KAMULAŞTIRMADAN VAZGEÇME: KAMULAŞTIRMA KANUNUNUN 21 VE 22’NCİ MADDELERİNİN UYGULANMASI

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: I, 67 - 103, 16.06.2022

Sencer Abdullah Akkoyunlu

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1035030

Cited By: 1

Öz

Kamulaştırma idarenin kamu yararını sağlamak için gerçekleştirmiş olduğu bir işlemdir. Kamu yararı olmaksızın yapılan bir kamulaştırma gereksizdir. Böyle bir kamulaştırma hem kamu gelirinin gereksiz yere harcanmasına yol açabilmekte ve emek ve zaman kaybına sebep olabilmekte hem de kamulaştırılan taşınmazın malikinin mülkiyet hakkına yapılan meşru olmayan bir müdahale teşkil edebilmektedir. Taşınmazın kamulaştırılmasında var olması gereken kamu yararının başlangıçta var olmakla birlikte bir süre sonra ortadan kalkması da mümkündür. Yani kamulaştırma için gerekli işlemlere başlanıldıktan sonra taşınmazın kamulaştırılması için gerekli olan kamu yararı bir süre sonra varlığını yitirebilmektedir. Bu durum bazen kısa süre içinde bazen ise kamulaştırma sürecinin ilerleyen aşamalarında gerçekleşebilmektedir. Hatta taşınmazın kamulaştırma süreci tamamlanıp, taşınmazın mülkiyeti idareye geçtikten sonra bile böyle bir durumla karşı karşıya kalmak mümkündür. İşte bu ihtimalleri göz önünde bulunduran kanun koyucu idarenin kamulaştırmadan tek taraflı olarak vazgeçebilmesini 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunun 21’inci, idare ile eski malik veya mirasçılarının anlaşmaları suretiyle kamulaştırmadan vazgeçebilmelerini ise Kanunun 22’nci maddesinde düzenlemiştir. Kamulaştırma Kanunun 21’inci maddesi gereğince idarenin tek taraflı olarak kamulaştırmadan vazgeçmesi kamulaştırma kesinleşinceye kadar gerçekleştirilebilmekte, idare ile eski malik veya mirasçılarının anlaşmaları suretiyle kamulaştırmadan vazgeçme ise kamulaştırma kesinleştikten sonra gerçekleştirilebilmektedir. Her iki halde de asıl belirleyici idare olmaktadır. Kamulaştırmadan tek taraflı vazgeçmede sadece idarenin böyle bir tercihte bulunması yeterlidir. Yani idarenin tek taraflı iradesi kamulaştırmanın kaderini belirleyebilmektedir. Tarafların anlaşarak vazgeçmelerinde de vazgeçme teklifinin idareden gelmesi gerektiğinden idarenin tercihi ön plana çıkmaktadır. Aslında böyle olması şaşırtıcı değildir. Kamulaştırma sürecine girerken kamulaştırmada kamu yararı olup olmadığını idare belirlediğine göre ondan vazgeçmede de idarenin vazgeçme yönündeki kararı etkili olmalıdır. Kamu yararının varlığına da yokluğuna da karar vermede idarenin tercihi çok önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Kamulaştıma, Mülkiyet hakkı, Kamulaştırmanın amacı, Kamulaştırmanın kesinleşmesi, Kamulaştırmadan vazgeçme

Kaynakça

• Akgüner, Tayfun, İdare Hukuku, 9. Basım, İstanbul: Der Yayınları, 2021.
• Akyılmaz, Bahtiyar, Sezginer, Murat, Kaya, Cemil, Türk İdare Hukuku, 13. Baskı, Ankara: Savaş Yayınevi, Şubat 2021.
• Arcak, Ali, Yeni Kamulaştırma Yasası, C. 2, Ankara: Sevinç Matbaası, 1984.
• Artukmaç, Sadık, Kamulaştırma Hukuku, Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1977.
• Başsorgun, Naci, Kütahya, Gülsüm, Kamulaştırma, Kamulaştırmasız El Atma ve İmar Mevzuatından Doğan Bedel Davaları, Ankara: Adalet Yayınevi, 2019.
• Düren, Akın, İdare Hukuku Dersleri, Ankara: Sevinç Matbaası, 1979.
• Gözler, Kemal, İdare Hukuku, C.II, 3. Baskı, Bursa: Ekin Yayınevi, Mayıs 2019.
• Günday, Metin, İdare Hukuku, 11. Baskı, Ankara: İmaj Yayınevi, 2017.
• Karagözoğlu, H. Fevzi, Kamulaştırma-Açıklamalı-İçtihatlı İstimlak Kanunu Uygulaması ve Bundan Doğan Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları, İstanbul: Arpaz Matbaacılık, 1983.
• Karatepe, Şükrü, İdare Hukuku, 4. Baskı, İzmir: Üniversite Kitapları, 1995.
• Kışla, Tuğba Güllü, Kamulaştırma Sürecinde (Eski) Malikin Hakları (Danışman: Doç. Dr. Gül Üstün), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2019.
• Köroğlu, Ömer, Kamulaştırma, Ankara: Seçkin Yayınevi, 1995.
• Kutlu Gürsel, Meltem, Kamulaştırma Hukuku, 3. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınevi, 2019.
• Nalbandoğlu, Reşat, İdare Hukuku, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Matbaası, 1951.
• Onar, Sıddık Sami, İdare Hukukunun Umumi Esasları, C. 3, 3. Bası, İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1966.
• Solmaz, Eren, Kamulaştırma Hukukunda Malikin Geri Alma Hakkı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, Mart 2016.
• Şahin, Cenk, Acele Kamulaştırma, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2018.
• Şengöz, Dilara, Acele Kamulaştırma, (Danışman: Doç. Dr. Lale Burcu Önüt), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2019.
• Tekeş, Merve, Kamulaştırmadan Vazgeçme ve Geri Alma (Danışman: Doç. Dr. Lale Burcu Önüt), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2019.
• Tüzel, Sadık, İdare Hukuku Dersleri, Teknik Kitap ve Mecmua Basımevi, İzmir 1951.
• Yayla, Yıldızhan, İdare Hukuku, 1. Bası, İstanbul: Beta Basım Yayım, Eylül 2009.
• Yıldırım, Turan, “Kamulaştırmadan Vazgeçme”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, C. 9, S. 101-102, 2013, s. 7-23.
• Zabunoğlu, Yahya Kazım, İdare Hukuku, C. 1, Ankara: Yetkin Yayınları, 2012.