Sağlık haberciliği ve hasta-hekim ilişkileri: Etkileşimler ve riskler

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 169 - 180, 30.04.2018

Ekmel Geçer

Öz

Hasta hekim ilişkilerini etkileyen unsurlardan biri
de sağlık haberlerinin medya kanallarında işleniş biçimidir. Ne var ki, sağlık
ile ilgili konularda yapılan haberler ve üretilen medya içeriği her zaman bu
iletişimin pozitif bir biçimde yürümesine olanak sağlamamaktadır. Çünkü
gazeteciler haber hikâyelerini oluştururken, zaman baskısı, çerçeveleme
zorunluluğu, deneyimlerden kaynaklanan engellemeler ve okuyucunun/izleyicinin
beklentileri gibi birçok hususu dikkate almak zorunda kalmakta ve kurum içi ve
dışı motivasyonla bazen “başarılı gazeteciliğin kriterlerini” göz ardı
edebilmektedirler. Özellikle haberin daha çok okunması için kullanılan dil ve
başlıklar daha ileri süreçte hastaların beklentilerini artırmakta, bu da
hastane personeli ve doktorlar ile sözlü ve fiziksel boyuta varacak kadar
iletişim kazalarının yaşanmasına neden olmaktadır.  Elinizdeki çalışma, kamusal fayda
sağlayabilecek sağlık haberciliği nasıl mümkün olur sorusundan yola çıkarak
daha çok teorik bağlamda bir yandan hasta-hekim iletişimindeki aksaklıkları
sağlık haberleri bağlamında incelemeye çalışırken diğer yandan sağlık
haberciliğindeki sorun ve çıkmazları irdelemekte ve sağlık haberciliğinin kamu
sağlığındaki etkileşimlerini ele almaktadır. Literatür taraması ve medya
içeriğine yönelik değerlendirmeler sonucunda; sağlık haberciliği ve iletişimine
yönelik tartışmaların (ameliyatta unutulan sargı bezi gibi) “iyi” haberlerin
ortaya çıkmasına engel olduğu, sağlık sektöründe oluşturulan beklentinin ve
izlenme/okunma oranının sağlık konularının profesyonel biçimde
haberleştirilmesini engellediği, bunun da faydacı bir kamu haberciliğinin
medyada izole edilmesine neden olduğu anlaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimeler: Sağlık haberciliği, uzmanlaşmış gazetecilik, sağlık iletişimi, hasta

Kaynakça

• Acton, Ashton (2013) Issues in Quality in Healthcare and Quality of Life: 2013 Edition. Atlanta: Scholarly.
• Anderson, C.W; Downie Jr, Leonard, and Schudson, Micheal (2016) The News Media: What Everyone Needs to Know. Oxford: Oxford University Press.
• Berry, Dianne (2006) Health Communication: Theory and Practice. New York: Open University Press.
• Botton, Alain de (2014) Haberler: Bir Kullanma Kılavuzu. İstanbul: Sel.
• Bourdieu, Pierre (1998) On Television and Journalism, Tr. Priscilla Parkburst Ferguson. London: Pluto Press.
• Briggs, Charles. L., & Hallin, Daniel (2016) Making Health Public: How News Coverage Is Remaking Media, Medicine and Contemporary Life. New York: Routledge.
• Chapman, Jane, & King, Elliot (2012) Key Readings in Journalism. New York: Routledge.
• Chomsky, Noam, & Herman, Edward (1995) Manufacturing Consent: The Political Economy of the Mass Media. New York: Pantheon.
• Davis, Evan (2017) Post-Truth: Why We Have Reached Peak Bullshit and What We Can Do About It. London: Little, Brown Book Group.
• Domínguez, Jeorge. I., & Lowenthal, Abraham (1996) Constructing Democratic Governance: South America. The John Hopkins University Press: Baltimore.
• Entwistle, Vikki & Sheldon, Trevor (1999) The Picture of Health? Media Coverage of the Health Service. B. Franklin içinde, Social Policy, the Media and Misrepresentation (s. 118-134). London: Routledge.
• Gesser-Edelsburg, A, & Shir-Raz, Yaffa (2017) Risk Communication and Infectious Diseases in an Age of Digital Media. London: Routledge.
• Gordon, Thomas, & Edwards, W. Sterling (1997) Making the Patient Your Partner: Communication Skills for Doctors. Westport: Greenwood.
• Johnson-Cartee, Karren (2005) News Narratives and News Framing: Constructing Political Reality. Oxford: Rowman & Littlefield.
• Jones, Jones & Salter, Lee (2012) Digital Journalism. London: Sage.
• Hürriyet Gazetesi, ‘Prof. Dr. Karatay 'Ne dediysem 3 vakte kadar çıkıyor'. http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/saglik/prof-dr-karatay-ne-dediysem-3-vakte-kadar-cikiyor-2909800, Erişim tarihi: 26 Mayıs 2015.
• Keshvari, Mahrokh; Yamani, Niko; Adibi, Peyman; Shahnazi, Hossein (2018) Health Journalism: Health Reporting Status and Challenges. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 23(1): 14-17.
• Korsch, Barbara M., & Harding, Caroline (1998). The Intelligent Patient's Guide to the Doctor-Patient Relationship: Learning How to Talk so Your Doctor Will Listen. Oxford: Oxford University Press.
• Madison, Ed, and DeJarnette, Ben (2018) Reimagining Journalism in a Post-Truth World: How Late-Night Comedians, Internet Trolls and Savy Reporters are Transforming News. California: Praeger.
• Marinescu, Valentina and Mitu, Bianca (2016) Health and the Media: Essays on the Effects of Mass Communication. North Carolina: McFarland.
• Martin, Leslie R., and DiMatteo, M. Robin (2014) The Oxford Handbook of Health Communication, Behavior Change and Treatment Adherence. Oxford: Oxford University Press.
• McCombs, Maxwell E. and Shaw, Donald (1972) The Agenda-Setting Function of Mass Media. Public Opinion Quarterly, 176-187.
• Mccomiskey, Bruce (2017) Post-Truth Rhetoric and Composition. Colorado: Utah University Press.
• MEB. (2013) Haberin Nitelikleri. Ankara: MEB.
• Milliyet, Hastası doktoru vurdu. Milliyet.com.tr: http://www.milliyet.com.tr/hastasi-doktoru-vurdu-gundem-1376380/, Erişim tarihi: 11 Nisan 2011.
• Parvanta, Claudia; Nelson, David E.Parvanta; Sarah A.; Harner, Richard N. (2010) Essentials of Public Health Communication. London: Jones and Barlett.
• Petersen, Alan (2015) Hope in Health: The Socio-Politics of Optimism. London: Palgrave.
• Rosenberg, Samuel J. and Rosenberg, Jessica (2017) Community Mental Health: Challenges for the 21st Century. London: Routledge.
• Roter, Debra, and A. Hall, Judith (2006) Doctors Talking with Patients/patients Talking with Doctors: Improving Communication in Medical Visits. London: Greenwood.
• Sabah, Şehir hastanelerinde "yabancı hekim" çalışabilecek. sabah.com.tr: https://www.sabah.com.tr/saglik/2017/04/12/sehir-hastanelerinde-yabanci-hekim-calisabilecek, Erişim tarihi: 12 Nisan 2017.
• Schwitzer, Gary (2009) The State of Health Journalism. Minnesota: Kaiser Family Foundation.
• Schwitzer, Gary; Henry, David; Wilson , Amanda; Simbra, Maria (2011) What are the Roles and Responsibilities of the Media in Disseminating Health Information. J. R. Detrani içinde, Mass Communication: Issues, Perspectives and Techniques (s. 197-213). Oakville: Apple Academic.
• Sterling, Ceistopher H. (2009) Encyclopedia of Journalism. London: Sage.
• Summ, Annika and Volpers, Anna-Maria (2016) What’s science? Where’s science? Science journalism in German print media. Public Understanding of Science, 25(7): 775-790.
• Valero-Garcés, Carmen (2014) Health, Communication and Multicultural Communities: Topics on Intercultural Communication for Healthcare Professionals. Newcastle: Cambridge Scholars.
• Villagran, Melinda and Collins, Dorothy and Garcia, Sara (2008) Voces de Las Colonias: Dialectical Tensions about Control and Cultural Identification in Latinas Communication about Cancer. H. Zoller, & M. Dutta, Emerging Perspectives in Health Communication: Meaning, Culture, and Power (203-223). London: Routledge.
• Yilmaz, Volkan (2017) The Politics of Healthcare Reform in Turkey. Cham: Palgrave.