TÜRK TARIMI ÖRGÜTLENME DESENİNE ELEŞTİREL BİR BAKIŞ

Yıl 2023, Sayı: 15, 31 - 40, 30.06.2023

Hilal Paksoy , Mehmet Alagöz

Öz

Günümüzde birçok gelişmiş ülke sahip olduğu sosyo-ekonomik ve coğrafik yapısına uygun şekilde oluşturduğu tarımsal kooperatifler aracılığıyla, tarım piyasasındaki müdahale edilebilir sorunların birçoğunu çözmüş ve çözmeye devam etmektedir. Bu bağlamda gelişmiş ülkeler, özellikle küçük ölçekli tarımsal üreticilerin tarımsal piyasalara adaptasyonunu sağlamıştır. Buna karşılık Türkiye’deki tarımsal kooperatiflerin önemli bir kısmının, sektörün sorunlarına çözüm olmak-tan uzak olduğu hatta sektöre yeni ilave sorunları taşıdığı gözlenmektedir. Ayrıca kooperatifler, Türkiye’de sadece ekonomik amaçlı kurulan bir örgüt olarak görülmekte ancak bölgenin bir sosyal dinamiği oldukları gerçeği göz ardı edilmektedir. Dünyada başarılı kooperatif örneklerine bakıldığında bu ülkelerin çoğunun refahı yüksek ülkeler olduğu görülmekledir. Bunun temel sebebi; kooperatifleşmenin etkin ve verimli şekilde uygulandığı ülkelerde bir yandan kırsal kaynaklar en doğru şekilde kullanılırken diğer yandan bölge halkı arasındaki birlik beraberlik ve dayanışma ruhunu artırdığı için de sosyal kalkınmaya katkı yapmaktadır. Türkiye’deki kooperatif sisteminin ise, ekonomik ve sosyal kalkınmaya yeterince hizmet etmediği görülmektedir. Bunun temel sebepleri olarak kooperatiflerin birçoğunda mevzuat, teşkilat ve finansman yapısının doğru olarak planlanamamış olması söylenebilir. Tarımsal arz piyasasının sorunlarına bir çözüm önerisi olarak Kooperatifler; kırsal kalkınmada, kıt kaynaklara sahip olan üreticilerin verim ve gelirlerini artırmada, tarımsal gelişmeyi sürdürülebilir hale getirmede önemli araçlardan biridir. Bu yapının neden başarısız olduğunu tespit etmek bu çalışmanın öncelikli amacıdır. Bu amaçla kooperatifçilik sisteminin en önemli sorunlardan birisi olan Türk Tarım Sisteminin Örgütlenme desenindeki karmaşık yapı ortaya konularak incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kalkınma,, Tarımsal Kooperatifler,, Örgütlenme Deseni,, Mevzuat,, Teşkilat

Kaynakça

• İnan, İ.H., Gülçubuk B., Ertuğrul C., Kantürer E., Baran E.A.,Dilmen.(2000). Türkiye’de Tarımda Kırsal Kesim Örgütlenmesi s. 149-150.
• Kızılaslan, H. ve Doğan, H. G (2013). AB ve Türkiye'de Tarım Sektöründe Örgütlenme ve Üretici Birlikleri, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. Sayı 1, s.146-159.
• Köroğlu S. (2003). Avrupa Birliğinde ve Türkiye’de Tarımsal Örgütlenme Tarım ve Köy işleri Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Topluluğu Koordinasyon Dairesi Başkanlığı At Uzmanlık Tezi, s.1-133.
• Pakdemirli, B. (2019). Tarımsal Kooperatiflerin Dünya ve Türkiye’de Mevcut Durumunun Karşılaştırılması. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi. Cilt 29, sayı 2, s.170-181.
• Semerci A. (2015). Türkiye’de Çiftçi Örgütleri: Tarımsal Amaçlı Kooperatifler Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi,12 (1), s.69.
• Tan, S. ve Karaönder,İ.(2013)Türkiye’de Tarımsal Örgütlenme Politikalarının ve Mevzuatının İrdelenmesi: Tarımsal Amaçlı Kooperatifler Örneği. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi,2013: 1 (1), s. 87-94.
• Tarım ve Orman Bakanlığı (2021). Tarımsal Örgütlenme Tablosu. https://www.tarimorman.gov.tr.Erişim Tarihi:7.11.2022
• Tarım Şurası (2019). Tarımda Üretici Örgütlenmesi Grubu Çalışma Belgesi. www.tarımorman.gov.tr.Erişim Tarihi:19.11.2022
• Uzun, H ve Özüdoğru, H (2011) Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Türkiye’de Tarımsal Örgütlenme. Ziraat Mühendisliği, s.18-23.https://dergipark.org.tr.Erişim tarihi: 12.12.2022.
• Yercan, M (2007). Türkiye ve Avrupa Birliğinde Tarımın Örgütlenme Deseni ve Tarımsal Kooperatifler. Tarım Ekonomisi Dergisi 2007; 13(1): 19-29.