Reflections of Interactions Between Iznik Ceramics and Italian Majolicas

Yıl 2019, Cilt: 13 Sayı: 24, 29 - 46, 19.07.2019

Başak Çoraklı

Öz

This paper is a comparative study in respect to style, motif, form and theme of two types of glazed art, known as İznik ceramics and Italian majolicas, produced by different cultural accumulations representing the peak points of their own period covering between 15th and 17th centuries. Even though, they have their own distinctive characteristics with reference to style, theme and production techniques, they transfered their accumulations to each other through trade over Mediterranean as a common basin they shared, and thus, the outcome reflections on the art of ceramics have become inevitable. The Italian region, including leading trade powers in the Mediterranean, was a prime partner of early years of Ottoman Empire’s trade at the very same region, and through this network of reciprocal economic activity, İznik ceramics, which is thought to have reached the field as of 16th century, became subject to great interest. Not only were ceramics objects carried to the region by this network, but also more importantly, styles, motifs and forms were included into the pot of new cultural surroundings. Reflections of this interaction have emerged either directly by imitating it, or by synthesizing from the interaction pot by blending them with their own stylistic dynamics.

Anahtar Kelimeler

Iznik, ceramic, majolica, candiana, golden horn style

İznik Seramikleri ve İtalyan Mayolikaları Arasındaki Etkileşimlerin Yansımaları

Öz

Bu makalede döneminin zirvesini yaşayan iki farklı kültür birikiminin ürettiği sırlı sanatı, İznik seramikleri ve İtalyan mayolikalarının 15.-17. yüzyıllar arasındaki etkileşimleri; üslup, motif, form ve tema açısından karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Birbirinin çağdaşı bu iki önemli seramik merkezi, üretim teknikleri, tema ve üslup özellikleri bakımından kendilerine has önemli farklılıklar gösterseler de, paylaştıkları ortak havza olan Akdeniz üzerinden yapılan ticaretin vasıtasıyla kültür birikimlerini birbirlerine taşımışlar ve bu etkileşimin seramik sanatı üstündeki yansımaları da kaçınılmaz olmuştur. Akdeniz ticaretinin önde gelen güçlerini barındıran İtalya bölgesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun erken dönem ticaretinde ön sıralarda yer almış ve bu ticaret ağıyla 16. yüzyıldan itibaren bölgeye ulaştığı düşünülen İznik seramikleri büyük bir ilgiyle karşılanmıştır. Bu karşılıklı ekonomik dolaşım ağı ile taşınanlar sadece seramik objeler olmamış, daha da önemlisi seramik objeler vasıtasıyla üsluplar, motifler ve formlar yeni kültür çevresinin etkileşim potasına girmiştir. Bu etkileşimin yansımaları ya doğrudan doğruya taklit etme yoluyla ya da etkileşim potasından süzülenlerin kendi üslup dinamikleriyle harmanlanmasından doğan sentezler yoluyla ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

İznik, seramik, mayolika, candiana, haliç işi üslubu

Kaynakça

• Adigüzel, H., (2014). Topkapı sarayı’ndaki Avrupa çinilerinin üretim merkezleri ışığında değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aksu, H., (1998). Rumi motifinin kökeni, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Anonim, (2009). Victoria ve Albert Müzesi’nden dünya seramiğinin başyapıtları/ masterpieces of world ceramics from the Victoria and Albert Museum, İstanbul: Pera Müzesi Sergi Kataloğu.
• Atasoy, N. ve ULUÇ, L., (2012). Osmanlı kültürünün Avrupa’daki yansımaları: 1453- 1699, İstanbul: Armaggan Yayınları.
• Bakır, S., (2007). “Osmanlı sanatında bir zirve: İznik çini ve seramikleri”, anadolu’da türk devri çini ve seramik sanatı, Ed. Öney, G.-Çobanlı, Z., İstanbul: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Belting, H., (2012). Floransa ve bağdat, doğu’da ve batı’da bakışın tarihi, Çev: Aksu Yılmazer, Z., İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Broilo, A. F., (2011). “Copies and originals: some little known italian imitations of ottoman pottery in albrizzi collection”, 14th International Congress of Turkish Art, Paris, Collége de France.
• Broilo, A. F., (2013). “New Directions in the Study of the Italian Majolica Pottery A La Turchesca Known as ‘Candiana’, http://archive.tema-journal.eu/thema/2013-1-2/broilo (Erişim Tarihi: 01.10.2015).
• Carswell, J., (1995). Çin seramikleri - sadberk hanım müzesi koleksiyonu, İstanbul: Vehbi Koç Vakfı Yayınları.
• Carswell, J., (1998). İznik pottery, British Museum Press.
• Charleston, R., (1975). “The develop of maiolica italy and sicily”, world ceramics: an illustrated history, Hamlyn, London.
• Cooper, E., (2002). Ten thousand years of pottery, London: The British Museum Company.
• Çoraklı, B., (2016). “İtalyan mayolika seramiklerinde osmanlı figürleri”, Konya: VI. Uluslararası Türk Sanatı, Tarihi ve Folkloru Kongresi Kitabı, Cilt: 2.
• Çoraklı, B., (2018). “İtalyan mayolikalarında iznik mavi&beyaz seramiklerinin etkisi”, XI. Uluslararası Türk Sanatı, Tarihi ve Folkloru Kongresi E-Kitabı, http://www.selcuk.edu.tr//dosyalar/files/206/XI-Turk-Sanati-Tarihi-ve-Folkloru-Kongresi.pdf, (Erişim Tarihi: 28.03.2018).
• Fontana, M. V., (2007). “Islamic influence on the production of ceramics in venice and padua”, Venice and the Islamic World, Ed. Carboni, S., New Haven and London, Yale University Press.
• Guidotti, C. R., (1998). Il pavimento della cappella vaselli in san petronio a bologna, Banca del Monte di Bologna e Ravenna.
• Hess, C., (2004). The arts of fire: ıslamic ınfluences on glass and ceramics of the ıtalian renaissance, Los Angeles: The J. Paul Getty Museum.
• Ilıcalı, Ö. C., (2013). XV - XVII. yüzyıl iznik ve italyan mayolika seramiklerinin teknik, motif ve üslup bağlamında karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Keskiner, C., (t.y.). Türk motifleri, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu.
• Kırımlı, F., (1987 ). “İznik çinileri ve cenovalı çini tüccarları”, Antika Dergisi, Çini Özel Sayısı, sayı 27.
• Lane, A., (1957). “The ottoman pottery of ısnık”, Ars Orientalis, Vol. II.
• Lane, A., (1971). Later islamic pottery: persia, syria, egypt, turkey, London: Faber and Faber.
• Lemmen, H. V., (1993). Tiles in architecture, London: Laurence King.
• Mack, R. E. (2005). Doğu malı - batı sanatı, islam ülkeleriyle ticaret ve italyan sanatı 1300- 1600, Çev: Özdamar, A. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Mülayim, S., (1983). “Türk süsleme sanatında ‘arabesk’ problemi”, Arkeoloji-Sanat Tarihi Dergisi, II. İzmir: Ege University Faculty of Letters Press.
• Nicolay, N., (2014). Muhteşem Süleyman’ın imparatorluğunda, Ed. Gomez M.-C.- Yerasimos, G. S. Çev. Tekeli Ş.–Tokyay, M. , İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Okçuoğlu, T. ve Ilıcalı, Ö. C., (2017). “İtalyan mayolika ve iznik seramiklerinin teknik, motif ve üslup bağlamında karşılaştırılması (XV.-XVII. yüzyıllar)”, Art Sanat, sayı:8.
• Piccolpasso, C., (1976). Li tre libri dell’Arte del vasaio, Firenze: Cura di Giovanni Conti, All’Insegna de Giglio.
• Raby, J., (1994). İznik, London: Alexandra P.- Laurence King.
• Rackham, B., (1972). Italian maiolica, London: Faber and Faber, .
• Riley, N., (1987). A History of decorative ceramic tiles, New Jersey: Chartwell Books.
• Williams, H., (2015). Turquerie 18. yüzyılda avrupa’da türk modası, Çev: Nurettin Elhüseyni, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Yenişehirlioğlu, F., (2004). “Ottoman Ceramics in European Contexts”, Muqarnas: An Annual on Islamic Art and Architecture, Leiden-Brill.