Küreselleşme Demokrasiyi Güçlendiriyor Mu?

Yıl 2006, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 17, 08.09.2014

Köksal Şahin

Öz

Yaklaşık çeyrek asırdır teknolojik, siyasi ve ekonomik şartlarda görülmemiş hızda değişiklikler yaşanmaktadır. Küreselleşme olarak adlandırılan bu değişim sürecinde demokrasinin durumu farklı yaklaşımlara konu olmakta; genel olarak demokrasi açısından olumlu eleştiriler görülmekle birlikte süreci demokrasi ve özgürlüklerin sonu olarak değerlendiren yaklaşımlara da rastlanmaktadır. Bu makaleyle esas olarak küreselleşmenin geldiği noktada bir demokrasi fotoğrafı çekilmek istenmektedir. Sürecin demokrasiye ne gibi katkı ve zararları olduğu soruları üzerinde yükselen çalışmada yöntem olarak araştırma konusunun doğası gereği betimleyici bir yaklaşım tercih edilmiştir. Elde edilen sonuçlar oldukça çelişkilidir: Küreselleşmenin hızlanmasıyla birlikte otoriter sistemlerin çözülmesi, demokratik pekişmelerdeki artış ve nihayetinde demokrasinin dünya genelinde uygulanan bir rejim haline gelmesi demokrasiye katkı sağlayan gelişmelerdir. Yine küreselleşmeyle birlikte insan hakları ve bireysel özgürlüğün ön planda olduğu bir demokrasi anlayışının da yükseldiği görülmektedir. Ancak –bahsedilen yeni demokrasi anlayışının da etkisiyle- halk egemenliği esasının hukuk devleti ve bireysel insan haklarının gölgesinde kalmaya başlaması demokrasi anlayışı açısından endişe verici bir gelişmedir. Daha da önemlisi halkın siyasal anlamda meşruiyet zemini olmaktan çıktığı eleştirilerine yol açan fiili demokrasi açıklarının görülmeye başlamasıdır. Dikkat çeken bir diğer sonuçta demokrasi açıklarının daha çok meşruiyet ve güç olarak zayıf ülkelerde Güney Ülkeleri yaşanmakta oluşudur.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, Küreselleşme, Egemenlik

Kaynakça

• Arı, Tayyar 1997, Uluslararası İlişkiler, 2. Baskı, Alfa, Ġstanbul.
• Arrıghı, Giovanni 1999, “Globalization, State Sovereignty, and the Endless Accumulation of Capital”, States And Sovereignty İn The Global Economy, Edited by SMĠTH David A., Dorothy J. Solinger and Steven C. Topik, Fırst Published, p. 53-73, Routledge.
• Aydın, Mehmet S 2002, “KüreselleĢmeye Genel Bir BakıĢ”, Küreselleşme, Editör: UġAK Cemal, Ufuk Kitapları, s. 9–25, Ġstanbul.
• BAġYURT, Erhan 2005, “Turuncu Devrimin Gizli Mimarları”, Aksiyon, Sayı 526, 3 Ocak.
• Bayhan, Vehbi 2002, “Risk Toplumu”, Doğu Batı, Yıl: 5, Sayı 14, MayısTemmuz, s. 188–203.
• Bozkurt, Veysel 2003, “ KüreselleĢme: Kavram, DeğiĢim ve YaklaĢımlar ”, http://www.stradigma.com/turkce/subat2003/makale10.html
• CoĢkun, Vahap 2004, “KüreselleĢme ve Ulus-Devletin Geleceği”, Muhafazakâr Düşünce, Yıl 1, Sayı 1, s. 239–257.
• Çağlar, Bakır 1999, “Politika ve Hukukta Neo-Liberalizm –Bir Deneme-”, Yeni Türkiye, Yıl 5, Sayı 25, Ocak-ġubat s. 23–32.
• Çaha, Ömer 1999, “Liberalizmin Temel Ġlkeleri”, Yeni Türkiye, Yıl 5, Sayı 25, KıĢ, s. 38–56.
• Davutoğlu, Ahmet 2001, Stratejik Derinlik, Küre Yayınları, 6.Basım, Ġstanbul.
• Davutoğlu, Ahmet 2003, “KüreselleĢme ve AB Türkiye ĠliĢkileri Çerçevesinde Ulusal Egemenliğin Geleceği”, http://www.anayasa.gov.tr/anyarg20/davutoglu.pdf
• Falk, Richard 2002, Yırtıcı Küreselleşme, Çev: Ali Çaksu, 2. Basım, Küre Yayınları, Ġstanbul.
• Fox, Jeremy 2002, Chomsky ve Küreselleşme, Çev: Ebru Kılıç, Everest Yayınları, Ġstanbul.
• Fukuyama, Francis 2005, Devlet İnşası, Çev: Devrim Çetinkasap, Remzi Kitabevi, Ġstanbul.
• Gıddens, Anthony 2000, Elimizden Kaçıp Giden Dünya, Çev: Osman Akınhay, Alfa Yayınları, Ġstanbul.
• Giray, Bahadır 2002, “Bilgi Çağında Küresel Eylem Alanlarının AhlakileĢtirilmesi”, Türkiye ve Siyaset, Sayı 8, Mayıs-Haziran, s. 46–55.
• Gosoviç, Bronislav 2001, “Entelektüel Hegomonya ve Milletlerarası Kalkınma”, Türkiye ve Siyaset, Çev: Sadir Karabekir, Sayı 5, Kasım-Aralık, s.153–164.
• Gökırmak, M.A. Mert 2002, “Küresel Kriz ve Politikada Güven”, Doğu Batı, Sayı 21, Kasım-Aralık, s. 234–253.
• Habermas, Jurgen 2002, Küreselleşme ve Milli Devletlerin Akibeti, Çev: Medeni BeyaztaĢ, BakıĢ Yayınları, Ġstanbul.
• Held, David., A. G. McGrew, D. Goldblatt, J. Perraton 1999, Global Transformations: Politics, Economics and Culture, Polity and Stanford University Pres.
• Hırst, Paul ve Grahame Thompson 2003, Küreselleşme Sorgulanıyor, Dost Yayınevi, 3. Baskı, Ankara.
• Huntington, Samuel P. 2002, Üçüncü Dalga, Çev: Ergun Özbudun, Türk Demokrasi Vakfı Yayınları, Ankara.
• Ġnan, Yüksel 1989, “Milli Egemenlik ve Uluslar arası Hukuk ve Yükümlülüklerden Doğan Sınırlamalar” 5.Milli Egemenlik Sempozyumu: “Milli Egemenlik İlkesi ve Devletlerüstü Kuruluşlar, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu, Yayın No: 43, Nisan, s. 18–23.
• Kavi, Hüsamettin 2003, “KüreselleĢme ve Türkiye”
• Kapani, Münci 1992, Politika Bilimine Giriş, Bilgi Yayınevi, 6.Basım, Ankara.
• Koçdemir, Kadir 2002, “21. Yüzyılda Türkiye’nin DıĢ Politikası Üzerine DüĢünceler”, 2023, Sayı 17, Eylül, s. 70–77.
• Kozanoğlu, Hayri 1995, “Meksika’da Kriz”, Birikim, Sayı 75, Temmuz, s. 55– 64.
• Kömürcü, Güler 2003, “Cin Nereden Çıktı?”, Akşam, 27 Aralık.
• Krasner, Stephen D. 2001, “Ulusal Egemenlik”, Çev: Musa Ceylan, http://derinanadolu.tripod.com/01-02-22-ulusal-egemenlik.htm
• Manent, Pierre 2001, “Milletsiz Bir Demokrasi DüĢünülebilir mi?”, Çev: Sadir Karabekir, Türkiye ve Siyaset, Sayı 5, Kasım-Aralık, s. 59–68.
• Newman, Christopher 2001, “Realizm: KüreselleĢme ve Bağımsız Devlet”, Çev: Muammer Türker, Türkiye Günlüğü, Sayı 64, KıĢ, s. 79–88.
• Norberg, Johan 2003, Küresel Kapitalizmi Savunmak, Editörler: ACAR Mustafa ve Metin Toprak, Liberte Yayınları.
• Özbudun, Ergun 1993, Demokrasiye Geçiş Sürecinde Anayasa Yapımı, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Özkan, Abdullah 2004, Küreselleşme ve Avrupa Birliği İle Bütünleşme Sürecinde Türkiye, Tasam Yayınları, Ġstanbul.
• Sağır, Celal 2004, “Gürcistan’da Post Modern GeçiĢ”, http://www.aksiyon.com.tr/detay.php?id=3231
• Somer, Murat 2004, “Demokratlığın Politik Ekonomisi: Ġnanılır Demokrasi, Düzenleyici Devlet ve AB’li KüreselleĢme”, Doğu Batı, Yıl 7, Sayı 28, Ağustos, Eylül, Ekim, s. 227–251.
• Stıglıtz, E.Joseph 2002, Küreselleşme: Büyük Hayal Kırıklığı, Çev: Arzu TaĢçıoğlu ve Deniz Vural, Plan B yayınları, Ġstanbul.
• Stubbs, Richard 1999, “States, Sovereignty and The Response of Southeast Asia’ s “miracle” Economies to Globalization, States And Sovereignty İn The Global Economy, Edited by SMĠTH David A., Dorothy J. Solinger and Steven C. Topik, Fırst Published, p. 229-245, Routledge.
• The Economist 2001, “KüreselleĢme Dosyası”, Türkiye Günlüğü, Sayı 66, s. 115–151.
• TĠMUR, Taner 1996, Küreselleşme ve Demokrasi Krizi, Ġmge Kitabevi, Ankara.
• WALLERSTEIN, Immanuel 1999, “States? Sovereignty? The Dilemmas of Capitalists in an Age of Transition”, States And Sovereignty İn The Global Economy, Edited by SMĠTH David A., Dorothy J. Solinger and Steven C. Topik, Fırst Published, p. 20-34, Routledge.
• WALLERSTEIN, Immanuel 2003a, “Bolivya, Bush ve Latin Amerika" http://fbc.binghamton.edu/124-tr.htm
• WALLERSTEIN, Immanuel 2003b, “Serbest Ticaretin Belirsizlikleri", http://fbc.binghamton.edu/127-tr.htm
• WRĠSTON, Walter B. 1994, Ulusal Egemenliğin Sonu, Çev: Mehmet Harmancı, Cep Kitapları, DüĢün Yayınları, Ġstanbul.
• YAĞMUR, Emre 2003, “Seçim Sonuçlarının Analizi için Bir Çerçeve”, Türkiye ve Siyaset, Sayı 11–12, KıĢ, s. 51–55.
• YAYLA, Atilla 1999, “Liberalizm, Özgürlükler ve Demokrasi”, Yeni Türkiye, Yıl 5, Sayı 25, Ocak-ġubat, s. 123–129.
• YELDAN, Erinç 2001, “Tes-ĠĢ Sendikası ile SöyleĢi” http://www.bilkent.edu.tr/~yeldane/Tez-is-soylesi.htm
• YILMAZ, Aytekin 1996, Modernden Postmoderne Siyasal Arayışlar, Vadi Yayınları, Ankara.
• YILMAZ, Aytekin 2004, İkinci Küreselleşme Dalgası, Vadi Yayınları, Ankara.