Osmanlı Hâkimiyeti Altında Boşnak Ulusunun Doğuşu

Yıl 2015, Cilt: 10 Sayı: 2, 23 - 44, 02.12.2015

Caner Sancaktar

https://doi.org/10.17550/aid.70167

Öz

Bu makalenin amacı, Osmanlı İmparatorluğu hâkimiyeti altında Boşnak kimliğinin ve ulusunun nasıl oluştuğunu ve doğduğunu açıklamaktır. Bu amaçla makale kapsamında sırasıyla Osmanlı hâkimiyeti altında Bosna Eyaleti’nde İslamlaşma süreci, 17. ve 18. yüzyıllarda Boşnak seçkinlerinin yükselişi, Boşnak seçkinleri ile Osmanlı merkezi yönetimi arasında yaşanılan anlaşmazlıklar, 18.-19. yüzyıllarda Osmanlı merkezi yönetimine karşı gerçekleşen Boşnak İsyanları ve ayrıca Bosna Eyaleti içinde Müslüman Boşnaklar ile Ortodoks Sırp ve Katolik Hırvat uluslararasında yaşanılan anlaşmazlıklar ve çatışmalar incelenmiştir. Tüm bu tarihsel, siyasal ve sosyal gelişmeler Bosna-Hersek’te Boşnak kimliği ve ulusunun oluşumuna önemli katkılar yapmıştır.

Anahtar Kelimeler

Boşnaklar, Boşnak Kimliği, Boşnak Ulusu, Bosna

Kaynakça

• Alicic, A. S. (1996). Pokret za autonomiju Bosne od 1831 do 1832. Sarajevo: Orijentalni Institut.
• Babuna, A. (1999). Nationalism and Bosnian Muslims. East European Quarterly, XXXIII (2), 195-218.
• Babuna, A. (2000). Geçmişten günümüze Boşnaklar. İstanbul: Tarih Vakfı.
• Babuna, A. (2009). Boşnaklar ve kimlikler: Değişiklik ve süreklilik. Caner Sancaktar (Ed.), Uluslararası Balkan Kongresi: Balkan Milletleri arasında etkileşim içinde (s. 39-49). İstanbul: TA- SAM.
• Başagiç, S. B. (ty.). Bosna Hersek tarihi, 1463-1850. Saffet Atalay (Çev.). İstanbul: Kastaş.
• Beldiceanu, N. (1995). Osmanlı İmparatorluğu’nun örgütü (XIV-XV. Yüzyıllar). Robert Mantran (Ed.), Osmanlı İmparatorluğu ta- rihi, I: Osmanlı Devleti’nin doğuşundan XVIII. yüzyılın sonuna içinde (s. 145-170). Server Tanilli (Çev.). İstanbul: Cem.
• Bora, Tanıl (1994). Bosna-Hersek: Yeni Dünya Düzeni’nin av sahası. İstanbul: Birikim.
• Bosna-Hersek. (1992). İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt 6, s. 297-304). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Bumazovic, T. (1998). Bosnia and Herzegovina: Economic factors and obstacles of political stability. Eurasian Studies, 14, 20-51.
• Castellan, G. (1995). Balkanların tarihi. Ayşegül Yaraman Başbuğ (Çev.). İstanbul: Milliyet.
• Catic, R. (2009). Bosna Hersek ve Sancak’taki Boşnaklar: Boşnak kimliğinin gelişimi. Caner Sancaktar (Ed.), Uluslararası Bal- kan Kongresi: Balkan Milletleri Arasında Etkileşim içinde (s. 413-427). İstanbul: TASAM.
• Cekic, S. (2005). The Aggression against the Republic of Bosnia and Herzegovina. Sarajevo: KULT / B.
• Cirkovic, S. M. (2004). The Serbs. Malden: Blackwell.
• Durakovic, N. (1993). Proklestvo Muslimana. Sarajevo: Oslobodenje.
• Friedman, F. (2004). Bosnia and Herzegovina: A polity on the brink. London, New York: Routledge.
• Guibernau, M. (1996). Milliyetçiliğin politik niteliği: Milliyetçilik ve ulus-devlet. İktisat Dergisi, 362, 44-53.
• Imamovic, M. (1998). Historija Bosnjaka. Sarajevo: Bosnjacka Zajed- nica Kulture.
• Jelavich, B. (2006). Balkan Tarihi: 18. ve 19. Yüzyıllar. İhsan Durdu, vd. (Çev). İstanbul: Küre.
• Karcic, F. (1999). The Bosniaks and the challenges of modernity: Late Ottoman and Habsburg Times. Sarajevo: El-Kalem.
• Karic, M. & Mehmet, C. (2012). Bosna’nın Avusturya-Macaristan iş- galine direnişi. Tarih Bilinci, 17-18, 54-61.
• Kinross, L. (2008). Osmanlı İmparatorluğu’nun yükselişi ve çöküşü. Meral Gaspıralı (Çev.). İstanbul: Altın Kitapları.
• Klemencic, M. & Mitja, Z. (2004). The Former Yugoslavia’s diverse peoples. California: ABC&CLIO.
• Kunt, M. (2002). Siyasal tarih (1300-1600). Sina Akşin (Ed.), Türkiye Tarihi, 2: Osmanlı Devleti, 1300-1600 içinde (s. 21-144). İstan- bul: Cem.
• Lampe, J. R. & Marvin, R. J. (1982). Balkan economic history, 1550- 1950: From Imperial Borderlands to developing nations. Bloo- mington: Indian University.
• MacKenzie, D. (1967). The Serbs and Russian Pan-Slavism (1875- 1878). Ithaca, New York: Cornell University.
• Malcolm, N. (1999). Bosna. Aşkım Karadağlı (Çev.). İstanbul: Om.
• Mantran, R. (1995). Doğu Sorunu’nun başlangıçları (1774-1839). Ro- bert Mantran (Ed.), Osmanlı İmparatorluğu tarihi, II: XIX. Yüz- yılın başlarından yıkılışa içinde (s. 7-57). Server Tanilli (Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Milojkovich-Djuric, J. (2002). The Eastern question and the voices of reason: Austria-Hungary, Russia, and The Balkan States (1875- 1908). New York: Columbia University.
• Ortaylı, İ. (2005). İmparatorluğun en uzun yüzyılı. İstanbul: İletişim.
• Petrovich, M. B. (1976). A history of modern Serbia, 1804-1918. New York, London: Harcourt Brace Jovanovich.
• Popovic, A. (ty.). Balkanlar’da İslam. Komisyon (Çev.). İstanbul: İn- san.
• Ramet, S. P. (1994). Primordial ethnicity or modern nationalism: The case of Yugoslavia’s Muslims, reconsidered. Edward Allworth (Ed.), Muslim communities reemerge: Historical perspectives on nationality, politics, and opposition in the Former Yugoslavia and Soviet Union içinde (s. 111-138). Durham: Duke University.
• Saraybosna. (2009). İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt 36, s. 128-132). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Schevill, F. (1991). A history of the Balkans: From the earliest times to the present day. New York: Dorset.
• Stavrianos, L. S. (1958). The Balkans since 1453. New York: Holt, Rinehart and Winston.
• Sugar, P. F. (1977). Southeastern Europe under Ottoman rule, 1354- 1804. Seattle, London: University of Washington.
• Tomasevich, J. (1955). Peasants, politics, and economic change in Yu- goslavia. Stanford, California: Stanford University.
• Veinstein, G. (1995). Balkan Eyaletleri (1606-1774). Robert Mantran (Ed.), Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, I: Osmanlı Devletinin do- ğuşundan XVIII. Yüzyılın sonuna içinde (s. 349-413). Server Ta- nilli (Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Wolff, R. L. (1967). The Balkans in our time. New York: W. W. Norton & Company.
• Zulfikarpasic. A. (1998). The Bosniak. London: Hrust&Company.