CEZA MAHKEMESİ KARARLARININ GEREKÇELİ OLMA ZORUNLULUĞU VE SİLAHSIZ TERÖR ÖRGÜTÜ TARTIŞMALARI (HİZB-UT TAHRİR ÖRNEĞİ)

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 261 - 293, 29.12.2021

Fatih Yurtlu

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1024653

Öz

Bu çalışmada; genel olarak ceza mahkemesi kararlarının gerekçeli olmasının adil yargılanma hakkı kapsamında değerlendirilmesi yapılacaktır. Bu bağlamda, 26.10.2018 tarih ve 30577 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesi’nin 2014/13117 numaralı bireysel başvuru kararı (Hizb-ut Tahrir) ışığında, ceza mahkemesi kararlarının gerekçeli olması ve adil yargılanma hakkı arasındaki ilişki üzerinde durulacaktır. Bununla beraber, inceleme konusu yargılama kararlarının temelinde “silahsız terör örgütü” tartışmaları bulunduğundan, çalışmada maddi ceza hukuku bakımından örgüt suçlarına da değinilecektir. Maddi ceza hukuku bakımından özellikle üzerinde durulacak konu ise, yürürlükteki Türk mevzuatına göre “silahsız terör örgütü” kavramı olacaktır.
Çalışmada, ilk olarak inceleme konusu bireysel başvuru kararına temel teşkil eden yargı kararlarına kısaca değinilecek ve uyuşmazlığa konu olaylar genel hatlarıyla açıklanacaktır. Bu kapsamda, ilk derece mahkemelerinin ve Yargıtay’ın konuya ilişkin vermiş olduğu kararlar kısaca özetlenecektir. Bunun akabinde, Anayasa Mahkemesi’nin somut olaya ilişkin yaklaşımı ve konuya ilişkin görüşleri üzerinde ayrıntılı olarak durulacaktır.
Akabinde, Türk ceza mevzuatındaki örgüt suçuna ilişkin düzenlemeler üzerinde durulacaktır. Bu kapsamda; suç örgütü, silahlı örgüt ve terör örgütü suçlarına ayrıntılı olarak değinilecektir. Böylece çalışmamızın ve söz konusu uyuşmazlığın esasını oluşturan “silahsız terör örgütü konusu” meri mevzuatımız açısından açıklığa kavuşturulacaktır. Bu bağlamda suç örgütü kavramına, bu kavramın kriminolojik ve maddi ceza hukuku bakımından türlerine ilişkin kısa değerlendirmeler yapılacaktır. Bir başka ifadeyle, Türk ceza mevzuatı bakımından “silahsız terör örgütünden” bahsedilip bahsedilemeyeceği tartışılacaktır. Maddi ceza hukukuna ilişkin bu değerlendirmelerin akabinde tartışmaya açılacak esas konu ise, “ceza mahkemesi kararlarının yeterli gerekçeye sahip olmamasının ceza muhakemesi hukuku ve adil yargılanma hakkı bağlamında ortaya çıkardığı sonuçlar” olacaktır.
Çalışmanın hukuki değerlendirme ve görüşümüz başlığı altında ise, özellikle çalışmamızın başlığını da oluşturan ceza mahkemesi kararlarının yeterli ve tatmin edici gerekçeye sahip olma zorunluluğu üzerinde durulacaktır. Kısacası bu çalışmada, savunma makamının ısrarla ileri sürdüğü ve hükmün esasını etkileyecek nitelikteki iddialara yargılama makamının yeterli cevap vermeden hüküm kurmasının adil yargılanma hakkı bağlamında değerlendirilmesi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

adil yargılanma hakkı, hükmün gerekçeli olması, suç örgütü, terör örgütü, silahsız terör örgütü

Kaynakça

• Arslan, Mehmet. Alman Ceza Hukukunda Suç ve Terör Örgütleriyle Bağlantılı Suçlar ve İştirak Hükümleriyle İlişkileri. Ankara 2020.
• Arslan, Mehmet. “Ceza Davasında Mahkûmiyet Hükmünün Gerekçesinin Yazılması (Abfassung der Urteilsgründe im Strafverfahren)”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, sa. 27, y. 2016, s. 549 - 608.
• Boz, Burak. “Türk Ceza Hukukunda Terör Örgütü ve Terör Örgütüne Üye Olma Suçu”. Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, y. 2020, sa. 1, c. 2, s. 131 - 186.
• Centel, Nur ve Zafer, Hamide. Ceza Muhakemesi Hukuku. 5. Bası, İstanbul 2008.
• Dönmezer, Sulhi. “Organize Suçlulukla Mücadele”. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Kemal Oğuzman’a Armağan, İstanbul 2002 (Ocak), sa.1, y. 1, s. 3 - 11.
• Dursun, Hasan. “Organize (Örgütlü) Suçlulukla Mücadelede İtalya”. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, sa. 5, y. 2015, s. 327 - 389.
• Krauß, Mathias. Leipziger Kommentar zum StGB. 12. Auflage Berlin/New York, 2010, Band 5.
• Nisco, Attilio. “Organized Crime In Italian Criminal Law and Practice: An Overview of Some Current Problems”. Dr. Silvia Tellenbach’a Armağan, Ankara 2018, s. 445 - 458.
• Özek, Çetin. “Silahlı Çete - Amaç Suç ilişkisinde İştirak Sorunları”. Yılmaz Günal’a Armağan, Ankara Üniversitesi SBFD, y. 1994 (Haziran - Aralık), sa: 3 - 4, c. 49, s. 357 - 378.
• Özgenç, İzzet. Suç Örgütleri. 13. Bası, Ankara 2020.
• Öztürk, Bahri. Ceza Muhakemesi Hukuku. 7. Baskı, Ankara 2020.
• Öztürk, Bahri / Erdem, Mustafa Ruhan. Ceza Muhakemesi Hukuku. 11. Baskı, Ankara 2007.
• Rahmdel, Mansour. “Organized Crimes and Organized Criminal Groups In the Iranian Criminal Law”. Dr. Silvia Tellenbach’a Armağan, Ankara 2018, s. 583 - 599.
• Sarıtaş, Erkan. Suç İşlemek Amacıyla Örgütlenme Suçları (TCK m. 220 - 221). İstanbul 2018.
• Şahin, Cumhur ve Göktürk, Neslihan. Ceza Muhakemesi Hukuku II. 10. Bası, Ankara 2020.
• Ünver, Yener ve Hakeri, Hakan. Ceza Muhakemesi Hukuku. 16. Baskı, Ankara 2019.
• Üzülmez, İlhan ve Akkaş, Ahmet Hulusi. “Suçun Yapısında Objektif Cezalandırılabilme Şartları”. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, y. 2007, sa. 1 - 2, c. II, s. 71 v.d.
• Yenisey, Feridun. “Örgüt Suçu, Muhakemesi ve Gizli Tanık”. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Köksal Bayraktar’a Armağan, İstanbul 2010, c. I, s. 397 - 420.
• Yurtlu, Fatih. Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma, Kurulmuş Örgütü Yönetme veya Bu Örgüte Üye Olma. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2013.
• Yurtlu, Fatih. “Suç Örgütünün Propagandasını Yapma Suçu ve Türkiye Açısından AİHM Kararlarına Yansıması”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, y. 2016 (Temmuz), sa. 3, C. xx, s. 411 - 435.
• Yurtlu, Fatih. “Terör Eylemleri Nedeniyle Devletin Mali Sorumluluğu”. Düşünce Dünyasında Türkiz, sa: 40, y. 7, s. 25 - 45.