II. Meşrutiyet Döneminde Emekten Yana ve “Ilımlı Sosyalizm”Yönelimli Bir Yayın: Say ü Amel

Yıl 2013, Sayı: 20, 8 - 23, 01.12.2013

İ Arda Odabaşı

Öz

1908 Devrimi’nin ardından yükselen işçi / emekçi hareketleri, kendini ifade edebileceği zeminlerden birini, yine devrimin ortaya çıkardığı basın ortamında bulmuştur. 1910-1911’de İstanbul’da yayımlanan Say ü Amel dergisi bunun örneklerinden birisidir. Ethem Nejat ve Mustafa Suphi gibi, yakın geleceğin sosyalist önderlerinin yazdığı bu dergi, ülkenin ve emekçilerin sorunlarına, sanayi ve ticaretin nasıl geliştirileceğine dair çözümler aramış, emekten yana tavır almıştır. Bu çalışmada, niteliksel bir araştırma deseni kullanılmış ve metin analizi tekniği uygulanmıştır

Anahtar Kelimeler

Say ü Amel dergisi, 1908 Jön Türk Devrimi, II. Meşrutiyet Dönemi, Osmanlı/ Türk İşçi Sınıfı, Sosyalizm, Ethem Nejat, Mustafa Suphi.

A Publication Inclined Towards “Moderate Socialism” and Supporting Labour in the Second Constitutional Era (Ottoman Empire): Say ü Amel

Öz

Worker / laborer movements accelerating after the 1908 Revolution found one of the grounds to express themselves in the media environment which was also created by the revolution itself. Say ü Amel (Labour) journal, which was published in Istanbul between 1910 and 1911, is one of the examples of this. This journal, among whose writers there were socialist leaders such as Ethem Nejat and Mustafa Suphi, searched for solutions to the problems of the country and laborers and about how to develop industry and trade, with an attitude supporting labour. In this study, the qualitative analysis is used as the method

Anahtar Kelimeler

Say ü Amel Journal, 1908 Young Turc Revolution, II. Constitutional Era (Ottoman Empire), Ottoman / Turkish worker class, socialism, Ethem Nejat, Mustafa Suphi

Kaynakça

• Agayef, Ahmet (6 Kanunuevvel 1326). “Say ü Amel’in Derece-i Ehemmiyeti”, Say ü Amel, No:3, s. 1-3.
• Ayın, Ferit (6 Kanunusani 1326). “Numune Tarlaları”, Say ü Amel, No: 4, s. 7.
• Ayın, Ferit (10 Şubat 1326). “Balcılığa Dair Bir İstatistik”, Say ü Amel, No: 5, s. 5-6.
• Ayın, Ferit (10 Mart 1327). “Ziraat Nezaretinde: Teşvikat-ı Ziraiye Şubesi”, Say ü Amel, No: 7, s. 9.
• Cim, Elif (23 Kanunuevvel 1326). “Romanya Seyahatinden-Hükümetten Ne Bekliyoruz?” Say ü Amel, No: 2, s. 8-9.
• Duman, Hasan, (2000). Osmanlı-Türk Süreli Yayınları ve Gazeteleri (1828-1928) 2. Cilt, Ankara: Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı.
• Ferhat, Hasan (10 Şubat 1326). “Siyaset-i İktisadiye 1”, Say ü Amel, No: 7 s. 1-6.
• Ferhat, Hasan (10 Mart 1327). “Siyaset-i İktisadiye 2”, Say ü Amel, No: 5, s. 1-4.
• İrfan, Tahsin (24 Şubat 1326). “Bir Muallim Namzedinin Amalı”, Say ü Amel, No: 6, s. 13-14.
• 30 Osman Macit’in cevabı sayesinde, derginin okurlarından birinin bir fişekhane ustası olduğunu biliyoruz. Bkz.
• Doktor O. Macit, “Mavzer Fişekhanesi Ustalarından Ahmet Hulusi Efendi’ye”, Say ü Amel, No: 3 (6 Kânunusani 1326), s. arka kapak dış yüz 31 “Kayıp” çünkü en azından bizim bilebildiğimiz kadarıyla bu dergi üzerine hiçbir çalışma, değerlendirme ve hatta elle tutulur bir atıf yapılmamıştır.
• Kahraman, Osman (9 Kanunuevvel 1326). “Unutulmuş Sahifeler: Tophane Fabrikaları”, Say ü Amel, No: 1, s. 11.
• Kahraman, Osman (10 Mart 1327). “Zeytinburnu Sanayi Mektebi”, Say ü Amel, No: 5, s. 9.
• Louis, Paul, (1966). Fransız Sosyalizmi Tarihi (1789-1950), Şerif Hulûsi (çev.), İstanbul: Dördüncü.
• Odabaşı, İ. Arda. “II. Meşrutiyet Manastır’ında Ajitatif Siyasi Basın”, 17-22 Ekim 2011’de Makedonya’da düzenlenen VII. Uluslararası Atatürk Kongresi’nde sunulmuş bildiri (Kongre kitabı basım aşamasındadır).
• Macit, Osman (23 Kanunuevvel 1326). “Anglosakson Kavminin Hayat-ı Ameliyyesi”, Say ü Amel, No: 5, s. 8.
• Macit, Osman (6 Kanunusani 1326). “Mavzer Fişekhanesi Ustalarından Ahmet Hulusi Efendi’ye”, Say ü Amel, No: 3, s. arka kapak dış yüz.
• Macit, Osman (20 Kanunusani 1326). “Çocukların Ameleliği”, Say ü Amel, No: 4, s. 3-5.
• Nejat, Ethem (6 Kanunuevvel 1326). “Bir Mesele-i Mühimme-i İçtimaiye: Çok mu Yahut İyi mi?”, Say ü Amel, No: 3, s. 3-6.
• Nejat, Ethem (10 Mart 1327). “Tasarruf”, Say ü Amel, No: 7, s. 6-8.
• Reji Harman Amelesinden Yunus (20 Kanunusani 1326). “Amele Arkadaşlarıma”, Say ü Amel, No: 4, s. 8-9.
• Suphi, Mustafa (20 Kanunuevvel 1326). “İhtiyaç-Say ü Amel”, Say ü Amel, No: 4, 1-3.
• Tahsinzade, İsmail (10 Şubat 1326). “Sanayi ve Ticareti-i Dahiliyemiz Nasıl Terakki Edebilir? Ve Şayan-ı İmtisal Bir Memleket”, Say ü Amel, No: 5, s. 11-12.
• Toprak, Zafer, (1982). Türkiye’de “Milli İktisat” (1908-1918), Ankara: Yurt .
• Zenon, (1977). “Ethem Nejat Arkadaş”, İnfo Türk Ajansı (der.), Mustafa Suphi ve Yoldaşları 28-29 Ocak 1921’i
• Unutma, İstanbul: Güncel: 121-126.
• Fünûn ve Sanayi (İstanbul, 1910, 19 sayı)
• Rumeli (Selanik, 1910-1912, 790 sayı)
• Say ü Amel (İstanbul, 1910-1911, 8 sayı)
• Umman (İstanbul, 1910-1911, 6 sayı)
• Yeni Fikir (Manastır - İstanbul, 1911-1914, 21 sayı)