Öz
Tafsir is a science that needs certain elements and tools mentioned by our scholars. When the tafsir reaches us in a sound way, -which is called a narration commentary-, there is a consensus that we should take it. This type of tafsir is regarded as one of the most beautiful ways of tafsir. If we do not have a solid narrative about a subject, then we resort to ijtihad or reasoning. The accepted element of this is the language with all its sections, branches, rules and principles. In this way, we try to reveal the meaning of the verse. However, at this point, we are faced with an extremely scientific and real problem. If we find a contradiction between historical narrations and Qur'anic verses, which one should we take as a basis in such a case? How will we eliminate the contradiction and how will we make a choice?
Our study deals with such a problem in the context of the end of the Prophet Yahya. Because while the verses of the Qur'an use the expression "death" regarding his end, the narrations mention that he was "slaughtered" ruthlessly. According to rumors, he did not die of natural causes in a normal way. This article deals with the subject by presenting all the verses that mention the Prophet Yahya together. All the verses on the subject, both literally and in context, refer to the death of Prophet Yahya in a normal way. In addition, there are interesting similarities between his life story and the life story of Prophet Jesus, who was the son of his aunt and was not killed, which is clearly explained in the Qur'an. Methods of description, analysis, induction and criticism will be used in the study.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ebu Suud, Muhammed b. Muhammed b. Mustafa el-İmadî. İrşâdu’l-Akli’s-Selîm ilâ Mezâyâ’l- Kitâbi’l-Kerîm. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, tsz.
- İbn Âşûr, Muhammed Tâhir b. Muhammed b. Muhammed et-Tahir et-Tûnusî. Tahrîr’ul-Ma’na’s-Sedîd ve Tenvîru’l-Ma’na’l-Cedîd Min Tefsiri’l-Kitabi’l-Mecîd. Tunus: ed-Dâru’t-Tûnusiyye, 1984.
- İbn Atiyye el-Endelusî, Ebu Muhammed Abdulhak b. Ğâlib. el-Muharreru’l-Vecîz fî Tefsîri’l-Kitabi’l-Azîz. Tahkik: Abdusselam Abduşşâfî Muhammed, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1422.
- İbn Kesîr, Ebu’l Fidâ İsmâil b. Ömer. El-Bidâye ve’n-Nihâye. Tahrîr: Abdullah Abdulmuhsin et-Türkî, Kahire: Dâr-u Hicr, 1997.
- Beydavî, Nâsıruddin Ebu Said Abdullah İbn Ömer b. Muhammed eş-Şirazî. Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl. Tahkik: Muhammed Abdurrahman Mar’aşlı, Beyrut: Dâr-u İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1418. Râzî, Ebu Abdillah b. Muhammed b. Hasan b. Hüseyin. Mefatîhu’l-Gayb. Beyrut: Dâr-u İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1420/1999.
- Râğıb el-İsfehanî, Ebu’l-Kasım el-Hüseyin b. Muhammed. El-Müfredât Fî Ğâribi’l-Kur’an, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, tsz.
- Râğıb el-İsfehanî, el-Hüseyin b. Muhammed b. Mufaddal. Mukaddimet-u Câmi’i’t-Tefsir, Tahik: Ahmet Ferhat, Kuveyt: Dâru’d-Da’ve, 1405/1984.
- Zuhaylî, Vehbe b. Mustafa. Et-Tefsiru’l-Munir Fi’l-Akide ve’ş-Şeri’a ve’l-Menhec. Dımeşk/Şam: Dâru’l-Fikri’l-Muasır, 1418.
- Zemahşerî, Ebu’l-Kasım Mahmud b. Amr b. Ahmed. el-Keşşâf ʿan Haḳaʾiḳ-i Ğavâmidi't-tenzîl ve ʿUyûni'l-Eḳāvîl Fî Vücûhi't-Teʾvîl. Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, 1407.
- Suyutî, Celaluddin Abdurrahman b. Ebi Bekr. El-İtkân Fî Ulumi’l-Kur’an. Tahkik: Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Mısır: el-Hey’etu’l-Mısriyyetu’l-Amme li’l-Kitab, 1394/1974.
- Taberî, Muhammed b. Cerîr el-Ȃmilî Ebu Ca’fer. Câmiu’l-Beyân fî Te’vîli’l-Kur’an. Tahkik: Ahmed Muhammed Şakir, Beyrut: Mûessesetu’r-Risâle, 1420/2000.
- Maturidi, Muhammed b. Muhammed b. Muhammed Ebu Mansur. Tefsiru’l-Maturidi / Te’vilat-u Ehli’s-Sünne. Tahkik: Mecdî Bâslûm, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1426/2005.
- Maverdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Basrî el-Bağdadî. En-Nüket ve’l-Uyun. Tahkik: Seyyid b. Abdilmaksûd b. Abdirrahim. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, tsz.
- Hâkim en-Nisabûrî, Ebu Abdillah Muhammed b. Abdillah b. Muhammed b. Hamdeveyh ed-Dabî et-Tehmânî. El-Müstedrek ala’s-Sahiheyn. Tahkik: Mustafa Abdulkadir Atâ, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1990.
- Nuveyrî, Şihabuddin Ahmed b. Abdilvehhab. Nihayetu’l-İreb Fî Funûni’l-Edeb. Tahkik: Müfîd Kamîha ve dğr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1424/2004.
Öz
Tefsir, âlimlerimizin üzerinde önemle durdukları, belirli unsurlara ve araçlara gereksinim duyan bir ilimdir. Tefsirle ilgili bir veri, bize sahih bir şekilde ulaştığında ki -buna rivayet tefsiri denir-, onu almamız konusunda görüş birliği mevcuttur. Bu tarz bir tefsir, en güzel tefsir yollarından biri olarak itibar görür. Şayet bir konu hakkında sağlam bir rivayete sahip değilsek, o zaman içtihat veya akıl yürütme yoluna başvururuz. Bunun kabul gören en temel unsuru ise tüm bölümleri, kolları, kaideleri ve ilkeleri ile dildir. Biz de dilin imkânları sayesinde ayette kastedilen anlamı açığa çıkarmaya çalışırız. Ancak bu noktada son derece ilmî ve reel bir sorunla karşı karşıyayız. Şayet tarihî rivayetler ile Kur’an ayetleri arasında bir çelişki buluyorsak, acaba böyle bir durumda hangisini esas almalıyız? Aradaki çelişkiyi nasıl gidermeliyiz ve neye göre bir tercihte bulunmalıyız?
Çalışmamız, bu tarz bir problemi, Yahya Peygamberin akıbeti bağlamında ele almaktadır. Zira Kur’an ayetleri Hz. Yahya’nın akıbetiyle ilgili “ölüm” ifadesini kullanırken, rivayetler onun acımasızca “katledildiği”nden bahsetmektedir. Rivayetlere göre o normal bir şekilde eceliyle ölmemiştir. İşte bu makale, Yahya Peygamberle ilgisi bulunan bütün ayetleri bir arada sunmak suretiyle konuya ele almaktadır. Konu hakkındaki bütün ayetler, gerek lafzıyla gerekse bağlamıyla Hz. Yahya’nın normal bir şekilde eceliyle ölmesinden bahsetmektedir. Ayrıca onun hayat hikâyesiyle, teyzesinin oğlu olan ve öldürülmediği Kur’an’da net bir şekilde açıklanan Hz. İsa’nın hayat hikâyesi arasında enteresan benzerlikler de mevcuttur. Çalışmada betimleme, tahlil, tümevarım ve eleştiri yöntemleri kullanılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Teşekkür
Gösterdiğiniz ilgi ve duyarlılık sebebiyle teşekkür ederim.
Kaynakça
- Ebu Suud, Muhammed b. Muhammed b. Mustafa el-İmadî. İrşâdu’l-Akli’s-Selîm ilâ Mezâyâ’l- Kitâbi’l-Kerîm. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, tsz.
- İbn Âşûr, Muhammed Tâhir b. Muhammed b. Muhammed et-Tahir et-Tûnusî. Tahrîr’ul-Ma’na’s-Sedîd ve Tenvîru’l-Ma’na’l-Cedîd Min Tefsiri’l-Kitabi’l-Mecîd. Tunus: ed-Dâru’t-Tûnusiyye, 1984.
- İbn Atiyye el-Endelusî, Ebu Muhammed Abdulhak b. Ğâlib. el-Muharreru’l-Vecîz fî Tefsîri’l-Kitabi’l-Azîz. Tahkik: Abdusselam Abduşşâfî Muhammed, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1422.
- İbn Kesîr, Ebu’l Fidâ İsmâil b. Ömer. El-Bidâye ve’n-Nihâye. Tahrîr: Abdullah Abdulmuhsin et-Türkî, Kahire: Dâr-u Hicr, 1997.
- Beydavî, Nâsıruddin Ebu Said Abdullah İbn Ömer b. Muhammed eş-Şirazî. Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl. Tahkik: Muhammed Abdurrahman Mar’aşlı, Beyrut: Dâr-u İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1418. Râzî, Ebu Abdillah b. Muhammed b. Hasan b. Hüseyin. Mefatîhu’l-Gayb. Beyrut: Dâr-u İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1420/1999.
- Râğıb el-İsfehanî, Ebu’l-Kasım el-Hüseyin b. Muhammed. El-Müfredât Fî Ğâribi’l-Kur’an, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, tsz.
- Râğıb el-İsfehanî, el-Hüseyin b. Muhammed b. Mufaddal. Mukaddimet-u Câmi’i’t-Tefsir, Tahik: Ahmet Ferhat, Kuveyt: Dâru’d-Da’ve, 1405/1984.
- Zuhaylî, Vehbe b. Mustafa. Et-Tefsiru’l-Munir Fi’l-Akide ve’ş-Şeri’a ve’l-Menhec. Dımeşk/Şam: Dâru’l-Fikri’l-Muasır, 1418.
- Zemahşerî, Ebu’l-Kasım Mahmud b. Amr b. Ahmed. el-Keşşâf ʿan Haḳaʾiḳ-i Ğavâmidi't-tenzîl ve ʿUyûni'l-Eḳāvîl Fî Vücûhi't-Teʾvîl. Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, 1407.
- Suyutî, Celaluddin Abdurrahman b. Ebi Bekr. El-İtkân Fî Ulumi’l-Kur’an. Tahkik: Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Mısır: el-Hey’etu’l-Mısriyyetu’l-Amme li’l-Kitab, 1394/1974.
- Taberî, Muhammed b. Cerîr el-Ȃmilî Ebu Ca’fer. Câmiu’l-Beyân fî Te’vîli’l-Kur’an. Tahkik: Ahmed Muhammed Şakir, Beyrut: Mûessesetu’r-Risâle, 1420/2000.
- Maturidi, Muhammed b. Muhammed b. Muhammed Ebu Mansur. Tefsiru’l-Maturidi / Te’vilat-u Ehli’s-Sünne. Tahkik: Mecdî Bâslûm, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1426/2005.
- Maverdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Basrî el-Bağdadî. En-Nüket ve’l-Uyun. Tahkik: Seyyid b. Abdilmaksûd b. Abdirrahim. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, tsz.
- Hâkim en-Nisabûrî, Ebu Abdillah Muhammed b. Abdillah b. Muhammed b. Hamdeveyh ed-Dabî et-Tehmânî. El-Müstedrek ala’s-Sahiheyn. Tahkik: Mustafa Abdulkadir Atâ, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1990.
- Nuveyrî, Şihabuddin Ahmed b. Abdilvehhab. Nihayetu’l-İreb Fî Funûni’l-Edeb. Tahkik: Müfîd Kamîha ve dğr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1424/2004.
Öz
التفسير علم يحتاج إلى عناصر وأدوات معينة ذكرها علماؤنا، ومما هو محل إجماع أن التفسير إذا وصلنا عن طريق صحيح، وهو المسمى بالمأثور، فإننا نأخذ به، ويُعدّ عندنا من أحسن طرق التفسير. وإن لم نقف على التفسير المأثور الصحيح، فإننا نلجأ إلى الاجتهاد في ذلك، أو ما يسمى بالرأي، وأداته المعروفة هي اللغة بكل أقسامها وفروعها، بقوانينها وسننها، ونحاول استجلاء المقصود من الآية. لكننا نقف أمام إشكالية علمية حقيقية إذا وجدنا تعارضا بين المأثور من الروايات وبين دلالة اللفظ القرآني، بأيهما نأخذ، وكيف نعالج هذا التعارض ومن ثمَّ كيف نرجح؟ هذا ما يتناوله البحث من خلال نهاية نبي الله يحيى عليه السلام؛ فالقرآن الكريم يذكر في حقه الموت، والروايات تقول إنه قُتل قتلاً، وليس موتا طبيعيا. يحاول البحث أن يعالج هذا الموضوع من خلال جمع الآيات التي تتحدث عن يحيى عليه السلام، والتي تؤكد بمجموعها أنه مات موتا طبيعيا، من خلال دلالة اللفظ وسياق تلك الآيات، فضلا عن التشابه العجيب بين قصته وقصة ابن خالته عيسى عليه السلام، الذي لم يُقتل، وذلك من خلال اتباع منهجٍ وصفي تحليلي استقرائي نقدي.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ebu Suud, Muhammed b. Muhammed b. Mustafa el-İmadî. İrşâdu’l-Akli’s-Selîm ilâ Mezâyâ’l- Kitâbi’l-Kerîm. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, tsz.
- İbn Âşûr, Muhammed Tâhir b. Muhammed b. Muhammed et-Tahir et-Tûnusî. Tahrîr’ul-Ma’na’s-Sedîd ve Tenvîru’l-Ma’na’l-Cedîd Min Tefsiri’l-Kitabi’l-Mecîd. Tunus: ed-Dâru’t-Tûnusiyye, 1984.
- İbn Atiyye el-Endelusî, Ebu Muhammed Abdulhak b. Ğâlib. el-Muharreru’l-Vecîz fî Tefsîri’l-Kitabi’l-Azîz. Tahkik: Abdusselam Abduşşâfî Muhammed, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1422.
- İbn Kesîr, Ebu’l Fidâ İsmâil b. Ömer. El-Bidâye ve’n-Nihâye. Tahrîr: Abdullah Abdulmuhsin et-Türkî, Kahire: Dâr-u Hicr, 1997.
- Beydavî, Nâsıruddin Ebu Said Abdullah İbn Ömer b. Muhammed eş-Şirazî. Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl. Tahkik: Muhammed Abdurrahman Mar’aşlı, Beyrut: Dâr-u İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1418. Râzî, Ebu Abdillah b. Muhammed b. Hasan b. Hüseyin. Mefatîhu’l-Gayb. Beyrut: Dâr-u İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1420/1999.
- Râğıb el-İsfehanî, Ebu’l-Kasım el-Hüseyin b. Muhammed. El-Müfredât Fî Ğâribi’l-Kur’an, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, tsz.
- Râğıb el-İsfehanî, el-Hüseyin b. Muhammed b. Mufaddal. Mukaddimet-u Câmi’i’t-Tefsir, Tahik: Ahmet Ferhat, Kuveyt: Dâru’d-Da’ve, 1405/1984.
- Zuhaylî, Vehbe b. Mustafa. Et-Tefsiru’l-Munir Fi’l-Akide ve’ş-Şeri’a ve’l-Menhec. Dımeşk/Şam: Dâru’l-Fikri’l-Muasır, 1418.
- Zemahşerî, Ebu’l-Kasım Mahmud b. Amr b. Ahmed. el-Keşşâf ʿan Haḳaʾiḳ-i Ğavâmidi't-tenzîl ve ʿUyûni'l-Eḳāvîl Fî Vücûhi't-Teʾvîl. Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, 1407.
- Suyutî, Celaluddin Abdurrahman b. Ebi Bekr. El-İtkân Fî Ulumi’l-Kur’an. Tahkik: Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Mısır: el-Hey’etu’l-Mısriyyetu’l-Amme li’l-Kitab, 1394/1974.
- Taberî, Muhammed b. Cerîr el-Ȃmilî Ebu Ca’fer. Câmiu’l-Beyân fî Te’vîli’l-Kur’an. Tahkik: Ahmed Muhammed Şakir, Beyrut: Mûessesetu’r-Risâle, 1420/2000.
- Maturidi, Muhammed b. Muhammed b. Muhammed Ebu Mansur. Tefsiru’l-Maturidi / Te’vilat-u Ehli’s-Sünne. Tahkik: Mecdî Bâslûm, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1426/2005.
- Maverdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Basrî el-Bağdadî. En-Nüket ve’l-Uyun. Tahkik: Seyyid b. Abdilmaksûd b. Abdirrahim. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, tsz.
- Hâkim en-Nisabûrî, Ebu Abdillah Muhammed b. Abdillah b. Muhammed b. Hamdeveyh ed-Dabî et-Tehmânî. El-Müstedrek ala’s-Sahiheyn. Tahkik: Mustafa Abdulkadir Atâ, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1990.
- Nuveyrî, Şihabuddin Ahmed b. Abdilvehhab. Nihayetu’l-İreb Fî Funûni’l-Edeb. Tahkik: Müfîd Kamîha ve dğr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1424/2004.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Arapça |
|---|---|
| Konular | Din, Toplum ve Kültür Araştırmaları |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 52 Sayı: 2 |
