Çalışanların Yöneticileriyle İlgili Sosyal Medya Algılarının Etik Değerlere Yatkınlıkları Açısından İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1-2, 163 - 182, 30.12.2024

Mustafa Eren Erol , Zeynep Özcan

Öz

İletişimin güncel araçlarından biri olan sosyal medya henüz boyutları tam olarak kavranamayan birçok yeniliğe kapı aralamıştır. İnsan hayatının önemli bir bölümünü oluşturan iş hayatı bu gelişmelerin etkisinden nasibini almış ve sosyal medya, örgüt içinde önemli bir iletişim kanalı hâline gelmiştir. İş hayatında sosyal medya kullanımı, muhtemel sonuçlarına binaen hukuki ve etik sorumluluklar çerçevesinde ele alınması gereken bir alandır. Özellikle örgüt içi iletişimin temelini oluşturan yönetici-çalışan ilişkilerinin etik boyutuyla sosyal medyadaki durumunun tespiti ve anlaşılması önem arz etmektedir. Bu sebeple araştırmada çalışanların etik değerlere yatkınlıkları ile sosyal medyada yöneticilerine karşı tutumları arasındaki ilişkiyi tespit etmek amaçlanmıştır. Nicel bir yaklaşımla ele alınan araştırmanın modeli, ilişkisel tarama yöntemidir. Modele uygun olarak anket tekniği kullanılan araştırmada basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle ulaşılan 451 çalışana kişisel bilgi formuyla birlikte “Etik Değerlere Yatkınlık Ölçeği” ve çalışanların sosyal medyada yöneticilerine karşı tutumları ile ilgili maddeler içeren bir soru formu uygulanmıştır. Analizler sonucunda çalışanların etik değerlere yatkınlıkları ve sosyal medyada yöneticilerine karşı tutumlarına ilişkin 20 anket maddesinin 16’sında anlamlı bir korelasyon tespit edilmiş olup bu maddelerin 6’sı hariç diğerlerinde ilişkinin yönü negatif olarak belirlenmiştir. Bu bağlamda etik değerlere yatkınlıkları yüksek olan çalışanların sosyal medyada yansıtılan dinî anlayış sebebiyle iş yerinde olumsuz davranış sergilenmesine; kendini öne çıkarma, kazanç, avantaj, çıkar sağlama amacıyla sosyal medyada amirle yakınlaşmaya; amiri memnun etme amacıyla gerçekte olmadığı gibi davranmaya; amirlerin sosyal medyada saygı ve itaat beklentilerine kesinlikle karşı oldukları görülmektedir. Bulgulara dayanarak etik değerlere sahip bireylerin, bu tutumlarını sosyal medyada yöneticilere karşı da sürdürdüğünü ve sosyal medyadaki amir-çalışan ilişkilerinin iş etiğiyle bağlantılı olduğunu söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Örgütsel İletişim, Etik Değerler, Yönetici-Çalışan İlişkisi

Kaynakça

• Akoğlan Kozak, M., ve Güçlü Nergiz, H. (2012). Turizmde etik kavramlar, ilkeler, standartlar (3. baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Altıparmak, C. (2021). Patronumu beğenmek zorunda mıyım? 24 Ağustos 2022 tarihinde https://www.star.com.tr/acık-gorus/patronumu-begenmek-zorunda-miyim-haber-1602370/ adresinden erişildi.
• Aristoteles. (2018). Nikomakhos’ etik. (S. Babür, Çev.). İstanbul: Bilgesu Yayıncılık.
• Aslan, N. (2018). Örgütsel iletişimde sosyal medyanın araçsallığı. International Journal of Social Science, 1(1), 166-184.
• Atabek, E. (2010). Tüketilen değerler ve gençlik. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
• Aydın, İ. (2021). Yönetsel mesleki ve örgütsel etik. Ankara: Pegem Akademi.
• Ayten, A. ve Acat, B. (2019). Ergenlerde internet bağımlılığı, değerler ve dindarlık düzeylerinin hayat memnuniyetini yordama gücü: lise öğrencileri üzerine bir araştırma. Addicta: The Turkish Journal on Addictions. 6(3), 847-870.
• Binark, M. ve Bayraktutan, G. (2013). Ayın karanlık yüzü: yeni medya ve etik. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Brennan Center for Justice (2019). Social media monitoring. 26 Aralık 2024 tarihinde https://www.brennancenter.org/our-work/research-reports/social-media-monitoring adresinden erişildi.
• CareerBuilder. (2018). Candidate, According to Recent CareerBuilder Survey. 24 Ağustos 2022 tarihinde https://press.careerbuilder.com/2018-08-09- More-Than-Half-of-Employers-Have-Found-Content-on-Social-Media-That-Caused-Them-Not-to-Hire-a-Candidate-According-to-Recent-CareerBuilder-Survey adresinden erişildi.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Dağıtmaç, M. (2015). Sosyal medya bizi neden kullanır. İstanbul: Okur Akademi.
• Dean, K. (2017). The 5c’ of social media. 27 Mayıs 2022 tarihinde https://www.manobyte.com/growth-strategy/the-5-cs-of-social-media/ adresinden erişildi.
• Demir, S. (2022). Comparison of normality tests in terms of sample sizes under different skewness and kurtosis coefficients. International Journal of Assessment Tools in Education, 9(2), 397-409.
• Erarslan, L. (2016). Sosyal medyayı anlamak: bir sosyal medya rehberi (2. baskı). Ankara: Nobel Yaşam.
• Erdem, H. (2005). Ahlak felsefesi. Konya: Hü-Er Yayınları.
• Genç, N. (2019). Meslek yüksek okulları için yönetim ve organizasyon. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: a simple guide and Reference. Boston: Pearson.
• Gökçearslan, Ş. (2016). Bilişim suçlar ve etik. S. Şahin ve Ç. Uluyol (Ed.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Güngör, E. (1997). Ahlak psikolojisi ve sosyal ahlak (2. baskı). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Gürsel, M. (2015). Örgüt sosyolojisi kavramlar, süreçler ve açıklamalar. Ankara: Pegem Akademi.
• Heper, H. (2022). Düşünceyi açıklama hakkının çalışma yaşamındaki görünümü: işçinin ifade özgürlüğü. Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 3(74), 1901-1934.
• İGİAD. (2018). Türkiye iş ahlakı araştırması. Ö. Torlak (Ed.). İstanbul: İGİAD Yayınları.
• Kaya, A. (2007). Yönetimde insan ilişkileri sırları. Ankara: Eğitim Kitabevi.
• Kaya, İ. (2015). Etik değerlere yatkınlık ölçeği: geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 968-974.
• Labour Reşations Agency. (2019). Advice on social media and the employment relationship. 28 Mart 2021 tarihinde https://www.lra.org.uk/sites/default/files/2019-03/Advisory%20Guide%20 %20Advice%20on%20Social%20Media%20and%20the%20Employment%20Relationship.pdf adresinden erişildi.
• Layne, R. (2021). Afraid a zoom blunder will get you fired? 1 in 4 bosses have justified that fear, survey finds. 24 Ağustos 2022 tarihinde https://www.cbsnews.com/news/zoom-blunder-will-get-you-fired-survey/ adresinden erişildi.
• MEGEP. (2011). Meslek etiği. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Nalçaoğlu, H. (2007). İnternet ve görselin imhası: internet içeriğini analiz etmek için kuramsal model arayışları. H. Nalçaoğlu ve M. Binark (Ed.). Yeni medya çalışmaları içinde (s. 45-69). Dipnot Yayınları.
• Sarıgül, F. ve Kana, F. (2018). Türkçe öğretmenlerinin etik değerlere yatkınlığının belirlenmesi. Social Sciences Studies Journal, 4(15), 961-970.
• Schawbel, D. (2013). How social media has complicated work relationships. 1 Mayıs 2021 tarihinde https://readwrite.com/2013/09/03/how-social-media-has-complicated-work-relationships/ adresinden erişildi.
• Seren, M., Çelik, T., Özgeldi, N. ve Dumankaya, E. M. (2018). Sosyal medya el kitabı. Ankara: Orion Kitapevi.
• Spencer, J. (2021). Can you get fired if your boss doesn’t like what you post on social media? 4 Mart 2022 tarihinde https://jacksonspencerlaw.com/getting- fired-for-social-media/ adresinden erişildi.
• Şengöz, A. ve Eroğlu, E. (2017). Örgütlerde sosyal medya kullanımı: sosyal medya algıları, amaçları ve kullanım alışkanlıkları. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 503-524.
• T.C. Kamu Görevlileri Etik Kurulu. (2021). Kamu görevlilerinin sosyal medya kullanımında gözetmesi gereken etik ilkeler. 24 Ağustos 2022 tarihinde Etik: https://www.etik.gov.tr/kamu-gorevlilerinin-sosyal-medya-kullaniminda-gozetmesi-gereken-etik-ilkeler/ adresinden erişildi.
• TechFunnel. (2021). Can you get fired over a Facebook post? 4 Mart 2022 tarihinde https://www.techfunnel.com/hr-tech/get-fired-because-of-facebook-post/ adresinden erişildi.
• Temel, A., Kangalgil, M., Mamak, H., Emre, T. ve Aydın, E. (2022). Ethical values of teachers: differentiation according to regular physical activity. Journal for the Education of Gifted Young Scientists, 10(3), 363-383.
• Tucker, W. (2017). Employee social media use: how employers. 26 Nisan 2021 tarihinde https://www.peocopio.com/articles/view/employee-social-media-use-how-employers-should-and-should-not-address-it adresinden erişildi.
• Tutar, H. (2017). Büro yönetimi ve iletişim teknikleri (9 baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2023). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Vurgun, L. ve Öztop, S. (2011). Yönetim ve örgüt kültüründe değerlerin önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 217-230.
• Wright, D. (2018). Five common employer social media mistakes and how to avoid them. 26 Nisan 2021 tarihinde https://www.lexology.com/library/detail.aspx?g=810a120f-e0b2-49b4-8fea-2ad93d6657cd adresinden erişildi.
• Yazıcıoğlu, O. ve Irak, D. (2012). Türkiye ve sosyal medya. İstanbul: Okuyan Us Yayınları.