Öğretmenlerin Eleştirel Pedagoji Yönelimleri Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 3 - Türkiye Cumhuriyeti 100.Yıl Özel Sayısı, 665 - 678, 29.10.2023

Tuba Kurt , Muhiddin Okumuşlar , Tolga Seki

https://doi.org/10.38151/akef.2023.77

Öz

Araştırmanın amacı, öğretmenlerin eleştirel pedagoji yönelimlerini belirlemek için bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Açımlayıcı faktör analizi için 300, doğrulayıcı faktör analizi için 251 öğretmen ile çalışılmıştır. Ölçeğin KMO değeri ve Bartlett testi sonucunda örneklem büyüklüğü yeterli bulunmuştur. Geliştirilen ölçeğin toplam açıklanan varyans değeri %55.05’dir. Faktör yüklerinin .60 ile .82 arasında değiştiği görülmüştür. Araştırmanın ikinci aşamasında, elde edilen faktör yapısını doğrulamak amacıyla doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Doğrulayıcı Faktör Analizi sonucunda da AFA’da ortaya konulan yapının doğrulandığı (χ2/sd=2.46) görülmüştür. Ölçeğin Cronbach’s Alpha katsayısı .96 bulunmuştur. Analizler sonucunda 24 maddeden ve tek boyuttan oluşan ölçeğin yeterli geçerlik ve güvenilirliğe sahip olduğu görülmüştür. Ölçeğin öğretmenlerin eleştirel pedagoji yönelimlerini ölçen tutarlı faktör yapısına sahip olduğu saptanmıştır. Geliştirilen ölçeğin bu yönüyle, araştırmacılara ve alan yazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

eleştirel pedagoji, eğitim, öğretmen

The Validity and Reliability Study of the Teachers' Critical Pedagogical Orientations Scale

Öz

The aim of the research is to develop a measurement tool to determine teachers' critical pedagogy orientations. Scanning model was used in the research. For exploratory factor analysis 300 were studied and for confirmatory factor analysis, 251 teachers were studied. As a result of the KMO value of the scale and the Bartlett test, the sample size was found to be sufficient. The total explained variance value of the developed scale is 55.05%. It was observed that factor loadings varied between .60 and .82. In the second stage of the study, confirmatory factor analysis was applied to verify the factor structure obtained. As a result of the Confirmatory Factor Analysis, it was seen that the structure revealed in the EFA was confirmed (χ2/sd=2.46). The Cronbach's Alpha coefficient of the scale was found to be .96. As a result of the analyzes, it was seen that the scale, consisting of 24 items and one dimension, had sufficient validity and reliability. It has been determined that the scale has a consistent factor structure that measures teachers' critical pedagogy orientations. In this respect, it is thought that the developed scale will contribute to researchers and the literature.

Anahtar Kelimeler

critical pedagogy, education, teacher

Kaynakça

• Baloğlu, N., & Karadağ, E. (2008). Öğretmen Yetkinliğinin Tarihsel Gelişimi ve Ohio Öğretmen Yetkinlik Ölçeği: Türk Kültürüne Uyarlama, Dil Geçerliği ve Faktör Yapısının İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 56(56), Article 56.
• Büyüköztürk, Y. Ş. (2017). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (23. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık. Byrne, B. M. (2013). Structural equation modeling with AMOS: Basic Concepts, Applications, and Programming (2. bs). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203805534
• Can, A. (2016). SPSS ile Bilimsel Araştırma Süresince Nicel Veri Analizi. Pegem Akademi.
• Cevizci, A. (2021). Eğitim Felsefesi. Say Yayınları.
• Coşkun, C. (2012). Öğretmen Adaylarının Uygulama Öğretmenliği Yeterliliklerine İlişkin Görüşleri (Aydın İli Örneği) [Yüksek Lisans Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. Pegem Akademi.
• Davran, E. (2006). İlköğretim Kurumlarındaki Öğretmenlik Uygulamasının Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Yeterliliklerini Kazanmaları Üzerindeki Etkisi (Van İli Örneği) [Yüksek Lisans Tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Durakoğlu, A. (2019). Eleştirel Pedagoji ve Temsilcileri. İçinde F. Manav (Ed.), Eğitim Felsefesi (2. baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Freire, P. (2021). Ezilenlerin Pedagojisi (E. Özbek & D. Hattatoğlu, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• George, D., & Mallery, P. (2001). SPSS for Windows Step-by-Step: A Simple Guide and Reference. Allyn&Bacon.
• Giroux, H. A. (1988). Teachers as Intellectuals: Toward a Critical Pedagogy of Learning. Greenwood Publishing Group.
• Güven, S. (1997). Temel Eğitim 1. Kademe (ilkokul) Öğretmenlerinin Öğretmenlik Bilgi ve Becerilerine İlişkin Yeterliliklerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi [Doktora Tezi]. İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Izadinia, M. (2011). Incorporating the Principles of Critical Pedagogy into a Teacher Efficacy Measure. English Language Teaching, 4(2), 138-150. https://doi.org/10.5539/elt.v4n2p138
• İnal, K. (2010). Eleştirel Pedagoji: Eğitim (d)e Modern Özgürleştirici Bir Yaklaşım. Alternatif Eğitim e-Dergisi, 1, 14-24.
• İzci, E. (1999). Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Öğretmenlik Meslek Bilgisi (Pedagojik Formasyon) Yeterliliklerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi [Doktora Tezi]. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karagöz, Y. (2016). Spss 23 ve Amos 23 Uygulamalı İstatistiksel Analizler. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kellner, D. (2000). Globalization and New Social Movements: Lessons for Critical Theory and Pedagogy. İçinde Globalization and Education. Routledge.
• Kesik, F. (2014). Eğitim Yönetiminde Çoğul Bir Ses: Eleştirel Kuram. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 4(2), 93-133. https://doi.org/10.23863/kalem.2017.40
• Kıncal, R. Y. (Ed.). (2019). Eğitim Felsefesi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kline, R. B. (2015). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. The Guilford Press.
• Merdan, T. (2008). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Öğrencilere Demokratik Davranış Kazandırma Yeterlilikleri [Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özçınar, Z. (2003). Öğretmen-Öğrenci-Velilerin İletişimsel Yeterlilikleri ve Öğrenci Başarısıyla Olan İlişkisi [Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Seçer, İ. (2015). Spss ve Lısrel İle Pratik Veri Analizi Analiz ve Raporlaştırma. Anı Yayıncılık.
• Shor, I. (Ed.). (1987). Using Freire’s ideas is the classroom – how do we practice liberatory education? Içinde Freire for the Classroom: A Sourcebook for Liberatory Teaching. Boynton/Cook Publishers.
• Tschannen-Moran, M., & Hoy, A. W. (2001). Teacher Efficacy: Capturing an Elusive Construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783-805. https://doi.org/10.1016/S0742-051X(01)00036-1
• Tuluk, G. (2015). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Öz-yeterlilikleri Üzerine Bir İnceleme. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), Article 1. https://doi.org/10.29065/usakead.232403
• Uzun, N. B., & Akay, C. (2021). Öğretmenlerin Dijital Materyal Oluşturabilme Öz-Yeterlilikleri Ölçeğinin Geliştirilmesi̇. Kesit Akademi Dergisi, 7(26), Article 26.
• Varlıkgörücü, N., & Şahin, M. (2018). Radikal Felsefe, Eleştirel Pedagoji ve Okulsuz Toplum. 7(3), 75-82. Yaman, S., İncebacak, B. B., & Tungaç, A. S. (2022). Öğretmen Niteliklerinin Belirlenmesinde Paydaşların Görüşleri. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), Article 2.
• Yıldırım, A. (2013). Eleştirel Pedagoji: Paulo Freire ve Ivan Illich’in Eğitim Anlayışı Üzerine: Paulo Freire ve Ivan Illich’in Eğitim Anlayışı Üzerine. Anı Yayıncılık.
• Yılmaz, K. (2009). Elementary School Teachers’ Views About the Critical Pedagogy. 18(1), 139-149. https://doi.org/10.3860/taper.v18i1.1042