Gevaş Mezar Taşları Üzerindeki Kitabelerin Aynı Dönem Kırgız Epigrafisi İle Karşılaştırılması

Yıl 2018, Cilt: 12 Sayı: 22, 11 - 24, 26.06.2018

Hasan Buğrul

Öz

Mezar
taşları form, bezeme ve üzerlerine hakkedilen yazının içeriği gibi farklı
özellikleriyle bir toplumun kültür ve sanatında önemli bir yere sahiptirler.
Farklı dış etkenlere karşı uzun süre dayanıklı olmalarının bir neticesi olarak
da nesiller arasındaki kültürel bağların sağlanmasında çok önemli bir rol
üstlenirler. Gevaş’taki Selçuklu dönemi mezar taşları da bu fonksiyonu bu güne
kadar en iyi şekilde yerine getirmiştir. Muhteşem görünüşleriyle ve üzerine
işlenen anlamlı süsleme ve kitabeleriyle ziyaretçileri büyük bir etki altında
tutmaya devam etmektedirler.

Gevaş’ta bulunan
Selçuklu dönemi tarihi
mezar taşları ile ilgili yapılan
“Gevaş Mezartaşları” başlıklı yüksek lisans tez çalışmasında söz konusu
olan mezar taşlarının biçimsel özellikleri, üzerlerinde bulunan süslemeler ve
kitabelere geniş yer verilmekle birlikte aynı dönem veya daha öncesi farklı
Türk mezar taşlarıyla olan bağlantılarına yeterince değinilmediği
görülmektedir. Çalışmamızda, Gevaş Mezar
Taşları içerik bakımından aynı dönem Arapça yazılı Kırgız epigrafisi ve
İslam öncesi Türk Mezar Yazıtlarıyla (Yenisey Yazıtları) ile
karşılaştırılmıştır. Farklı etkileşimlerinin yanı sıra, aynı kültür ve inançtan
beslememesinin bir sonucu olarak aralarında büyük benzerliklerin olduğu görülür. 

Anahtar Kelimeler

Gevaş, mezar taşı, kitabe, Kırgız epigrafisi, karşılaştırma

Kaynakça

• Kaynakça BAŞAK, Meltem A. (2008). Gevaş Mezartaşları, Van YYÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. CUMAGULOV, Çetin. (1982). Kırgız Epigrafisi II, Frunze: SSR. ÇORUHLU, Yaşar (1988). Anadolu Selçukluların Taş Tezyinatında Orta Asya İle Bağlantılar, Mimar Sinan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisan Tezi. GÜNEŞ, Firdevs. (1995). Türklerde Defin Geleneği, Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri. ÖGEL, Bahaeddin. (2003). Türk Mitolojisi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Cilt I, Ankara. KARAMAĞARALI, Beyhan. (1992). Ahlat Mezar Taşları, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. TRYJARSKI, Edward (2012), Türkler ve Ölüm, İstanbul: Pinhan Yayıncılık. VEINSTEIN GILLES.(2016), Osmanlılar ve Ölüm, İstanbul: İletişim Yayıncılık.