ankara.
• AKTAN, Coşkun C. ve Hilmi Çoban (2006), “Vergileme Ekonomisi ve Vergileme Psikolojisi Perspektifinden Vergiye Karşı Tutum ve Davranışları Belirleyen Faktörler”, Vergileme Ekonomisi ve Vergileme Psikolojisi, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• AKTAN, Coşkun C., D. Dileyici, Ö. Saraç (2006), “Vergilere Karşı Tepkiler ve Vergilerin Ahlaki ve Sosyo-Psikolojik Sınırı”, Vergileme Ekonomisi ve Vergileme Psikolojisi, Seçkin Yayınevi, Ankara
• ALM, J., G. H. Mccelland, W.D. Schulze (1992), “Why Do People Pay Taxes?”, Journal of Public Economics, 48.
• ALTUNIŞIK, Remzi, R. Coşkun, E. Yıldırım, S. Bayraktaroğlu (2001), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Sakarya Kitabevi.
• CUMMINGS, Ronald, M. Vazguez, B. Torgler (2009), “Tax Morale Affects Tax Compliance: Evidence from Surveys and a Artefactual Field Experiment”, Journal of Behaviour and Organization, 2304, s.1-11.
• ÇİÇEK, Halit, M.Karakaş, A. Yıldız (2008), Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Vergi Yükümlülerinin Vergiyi Algılama ve Tutum Analizi: Bir Alan Araştırması, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No:381, Ankara.
• FELD, Lars P. ve Bruno S. Frey (2002), “Trust breeds trust: How taxpayers are treated”, Economics of Governance, 3, s.87-99.
• FELD, Lars P. ve Bruno S. Frey (2007), “Tax Comliance as the Result of a Psychological Tax Contract: The Role of Incentives and Responsive Regulation”, Law abd Policy Vol.29, No.1, s.102-120.
• FELD, Lars P. ve Jean Robert Tyran (2002), “Tax Evasion and Voting: An Experimental Analysis, KYKLOS”, International Review for Social Sciences, Vol.55, s.197-222.
• FREIRE SEREN, Maria Jesus ve Judith Panades (2008), “Does Tax Evasion Modify the Redistributive Effect of Tax Progressivity”, The Economic Record Vol.84, No.267, s.486-495.
• FREY, Bruno S. ve Benno Torgler (2007), “Tax Morale and Conditional Cooperation”, Journal of Comparative Economics, 35, s.136-159.
• GORXHANI, Klarita ve Arthur Schram (2006), “Tax Evasion and Income Source: A Comparative Experimental Study”, Journal of Economic Psychology, 27, s.402-422.
• GÜTH, Werner, S. Straub, M. Sutter (2005), “Tax Evasion and State Productivity- An Experimental Study”, Metroeconomica, 56, 1, s. 85-100.
• HACKBART, Merl ve James R. Ramsey (2001), Estimating Tax Evasion Losses: The Road Fund Case, Public Budgeting and Finance, Spring, s.58-72.
• HAMMAR, Henrik, S.C. Jagers, K. Nordlom (2009), “Perceived Tax Evasion and Importance of Trust”, The Journal of Socio-Economics,38, s.238-245.
• KIM, Sangheon (2008), “Does Political Intention Affect Tax Evasion?”, Journal of Policy Modeling, 30.
• KIRCHLER, Erich (2008), “E. Hoelzl, I. Wahl, Enforced Versus Voluntary Tax Compliance: The “Slippery Slope” Framework”, Journal of Economic Psychology, 29, s.210-225.
• LEWIS, Alan, S. Carrera, J. Cullıs, P. Jones (2008), “Individual, Cognitive and Cultural Differences in Tax Compliance: UK and Italy Compared”, Journal of Economic Psychology, 10,1016, s.1-15.
• MACIEJOVSKY, Boris, E. Kırchler, F. Schneıder (2003), Everyday Representations of Tax Avoidance, Tax Evasion, and Tax Flight: Do Legal Differences Matter?, JEL-Classification: H26, K34, K42, June, s. 2-19.
• MALKAWI, Bashar H. ve Haitham A. Haloush (2008), “The Case of Income Tax Evasion in Jordan: Symptoms and Solutions”, Journal of Financial Crime, Vol.15, No.3, s.282-294.
• MCGEE, Robert W. (2007), “A Survey of Law, Business and Philosophy Students in China on the Ethics of Tax Evasion”, Society and Business Review, Vol.2, No.3, s.299-315.
• MUTER Naci Birol, S. Sakınç, A.K. Çelebi (1993), Mükelleflerin Vergi Karşısındaki Tutum ve Davranışları Araştırması, Celal Bayar Üniversitesi, İ.İ.B.F. Maliye Bölümü, Manisa.
• PICUR, Ronald D. ve Ahmed Rıahı-Belkaouı (2006), “The Impact of Bureaucracy, Corruption and Tax Compliance”, Review of Accounting and Finance, Vol.5, No.2.
• RICHARDSON, Grant (2006a), “Taxation Determinants of Fiscal Corruption: Evidence Across Countries”, Journal of Financial Crime, Vol.13, No.3, s.323-338.
• RICHARDSON, Grant (2006b), “Determinants of Tax Evasion: A CrossCountry Investigation”, Journal of International Accounting Auditing and Taxation, 15, s.150-169.
• SARAÇOĞLU, Fatih (2008), “Yaş- Cinsiyet- Medeni Durum ve Eğitim Durumunun Vergiye Karşı Tutum Üzerine Etkilerinin Anket Sonuçları Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, KMU, İ.İ.B.F, Dergisi, Yıl.10, Sayı.15.
• SIMMONS, Richard S., “An Emprical Study of the Impact of Corporate Taxation on the Global Allocation of Foreign Direct Investment: A broad Tax Attractiveness Index Approach”, Journal of International Accounting Auditing ∂ Taxation, 12.
• SIMSER, Jeffrey (2008), “Tax Evasion and Avoidance Typologies”, Journal of Money Laundering Control, Vol.11, No.2, s.123-134.
• TEERA, Joweria ve M. John Hudson (2004), “Tax Performance: A Comperative Study”, Journal of International Development, 16, s.785-802.
• TORGLER, Benno (2005), “Tax Morale and Direct Democracy”, Europen Journal of Political Economy, Vol.21, s.525-531.
• TUAY, Elif ve İnci Güvenç (2007), Türkiye’de Mükelleflerin Vergiye Bakışı, Gelir İdaresi Başkanlığı, Yayın No:51.