Basra Körfezi’nde Güç Mücadelesi: İran-Irak Savaşı’nın Yeniden Değerlendirilmesi

Yıl 2015, Cilt: 10 Sayı: 1, 231 - 245, 24.04.2015

Ferhat Pirinççi

https://doi.org/10.17550/aid.60317

Öz

Bu çalışma, Soğuk Savaş’ın sonuna doğru yaşanan Basra Körfezi’ndeki güç
mücadelesini farklı bir perspektiften irdelemektedir. İngiltere’nin bölgeden
çekilmesinin ardından bölgede ortaya bir güç boşluğu çıkmıştır. Bu güç boşluğu bir taraftan ABD tarafından doldurulmaya çalışılırken diğer yandan
Irak, İran ve Suudi Arabistan gibi bölge ülkeleri bölgesel liderlik mücadelesine
girişmiştir. Bu mücadelede aralarında tarihsel problemler de bulunan
İran-Irak rekabeti ön plana çıkmıştır. İki ülke arasındaki mücadele, 1980-
1988 yılları arasında gerçekleşen İran-Irak Savaşı’na neden olmuştur. Çalışma
İran-Irak Savaşı’nı Basra Körfezi’ndeki güç mücadelesinin bir sonucu
olarak değerlendirmekte ve bu güç mücadelesinde tarafların silahlanma faaliyetlerini,
almış oldukları destekleri ve bu desteğin savaşın gidişatındaki
rolünü analiz etmektedir. Bu bağlamda galibi olmayan bir yıpratma savaşı
olarak değerlendirilen İran-Irak Savaşı’nın sonucunda bölgesel rekabette
iki ülkenin de geri plana düştükleri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Basra Körfezi, İran-Irak Savaşı, Basra Körfezi’nde Silahlanma

Power Struggle in the Gulf: A Re-evaluation of the IranIraq War

Öz

This article aims to analyze the power struggle in the Persian Gulf towards the end of the Cold War from a different perspective. The withdrawal of Britain from the region created a power vacuum and this caused a regional leadership struggle between countries such as Iraq, Iran and Saudi Arabia. Facing historical problems between each other, the Iran-Iraq rivalry came into prominence with this struggle. The fray between the two countries also caused the Iran-Iraq War of 1980-1988. This study argues that the Iran-Iraq War is a result of the Persian Gulf struggle and examines the armament activities of the parties concerned, the support they received and to which extend this support played a role in the conduct of the war. In this respect, the Iran-Iraq War concluded as a war of attrition without winners, caused the two countries to become a matter of secondary importance in the regional competition

Anahtar Kelimeler

Persian Gulf, Iran-Iraq War, Armament in the Persian Gulf

Kaynakça

• Afkhami, G.R. (2009). The life and times of the Shah, California: University of California Press.
• Arı, T. (2007). Irak, İran, ABD ve petrol, 2. Baskı, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Bakhash, S. (2004). The troubled relationship: Iran and Iraq, 1930– 80. Lawrence G. Potter-Gray G. Sicks (Eds.) Iran, Iraq, and the legacies of war (pp. 11-27). New York: Palgrave Macmillan Publications.
• Barnaby, F. (1993). How nuclear weapons spread: nuclear weapon proliferation in the 1990’s. New York: Routledge.
• CIA (1969), Major directions in Soviet military assistance, Intelligence Memorandum, ER IM 69-61.
• Cordesman, A.H. & Al-Rodhan, K.R. (2006). Iran’s weapons of mass destruction: The real and potential threat. Washington D.C.: CSIS.
• Ekinci, A.C. (2009). İran nükleer krizi. Ankara: USAK.
• Hetherington, N.S. (1982). Industrialization and revolution in Iran: forced progress or unmet expectation? The Middle East Journal, 36 (3), 362-373.
• Hippler, J. (1991). Iraq’s military power: the German connection. Middle East report, 168, 27-31.