Covid-19 aşılanma sürecinde henüz aşılanmamış kişilerin bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 169 - 175, 01.05.2023

Hacer Demirköse , Mehmet Enes Gökler

https://doi.org/10.53394/akd.1016956

Öz

Amaç: Çalışmada Ankara ili Pursaklar ilçesinde Covid-19 aşısının kabul edilmemesini etkileyen faktörleri anlamak, aşılama kararları için ortak engelleri belirlemek ve aşılama oranlarını iyileştirmek için gereken müdahalelerin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmanın tipi kesitseldir. Toplam 370 kişi çalışmaya katılmıştır. Araştırmada veri kaynağı olarak “Ankara Pursaklar İlçesi Covid-19 Aşılama Sürecinde Henüz Aşılanmamış Kişilerin Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi” anket formu kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcılardan aşı sırası geldiği halde henüz aşı olmama nedenleri arasında %41,5 ile en sık ‘aşı olmak için zaman/fırsat olmadı’ yanıtı ve %40 ile ‘aşı olmak istemiyorum’ yanıtları alınmıştır. Katılımcıların bu anket sonrasında Covid-19 aşısı ile ilgili gösterecekleri tutumlar sırasıyla; %27,3 “kesinlikle aşı yaptıracağım”, %25,9 “muhtemelen aşı yaptıracağım”, %13,5 “kesinlikle aşı yaptırmayacağım”, %15,4 “muhtemelen aşı yaptırmayacağım” ve %17,8 “fikrim yok” şeklindedir. Kesinlikle aşı yaptırmama durumu üzerine etkili faktörlerin incelendiği multivariate lojistik regresyon analizi ile kurulan modelde 30-44 yaş aralığında olmak (OR:2,646), daha önce Covid-19 geçirmemek (OR:3,832), Covid-19 aşıları ile ilgili bir hekimden bilgi almak istememek (OR:3,461) kesinlikle aşı yaptırmama durumu üzerine etkili faktörler olarak saptanmıştır.
Sonuç: Yüksek düzeyde Covid-19 aşı tereddütü, özellikle de televizyon ve sosyal medyada kişilere aktarılan komplo teorileri ile körüklendiğinde, halihazırda devam eden aşı programlarının etkinliğini ciddi şekilde sınırlayabilmektedir. Bu platformların kontrollü bir şekilde bilgi aktarımı yapması son derece önemlidir.

Anahtar Kelimeler

covid-19, aşı, aşı tereddütü

Evaluation of the knowledge, attitudes and behaviors of people who have not yet been vaccinated during the Covid-19 vaccination process

Öz

Purpose: In the study, it was aimed to understand the factors affecting the acceptance of the Covid-19 vaccine in Pursaklar district of Ankara, to identify common barriers to vaccination decisions, and to determine the necessary interventions to improve vaccination rates.
Materials and Methods: The type of research is cross-sectional. A total of 370 people participated in the study. As a data source in the research, the questionnaire form "Evaluation of Information, Attitudes and Behaviors of People Who Have Not Been Vaccinated in the Covid-19 Vaccination Process in Ankara Pursaklar District" was used.
Results: Among the reasons for not being vaccinated yet, although it was time for vaccination, the most common answers were 'there was no time/opportunity to get vaccinated' with 41.5% and 'I don't want to be vaccinated' with 40%. The attitudes of the participants about the Covid-19 vaccine after this survey are as follows; 27.3% “I will definitely get vaccinated”, 25.9% “I will probably get vaccinated”, 13.5% “I will definitely not get vaccinated”, 15.4% “I will probably not get vaccinated” and 17.8% “I have no idea”. In the model established by the multivariate logistic regression analysis, in which the factors affecting the unvaccinated status were examined, being in the 30-44 age range (OR: 2,646), not having Covid-19 before (OR: 3,832), not wanting to receive information from a physician about Covid-19 vaccines (OR:3,461) were definitely determined as effective factors on not getting vaccinated
Conclusion: The high level of Covid-19 vaccine hesitancy, especially fueled by conspiracy theories on television and social media, can severely limit the effectiveness of currently ongoing vaccine programs. It is extremely important that these platforms transfer information in a controlled manner.

Anahtar Kelimeler

covid-19, vaccine, vaccine hesitation

Kaynakça

• 1. World Health Organization. Coronavirus disease (COVID-19): Herd immunity, lockdowns and COVID-19. 31 Aralık 2020. [Erişim Tarihi: 30 Eylül 2021]. Erişim: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/herd-immunity-lockdowns-and-covid-19.
• 2. World Health Organization. Vaccines and immunization. [Erişim Tarihi: 30 Eylül 2021]. Erişim: https://www.who.int/health-topics/vaccines-and-immunization.
• 3. World Health Organization. SAGE, Working Group. “Report of the SAGE working group on vaccine hesitancy”. 1 Ekim 2014. Erişim: https://www.who.int/immunization/sage/meetings/2014/october/1_Report_WORKING_GROUP_vaccine_hesitancy_final.pdf.
• 4. World Health Organization. Ten threats to global health in 2019. [Erişim Tarihi: 30 Eylül 2021]. Erişim: https://www.who.int/news-room/spotlight/ten-threats-to-global-health-in-2019.
• 5. Organization WH. The Guide to Tailoring Immunization Programmes (TIP): increasing coverage of infant and child vaccination in the WHO European Region. WHO Regional Office for Europe: Copenhagen, Demark) Available at: http://www euro who int/__data/assets/pdf_file/0003/187347/The-Guide-to-Tailoring-Immunization-Programmes-TIP pdf. 2013.
• 6. Neumann-Böhme S, Varghese NE, Sabat I, Barros PP, Brouwer W, van Exel J, et al. Once we have it, will we use it? A European survey on willingness to be vaccinated against COVID-19. Eur J Health Econ 2020;21(7):977–82 Sep 1.
• 7. Sherman SM, Smith LE, Sim J, Amlôt R, Cutts M, Dasch H, et al. COVID-19 vaccination intention in the UK: results from the COVID-19 vaccination acceptability study (CoVAccS), a nationally representative cross-sectional survey. Human vaccines & immunotherapeutics. 2021;17(6):1612-21.
• 8. Rhodes A, Hoq M, Measey M-A, Danchin M. Intention to vaccinate against COVID-19 in Australia. The Lancet Infectious Diseases. 2021;21(5):e110.
• 9. Williams L, Gallant AJ, Rasmussen S, Brown Nicholls LA, Cogan N, Deakin K, et al. Towards intervention development to increase the uptake of COVID‐19 vaccination among those at high risk: Outlining evidence‐based and theoretically informed future intervention content. British Journal of Health Psychology. 2020;25(4):1039-54.
• 10. Salali GD, Uysal MS. COVID-19 vaccine hesitancy is associated with beliefs on the origin of the novel coronavirus in the UK and Turkey. Psychological medicine. 2020:1-3.
• 11. İstanbul İstatistik Ofisi. İstanbul’da Koronavirüs Algı, Beklenti ve Tutum Araştırması. 2020 [Erişim Tarihi: 30 Eylüls 2021]. Erişim: https://mediabox.ibb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/11/Istanbulda-Koronavirus-Algi-Beklenti-ve-Tutum-Arastirmasi-Kasim-2020.pdf.
• 12. DÖNMEZ İs, GÜRBÜZ S. Üniversite öğrencilerinin Covid-19 virüsü hakkında bilişsel yapılarının belirlenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2020;9(4):2159-72.
• 13. Salmon DA, Dudley MZ, Brewer J, Kan L, Gerber JE, Budigan H, et al. COVID-19 vaccination attitudes, values and intentions among United States adults prior to emergency use authorization. Vaccine. 2021;39(19):2698-711.
• 14. Ipsos. Yakın Çevresine Aşı Yaptırmalarını Önerenlerin Oranı Yılın Başından Bu Yana 6 Puan Arttı. [Erişim Tarihi: 30 Eylül 2021]. Erişim: https://www.ipsos.com/tr-tr/yakin-cevresine-asi-yaptirmalarini-onerenlerin-orani-yilin-basindan-bu-yana-6-puan-artti.
• 15. Paul E, Steptoe A, Fancourt D. Attitudes towards vaccines and intention to vaccinate against COVID-19: Implications for public health communications. The Lancet Regional Health - Europe. 2021;1:100012.
• 16. Cerda AA, García LY. Hesitation and Refusal Factors in Individuals' Decision-Making Processes Regarding a Coronavirus Disease 2019 Vaccination. Frontiers in public health. 2021;9:626852.
• 17. Reiter PL, Pennell ML, Katz ML. Acceptability of a COVID-19 vaccine among adults in the United States: How many people would get vaccinated? Vaccine. 2020;38(42):6500-7.