A Method Suggestion for the Classification of Tabaqāt of Ṣaḥābah’s Narrators: The Case of the Narrators of ʿAbd Allāh b. ʿAmr in Sahīh al-Bukhārī

Yıl 2024, Cilt: 54 Sayı: 1, 115 - 142, 30.06.2024

Muhammet Seyyit Balaban , Mohammad Al-omari

https://doi.org/10.51121/akif.2024.58

Öz

Many studies on Tabaqāt demonstrate that the ‘Ilm al-Tabaqāt has gained importance. The reason is the need to reach more accurate results by determining the tabaqa of the students for their scholars. Among these studies, those related to the tabaqa of the narrators of the ṣaḥābah are important. This is because they are the source of ḥadit̲h̲s and it is useful to determine their tabaqa in case of a contradiction between them. However, it is difficult to distinguish between these tabaqa when the tabaqa of the narrators are close to each other. What is more difficult is to distinguish the tabaqa of those who are agreed to be siqa but whose superiority is not stated by the scholars. This is the case with the tabaqa of many of the ṣaḥābah' narrators. This study proposes a method to determine the tabaqa of the sahaba's narrators. The narrators of ʿAbd Allāh b. ʿAmr in Sahīh al-Bukhārī were determined as a sample for the application of the method. To distinguish between the first and second tabaqa, we used the rules and presumptions. After examining the narrators and applying the rules and presumptions, six narrators were placed in the first tabaqa and the remaining twelve narrators were placed in the second tabaqa.

Anahtar Kelimeler

Hadith, ʿIlm al- Ṭabaqāt, Ṣaḥābah, Sahīh al-Bukhārī, Classification of Tabaqāt

Etik Beyan

This article is derived from the PhD study titled "The Ṭabaqāt of ʿAbd Allāh b. ʿAmr's Narrators in the Nine Books in Hadith" in progress.

Sahabe Râvilerinin Tabaka Tasnifinde Bir Yöntem Önerisi: Sahîh-i Buhârî'deki Abdullah b. Amr'ın Râvileri Özelinde

Öz

Pek çok çalışma göstermektedir ki günümüzde tabakât ilmi tekrar önem kazanmaya başlamıştır. Bunun sebebi, talebelerin hocaları nezdindeki mertebelerini belirleyerek daha isabetli neticelere ulaşmaya ihtiyaç duyulmasıdır. Bu çalışmalar arasında sahabilerin râvilerinin mertebelerine yönelik olanlar önem arzeder. Zira bunlar hadislerin kaynağı olup arasındaki bir tenakuz ortaya çıkması durumunda tabakalarını belirlemek faydalı olur. Ne var ki, râvilerin dereceleri birbirine yakın olduğu zaman bu mertebelerin arasını ayırt etmek zordur. Bundan da zor olan ise, sika oldukları hususunda ittifak edilmekle birlikte daha üstün olduğu alimler tarafından belirtilmeyen râvilerin mertebelerini ayırt etmektir ki, bu durum pek çok sahâbe râvilerinin mertebeleri hususunda vaki olan bir durumdur. Dolayısıyla sahâbe râvilerinin tabakalarını belirleyebilmek adına bir yöntem önerisinde bulunulan bu çalışmada söz konusu yöntemin tatbiki için Abdullah b. Amr'ın Sahîh-i Buhârî'deki râvileri örneklem olarak belirlenmiştir. Birinci tabaka ile ikinci tabakayı ayırt edebilmek için uygun olduğunu düşündüğümüz kâideyi ve karîneleri kullandık. Râviler incelenerek kâide ve karîneler tatbik edildikten sonra altı râvi birinci tabakaya, geri kalan on iki râvi de ikinci tabakaya yerleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Tabakât İlmi, Sahabe, Sahîh-i Buhârî, Tabakaların Tasnifi

Etik Beyan

Bu makale, devam etmekte olan "Abdullah bin Amr'ın Kütüb-i Tis'a'daki Râvilerinin Tabakaları" başlıklı doktora çalışmasından türetilmiştir.

منهج مقترح في تصنيف طبقات الرواة عن الصحابة: طبقات الرواة عن عبد الله بن عمرو في صحيح البخاري أنموذجًا

Öz

تجددت العناية في علم الطبقات نظراً لكثرة الدراسات فيه في عصرنا الحالي، حيث ظهرت الدراسات في طبقات الرواة عن الشيوخ للحاجة إلى التوصل إلى نتائج أكثر دقة في الحكم على الرواة بعد تحديد مراتبهم عند شيوخهم، ومن أهم هذه الدراسات هي الدراسات المتعلقة بطبقات الرواة عن الصحابة، لأنهم بمثابة مصدر الأحاديث النبوية وإذا وقع خلاف في رواياتهم عن نفس الصحابي يمكن نفع تحديد الطبقات، لكن كان من الصعب التمييز بين مراتب الرواة عن الشيخ إذا كانوا متقاربين في الحكم عمومًا، والأصعب في ذلك التمييز بين الرواة المتفق على ثقتهم إذا لم تَرِدْ عبارات المفاضلة بين الرواة في أقوال العلماء، لذلك تم اقتراح منهج في التمييز بين طبقات الرواة الثقات عن الصحابي واختيار طبقات الرواة عن عبد الله بن عمرو في صحيح البخاري أنموذجًا، واعتمدنا على ضابط وقرائن رأيناها معيارًا صالحا لذلك لكي نفرق بين الطبقة الأولى والطبقة الثانية، وبناء على دراسة الرواة وتطبيق الضابط والقرائن عليهم وضعنا ستة رواة في الطبقة الأولى، واثنا عشر راويًا في الطبقة الثانية.

Anahtar Kelimeler

الحديث, علم الطبقات, الصحابة, صحيح البخاري, تصنيف طبقات الرواة

Etik Beyan

.تم استمداد هذا البحث العلمي من أطروحة الدكتوراه الموسومة بـ" طبقات الرواة عن عبد الله بن عمرو بن العاص – رضي الله عنهما– في الكتب التسعة: " دراسة تحليلية"، والتي هي في طور الكتابة

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel. Müsned-i Ahmed. Thk: Ahmed Miʿbed. 12 Cilt. Cidde: Dârü'l-Minhâc, 2010.
• Aslan, Muhammed. “Tabakat Kitapları ve Hadis İlmine Sağladıkları Faydalar”. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/10 (2017), 269-290.
• Aşıkkutlu, Emin. “Tabaka Kavramı ve Muhaddsilerin Tabaka Anlayışı”. M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 32/1 (2007), 5-18.
• Ebû Dâvud, Süleyman b. Eşʿas̱. Sünen-i Ebî Dâvud. 4 Cilt. Beyrût: Dârü'l-Kitâbi'l-ʿArabî, ts.
• İbn-i Ebî Ḥâtim, ʿAbdurraḥmân b. Muḥammed. el-Cerḥ ve't-Taʿdîl. 9 Cilt. Beyrût: Dârü İḥyâi't-Türâs̱i'l-ʿArabî, ts.
• İbn-i Ḥibbân el- Büstî, Muḥammed. Es-S̱ikât. thk: Muḥammed Abdülmuîd. 9 Cilt. Hindistan: Dârü'l-Me ʿ ârifi'l- ʿOs̱mâniyye, 1973.
• İbn-i Ḥacer, Aḥmed b. ʿAli. Taḳrîbü't-Tehẕîb. thk: Ebü'l-Eşbâl Ṣaġîr. 1 Cilt. Riyâd: Dârü'l-ʿÂṣime, 1421.
• İbn-i Ḥacer, Aḥmed b. ʿAli. Tehẕîbü't-Tehẕîb. thk: İbrâhîm Zeybek vd. 4 Cilt. Beyrût: Müessesetü'r-Risâle, 2008.
• İbn-i Ḫuzeyme, Muḥammed b. İshâk. Muḫtaṣarü'l-Muḫtaṣr mine'l-Müsnedi's-Ṣahîh. thk: Mâhir el-Faḥl. 6 Cilt. Riyaḍ: Dârü'l-Mîmân, 2009.
• İbn-i Ṣʿad, Muḥammed. Kitâbü't-Ṭabaḳâti'l-Kebîr. thk: Muḥammed Abdülḳâdir. 8 Cilt. Beyrût: Dârü'l-Kütübi'l-ʿİlmiyye. 1990.
• İbn-i Şâhîn, Ömer b. Aḥmed. Târîḥü Esmâi's-S̱ikât. thk: Ṣubḥî es-Sâmerrâî. 1 Cilt. Kuveyt: ed-Dârü's-Selefiyye. 1984.
• İbn-i Ebî Şeybe, ʿAbdullâh b. Muḥammed. el-Musannef. thk: Muḥammed Avvâme. 21 Cilt. Cidde: Dârü'l-Kıble, 2006.
• İbnü'd- Ḍıyâʾ, Muḥammed b. Aḥmed. Târîhi Mekketi'l-Müşerrefe. thk: ʿAlâ İbrâhîm vd. 10 Cilt. Beyrût: Dârü'l-Kütübi'l-ʿİlmiyye, 2004.
• İbn-i ʿAsâkir, ʿAli b. Ḥasan. Târîḥü Medîneti Dımeşk. thk: Ali Şîrî. 80 Cilt. Amman: Darü'l-Fiker, ts.
• İbn-i Mâce, Muḥammed b. Yezîd. Sünen-i İbn-i Mâce. thk: Maḥmûd Ḫalîl. 5 Cilt. Beyrût: Müessesetü'r-Risâle, 2009.
• Buḫârî, Muḥammed b. İsmail. et- Târîhü'l-Kebîr. thk: Muḥammed Abdülmuîd. 8 Cilt. Hindistan: Dârü'l-Ma'rifeti'l-Osmâniyye, ts.
• Buḫârî, Muḥammed b. İsmail. el-Câmiü'l-Müsnedü's- Ṣahîh. thk: Muḥammed Züheyr. 9 Cilt. Beyrût: Dârü Ṭavki'n-Necât, 1422.
• Bezzâr, Aḥmed b. ʿAmr. el-Baḫrü'z-Zeḫḫar. thk: Maḥfûẓu'r-Raḥmân vd. 18 Cilt. Medine: Mektebetü'l-ʿUlûm ve'l-Ḥikem, 2009.
• Tirmiẕî, Muḥammed b. İsa. Sünenü't-Tirmiẕî. thk: Beşşâr ʿAvvâd Mʿarûf. 6 Cilt. Beyrût: Dârü'l- Ġarbi'l-İslâmî, 1998.
• Ḥâzimî, Muḥammed b. Mûsâ. Şurûtü'l-Eimmeti'l- Ḫamse. 1 Cilt. Ḳahire: el-Mektebetü'l-Ezheriyye, 2005.
• Ḥâkim, Muḥammed b. ʿAbdullah. el-Müstedrek ʿala's-Ṣaḥîḥayn. thk: Emîr Ḥasan vd. 5 Cilt. Beyrût: Dârü'l-Maʿrife, ts.
• Kaya, Mustafa. “Tabakat İlminin İlmü Târîhi’r-Ruvât, Cerh-Ta’dîl ve İlel İlimleri ile İlişkisi”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 42/2 (2023), 120-155. https://doi.org/10.35209/ksuifd.1335377
• Zehebî, Muḥammed b. Aḥmed. Târîhü'l-İslâm. thk: Beşşâr ʿAvvâd Ma'rûf. 15 Cilt. Beyrût: Dârü'l-Ğarbi'l-İslâmî, 2003.
• Zehebî, Muḥammed b. Aḥmed. Tezkiratü'l- Ḥüffâz. thk: Zekeriyyâ ʿUmeyrât. 4 Cilt. Beyrût: Dârü'l-Kütübi'l-ʿİlmiyye, 1998.
• Ṭaberânî, Süleyman b. Aḥmed. el-Muʿcemü'l-Evsaṭ. thk: Ṭârıḳ b. ʿIvaḍullah. 10 Cilt. Ḳâhire: Dârü'l-Ḥaremeyn, 1995.
• Ṭaberânî, Süleyman b. Aḥmed. el-Muʿcemü'l-Kebîr. thk: Hamdî b. Abdülmecîd. 25 Cilt. Ḳâhire: Mektebetü İbn-i Teymiyye, ts.
• el-ʿIclî, Aḥmed b. ʿAbdullah. Târîḥü's- S̱ikât. 1 Cilt. Suud: Dârü'l-Bâz, 1984.
• el-Lâḥim, İbrahim b. ʿ Abdullah. el-İttisâl ve'l-İnḳiṭâʿ. 1 Cilt. Riyâḍ: Mektebetü'r-Rüşd, 1425.
• el-Mizzî, Yûsuf b. ʿAbdurrahmân. Tehzîbü'l-Kemâl fî Esmâi'r-Ricâl. thk: Beşar ʿAvvâd. 35 Cilt. Beyrût: Müessesetü'r-Risâle, 1980.
• en- Nesâî, Ahmed b. Şuʿayb. Sünenü'n-Nesâî. 8 Cilt. thk: Şuʿayb el-Arnaût. 12 Cilt. Beyrût: Müessesetü'r-Risâle, 2001.
• ʿAbdürrezâk b. Hemmâm. el-Muṣannef. thk: Habîbürraḥmân el- ʿAzamî. 11 Cilt. Beyrût: el-Mektübü'l-İslâmî. 1983.
• Mâlik b. Enes. el-Muvaṭṭâ. thk: Muḥammed el- ʿAzamî. 8 Cilt. Abu Dabi: Müessesetü Zâyid b. Sulṭân, 2004.
• Müslim b. el-Ḥaccâc. el-Müsnedü's- Ṣahîhü'l-Muḫtaṣar. 8 Cilt. Beyrût: Dârü'l-Cîl, 1334.
• Moġaltây b. Ḳılıç. İkmâlü Tehzîbi'l-Kemâl. thk: ʿÂdil b. Muḥammed vd. 12 Cilt. Ḳâhire: el-Fârûḳü'l- Ḥadîse, 2001.