TEREKE BORCUNUN BİR KISMINI ÖDEDİKTEN SONRA MİRASÇININ HÜKMİ RET KARİNESİNDEN YARARLANIP YARARLANAMAYACAĞI MESELESİ VE KONUYA İLİŞKİN YARGITAY HUKUK GENEL KURULUNUN 20.12.2013 TARİHLİ VE E. 2013/2-1607 K. 2013/1675 SAYILI KARARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2 (Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. Yılına Armağan), 989 - 1027, 23.01.2024

Tuba Birinci Uzun

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1371445

Öz

Karara konu olayda, mirasbırakanın bankaya kredi borcu bulunmakta olup, bu borç sebebiyle alacaklı banka tarafından mirasçılar aleyhine icra takibi başlatılmış ve takip üzerine mirasçılar tarafından 2.000,00 TL tutarında ödeme yapılmıştır. Daha sonra mirasçılar tarafından mirasbırakanın terekesinin borca batık olduğunun tespiti ile mirasın hükmi reddine karar verilmesi talebiyle dava açılmıştır. İlgili Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, davacı mirasçılar tarafından ödendiği ileri sürülen borcun cüzi bir miktar olduğu, mirasçıların kendi malvarlığından bu borcu ödemiş olmasının olağan işlemlerden olduğu, mirasbırakanın öldüğü tarih itibariyle borca batık olduğu anlaşılan terekenin, cüzi kısım borçlarının davacı mirasçılar tarafından ödenmesinin terekeyi kabullenme olarak değerlendirilemeyeceği belirtilmiştir. Ancak tereke borcunun mirasçı tarafından ödenmesi halinde somut olayın koşullarının güven ilkesine göre değerlendirilmesi gerekir. Alacaklı banka tarafından mirasbırakanın borcu sebebiyle başlatılan icra takibine itiraz etmek yerine, bu borcu kendi kişisel mallarından ödedikten sonra terekenin borca batık olduğunun tespiti ile mirasın hükmi reddine karar verilmesi talebiyle dava açan mirasçıların mirası örtülü olarak kabul ettiği ve bu mirasçıların mirası ret hakkının düştüğünün kabulü gerekir. Örtülü kabul sebebiyle mirası ret hakkı düşen mirasçı, mirası kayıtsız şartsız kabul etmiş sayıldığından, bu mirasçıların hükmi ret karinesinden yararlanabilmesi de mümkün değildir. Hükmi retten bahsedebilmek için mirasbırakanın ölümü anında terekenin borca batık olması yeterli değildir. Bu hususun ya açıkça belli olması ya da resmen tespit edilmiş olması gerekir. Mirasçıların, hükmi reddi mirasbırakanın alacaklıları tarafından kendilerine karşı açılan bir alacak davasında itiraz yoluyla ileri sürebilecekleri gibi kendileri aleyhine başlatılan bir icra takibinde de itiraz yoluyla ileri sürebileceği dikkate alındığında ve somut olayda banka tarafından başlatılan icra takibi üzerine mirasçılar tarafından önce ödeme yapıldığı, sonra terekenin borca batık olduğunun tespiti ile mirasın hükmi reddine karar verilmesi talebiyle dava açıldığı gözetildiğinde, mirasbırakanın öldüğü tarihte terekenin borca batık olduğunun mirasçılar tarafından bilinmediği, mirasçıların terekenin borca batık olduğunu sonradan anladığı kanaatine varılmaktadır. Somut olayda hükmi reddin koşullarının da gerçekleşmediği sonucuna ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mirasın reddi, Terekenin Örtülü Kabulü, Ret Hakkının Düşmesi, Ret Hakkından Mahrumiyet, Mirasın Hükmen Reddi

Kaynakça

• Akçaal, Mehmet. “Hükmi Reddin Tespiti Davası”. Prof. Dr. Ferit Hakan Baykal Armağanı, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 25, S. 2 (2019): 520-540.
• Akkanat, Halil. Ölümün Özel Hukuk İlişkilerine Etkisi. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2004.
• Ansay, Sabri Şakir. “Terekenin Tasfiyesi”. Adliye Ceridesi, C. 31, S. 8 (1940): 747-771.
• Antalya, Osman Gökhan. Marmara Hukuk Yorumu Miras Hukuku Cilt III. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Başara, İzzet. Mirasın Reddi. Ankara: Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011.
• Berki, Ali Himmet. Miras ve Tatbikat. Ankara: Yargıçoğlu Matbaası, 1968.
• Bilgen, Samim. “Borca Müstağrak Tereke (Medeni Kanunumuzdaki Bir Tercüme Zaafı Üzerine)”. Ankara Barosu Dergisi, S. 6 (1953): 497-499.
• Birinci Uzun, Tuba. Mirasın Resmi Tasfiyesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2018.
• Bolak, Ahmet Ertuğrul. Uygulamada Miras ve Tereke Hukuku. İstanbul: Eğitim Yayınları, 1980. Capitaine, Georges. La Liquidation Officielle d’une succession en droit suisse (Art. 593 à 597 CCS.). Gèneve: 1935.”
• Coquoz, R. “Mirasın Reddinin Mirasın İntikali Üzerine Olan Tesirleri” (Çev. Jale Güral). Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 1 (1951): 685-695.
• Cömert Akbay, Büşra. “Mirasın İradi Reddi (Mirasın Gerçek Reddi)”. Prof. Dr. M. Fatih Uşan’a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı, Yıldırım Beyazıt Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 2 (2022): 873-926.
• Dural, Mustafa ve Öz, Turgut. Türk Özel Hukuku, Cilt: IV: Miras Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2017.
• Eren, Fikret ve Yücer Aktürk, İpek. Türk Miras Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2019.
• Göksu, Tarkan. Erbrecht Art. 457-640 ZGB, in: Peter Breitschmid, Alexandra Jungo (Hrsg.), CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht. Zürich: Schulthess Juristische Medien AG, 2016.
• Gönensay, Samim ve Birsen, Kemaleddin. Miras Hukuku. İstanbul: Ahmed Said Matbaası, 1963.
• Helvacı, İlhan. Mirasın Reddi. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2014.
• Horozoğlu, Orçun. Mirasın Hükmen Reddi ve Sonuçları. İstanbul: Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
• İmre, Zahit ve ERMAN, Hasan. Miras Hukuku. İstanbul: Der Yayınları, 2017.
• Kılıçoğlu, Ahmet. Miras Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi, 2021.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip. Miras Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1987.
• Köprülü, Bülent. Miras Hukuku Dersleri. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1985.
• Müller, Franz und Stamm, Johannes. ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, in: Jolanta Kren Kostkiewicz, Stephan Wolf, Marc Amstutz, Roland Fankhauser (Hrsg.), OFK - Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch). Zürich: Orell Füssli Verlag AG, 2021.
• Oğuzman, M. Kemal. Miras Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1995.
• Öztan, Bilge. Miras Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi, 2014.
• Petek, Hasan. “Mirasın Hükmen Reddi”. Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi, C. 8, Özel Sayı (2013): 2191-2235.
• Piotet, Paul. Schweizerisches Privatrecht, Band IV: Erbrecht. Basel/Stuttgart: Helbing & Lichtenhahn Verlag AG, 1981.
• Rouiller, Nicolas et Gygax, Evelyne. Commentaire du droit des successions (art. 457-640 CC; art. 11-24 LDFR), in: Antoine Eigenmann, Nicolas Rouiller (Editeurs), SHK - Stämpflis Handkommentar. Bern: Stämpfli Verlag AG, 2012.
• Rüzgaresen, Cumhur ve Erdem, Murat. “Terekenin İflâs Hükümlerine Göre Tasfiye Sebepleri”. Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XV, S. 1-2 (2011): 231-254.
• Rüzgaresen, Cumhur. “Mirasbırakanın Borca Batık Olması”. Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XIV, S. 1-2 (2010): 271-311.
• Serozan, Rona ve Engin, Baki İlkay. Miras Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Tanju, Fahrettin. Miras Hukukunda Tereke ve Tatbikat (İçtihatlı ve Notlu). Adana: Gürpınar Basımevi, 1957.
• Umar, Bilge. “Aciz Hali-Borca Batıklık Kavramlarının Farkı ve Bu Yönden Yeni MK Metninin Düştüğü Bir Yanlışlık”. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. I, S. 1 (2004): 317-324.
• Umar, Bilge. “İİK m. 53 f. II ve III’ün Ortaya Attığı Sorunlar”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 1 (2010): 3-14.
• Ürem, Müge: “Mirası Ret Hakkının Düşmesine Sebep Olan Haller”. Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 14, S. 175-176 (2019): 779-815.