Geç Roma Cumhuriyeti Döneminde Akdeniz’de Bir Liman Kenti: Side

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 24 - 33, 30.06.2021

Erkan İznik

Öz

Limanı sayesinde Pamphylia bölgesinde stratejik bir kent olan Side, MÖ II. yüzyılın başlarından itibaren emperyal Roma Cumhuriyeti’nin Anadolu’daki genişleme siyasetinden kaynaklanan olaylar sonucu, bu güce entegre olmaya başlamış ve MÖ I. yüzyılın sonlarına doğru süreci tamamlamıştır. Side’nin büyük bir politik ve ekonomik sisteme entegrasyonu sırasında kilit rolü; öncelikle bölgede yaşanan politik / askeri gelişmeler olmak üzere, korsanlık faaliyetleri ve gümrük yasası gibi uygulamalar oynamıştır. Döneme ait kaynaklar maalesef sınırlıdır. Filolojik eserler genel anlamda sessiz, yazıtlar ve numizmatik buluntular da bir dereceye kadar yeterli olabilmektedir. Aşağıdaki yazı, eldeki veriler ışığında, Side’nin Roma dünyasına entegre olma sürecine odaklanmaktadır. Kentin karşı karşıya kaldığı olayların daha rahat izlenebilmesi için Geç Cumhuriyet Dönemi’ndeki tarihsel gelişmeler olabildiğince kronolojik verilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Roma, Geç Cumhuriyet Dönemi, Anadolu, Pamphylia, Side

Kaynakça

• Appianus, (1913), Rhomaika (Appian’s History of Rome), (Trans. H. White), LOEB, London.
• Atlan, S.B. (1967), Side’nin Milattan Önce V. ve IV. Yüzyıl Sikkeleri Üzerinde Araştırmalar = Untersuchungen über die Sidetischen Münzen des V. und IV. Jahrhunderts, TTK, Ankara.
• Bean, G. E., (1965), Side Kitabeleri (Inscriptiones of Side), TTK, Ankara.
• Bean, G. E., (1999), Eskiçağda Güney Kıyıları, (çev. İ. Delemen – S. Çokay), Arion Yay., İstanbul.
• Bosch, C. E., (1957), Pamphlyia Tarihine Dair Tetkikler, (çev. S. Atlan), TTK, Ankara.
• Büyükkolancı, M., (2010), “Side Tiyatrosu Batı Parados Kazıları ve Side Dionysos Tapınağı’na İlişkin Yeni Bulgular”, Side’ye Emek Verenler Sempozyumu, 20 – 22 Nisan 2007, (Editörler; Ü. İzmirligil, G. Tanyeli, Z. Ahunbay), SİVA Yay., İstanbul, s. 91 – 104.
• Cicero, (2001), Epistulae ad Familiares, (Trans. D. R. Schakleton Bailey), LOEB, London.
• Cicero, (1976) pro Murena, (Trans. C. Macdonald), LOEB, London.
• Cassius Dio, (1924), Romaika Historia, (Trans. E. Cary), LOEB, London.
• Erol, A., (2009), “Burdur Arkeoloji Müzesi’ndeki Bronz Amyntas Sikkeleri”, Ancient History, Numismatics and Epigraphy in the Mediterranean World. Studies in memory of Clemens E. Bosch and Sabahat Atlan and in honour of Nezahat Baydur, Ege Yayınları, İstanbul, s. 147-155.
• French, D. H., (1991), “Sites and Inscriptions from Phrygia, Pisidia and Pamphylia”, Epigraphica Anatolica, XVII, s. 51 – 58.
• French, D. H., (2012), “Roman Roads and Milestones of Asia Minor”, Milestones Fasc. 3.1. Republican, (Electronic Monograph1), vol. 3, British Institute, Ankara.
• Grainger, J. D., (2009), The Cities of Pamphylia, Oxbow Books, Oxford.
• Head, B. V. (1887), Historia Numorum: A Manual of Greek Numismatics, Clarendon Press, Oxford.
• Head, B. V., (1911), Historia Numorum, Clarendon Press, Oxford.
• İznik, E., (2014), “Hellenistik Dönemdeki Güçler Dengesi Arasında Pamphylia’da Bir Liman Kenti: Side”, Selevcia ad Calycadnum, Homer Kitabevi, İstanbul, s. 11-38.
• Levick, B. N., (2004), Roman Colonies in Southern Asia Minor, Oxford.
• Livius, (1919), Ab urbe condita (From the Founding of the City), (Trans. B.O. Foster), LOEB, London.
• Mansel Arif M., (1978), Side: 1947 – 1966 Yılları Kazıları ve Araştırmalarının Sonuçları, TTK, Ankara.
• Meadows, A. R., (2006), “Amyntas, Side and the Pamphylian Plain”, Agoranomia: Studies in Money and Exchange Presented to John H. Kroll, The American Numismatic Society, New York, s. 151-175.
• Mitchell, S., (1993), Anatolia: Land, Men and Gods in Asia Minor, Clarendon Press, Oxford.
• Nolle, J., (1993), Side im Altertum, I –II (Inschriften Griechischer Stadte aus Kleinasien, Band 43, Rudolf Habelt GMBH, Bonn.
• Ormerod, H. A., (1922), “The Campaigns of Servilius Isauricus against the Pirates”, Journal of Roman Studies, vol. 32, s. 270-276.
• Öztürk, H. S., (2006), MÖ II – MS IV. Yüzyıllarda Likya – Pamfilya Bölgesinde Kırsal Alan Güvenliği, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı, (Basılmamış) Doktora Tezi, İstanbul.
• Sherwin-White, A. N., (1976), “Rome, Pamphylia and Cilicia 133 – 70 BC”, Journal of Roman Studies, vol. 66, s. 1-14.
• Sherwin-White, A. N., (1994), “Lucullus, Pompey and the East”, Cambridge Ancient History: The Last Age of the Roman Republic, 146-43 BC, vol. 9, Cambridge University Press, 229-273.
• Strabon, (2000), Coğrafya, (Çev. A. Pekman), Arkeoloji ve Sanat Yay., İstanbul.
• Takmer, B., (2013), “Anadolu’nun Önemli Tarihi Yazıtları - Lex Portorii Provinciae Asiae (Asya Eyaleti Gümrük Yasası), Eskiçağ Yazıları 4, Arkeoloji Sanat Yayınları, İstanbul, s. 103-206.
• Tozan, M., (2014), “Üçüncü Makedonya Savaşı’ndan Pompeius Seferine Roma Doğu Politikası ve Anadolu’nun ve Anadolu’nun Güney Kıyılarında Korsanlık (MÖ 167-MÖ 67)”, CEDRUS, vol. II, Akdeniz Üniversitesi Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü Yayınları, s. 135-169.