Liderlik Tarzlarının Siyasal Pazarlama Uygulamalarına Etkileri

Yıl 2024, Sayı: 17, 126 - 141, 30.06.2024

Emel Eylül Erul , Muammer Zerenler

Öz

Rekabetin oldukça yoğun yaşandığı günümüz koşullarında, kâr amacı güden ve kâr amacı gütmeyen örgütleri başarıya ulaştıracak konular arasında yer alan ve her ülkenin yönetsel yapılanmasında önemli bir yer tutan lider ve liderlik kavramlarının özellikle siyasi örgütler tarafından da bilinmesi gerekmektedir. Siyasi aktörlerin başarılı olmalarında, seçmenler tarafından tercih edilmelerinde, halkın üzerinde olumlu algılar yaratılmasında ve özellikle de kararsız seçmeni etkilemede pazarlama ve pazarlamanın bir alanı haline gelen siyasal pazarlama uygulamalarının siyasetle ilgilenen tüm bireyler ve kurumlar tarafından dikkate alınması gerekmektedir. Tüm bu durumlardan dolayı; lider, liderlik, pazarlama, siyasal pazarlama kavramlarının ve liderlerin seçmenlere yönelik sergiledikleri liderlik tarzlarının detaylı bir şekilde incelenmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu çalışma, liderlik tarzlarının siyasal pazarlama uygulamalarına etkilerinin belirlenmesi amacıyla tasarlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, liderlik tarzları ve siyasal pazarlama uygulamalarıyla ilgili alan yazın taraması yapılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; nicel araştırma yöntemlerinden biri olan anket yöntemi kullanılmıştır. Anketler; tarama modellerinden ilişkisel tarama araştırmasıyla, tesadüfi olmayan/olasılıksız örneklem türlerinden kolayda örnekleme yöntemiyle ve yüz yüze görüşme tekniğiyle uygulanmıştır. Araştırmanın evreni; Türkiye’de İç Anadolu Bölgesinde yer alan; Ankara, Konya, Nevşehir, Karaman ve Kırşehir illerinde ikamet eden, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, 18 yaşını dolduran ve seçmen olmaya engeli olmayan kamu sektöründe ya da özel sektörde çalışan seçmenlerdir. Belirlenen evren dâhilinde anket çalışmasının örneklemini; bu illerde ikamet eden ve çalışan kişilerden toplanan 716 (yedi yüz on altı) anket oluşturmaktadır. Katılımcılardan toplanan anketlerden elde edilen veriler SPSS (Statistical Packages for Social Sciences) istatistik programı kullanılarak değerlendirilmiş ve bazı analizlere tabii tutulmuştur. Araştırmanın amacına, önemine, sahip olduğu teorik yapıya ve belirlenen araştırma modeline göre bazı hipotezler oluşturulmuş ve bu hipotezler test edilmiştir. Güvenirlik ve geçerlilik analizleri yapılan ölçeklerin değerlendirilmesinde 5’li Likert ölçeği kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Pazarlama, siyasal pazarlama

Kaynakça

• Akman, E. (2019). “Yerel Yönetimlerde Dönüştürücü ve Etkileşimci Liderlik: Isparta Belediyesi Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 101-117.
• Akoğul, E. ve Seçilmiş, C. (2018). “Liderlik Tarzları, Tükenmişlik ve Yaratıcılık İlişkisinin Belirlenmesi: Ankara’da Otel İşletmelerinde Bir Uygulama”. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 99 117. ISSN–25647946.
• Aktuna, H. C. (2016). “Yöneticilerin Liderlik Tarzları İle İş görenlerin Performansı Arasındaki İlişki: Ankara’daki 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Akyüz, İ. (2014). “Siyasal Pazarlama Yaklaşımı ile Seçim Öncesi ve Sonrası Seçmen Davranışının İncelenmesi”. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Pazarlama Bilim Dalı Doktora Tezi. İstanbul.
• Akyürek, M. İ. (2020). “İnovasyon ve Liderlik”. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(1), 15-24.
• Apa, Y. (2013). “Seçmenlerin Belediyeler Hakkındaki Etik Algısı: Ankara Örneği”. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı Doktora Tezi. Ankara.
• Arabacı, S. (2012). “Yoğun Bakımlarda Görevli Hemşire Yöneticilerin Liderlik Davranışlarının Hemşirelerin Motivasyonu Üzerine Etkisi”. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Avcı, A. (2019). “Örgütsel Değişim ve Örgüt Yönetiminde Karizmatik Liderlik ve Eleştirel Bir Bakış” Uluslararası LiderlikÇalışmaları Dergisi, 2(2), 148-157.
• Avcı, Ö. ve Yaşar, Y. (2016). “Bir Kamu Kuruluşunda Çalışanların Liderlik Algıları: Olgubilimsel Bir Yaklaşım”.Akademik İncelemeler Dergisi, 11(1), 187-205.
• Avcı, U. ve Topaloğlu, C. (2009). “Hiyerarşik Kademelere Göre Liderlik Davranışlarını Algılama Farklılıkları: Otel Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma”. KMU İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(16), 1- 20.
• Avolio, B. J., Walumbwa, F. O., & Weber, T. J. (2009). “Leadership: Current Theories, Research, and FutureDirections”. Published in Annual Review of Psychology, 60, 421-449.
• Aytay, T. (2023). “Siyasi Liderlikte Algı ve İmaj Yönetimi”. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü KamuYönetimi Anabilim Dalı Doktora Tezi. Aksaray.
• Aziz, A. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri (12. Baskı), Ankara, Nobel Akademik Yayıncılık. Bakan, İ., Büyükbeşe, T., Erşahan, B. ve Kefe, İ. (2013). “Kadın Çalışanların Yöneticilere İlişkin Algıları: Bir Alan Çalışması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi”, 3(2), 71-84.
• Baltacı, F., Kavacık, M., Şentürk, F. K. ve Kurar, İ. (2014). “Yöneticilerin Liderlik Özelliklerinin Çalışanların İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Alanya’da Bulunan 4 ve 5 Yıldızlı Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 59-85.
• Bass, B. M. (1990). “From Transactional to Transformational Leadership”. Learning to Share The Vision. Organizational Dynamics, 18(3), 19-31.
• Baydın, N. Ü., Yıldırım, A., Topçu, İ., Şen, H. İ., Ateş, N. ve Erdem, B. (2017). “Kamu Hastanelerinde ÇalışanYönetici Hemşirelerin Liderlik Davranışları Üzerine Bir Araştırma”. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(4), 89-97.
• Bekman, M. (2022). “Halkla İlişkiler Uygulamalarında Nicel Araştırma Yöntemi: İlişkisel Tarama Modeli”. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 6(16), 238-258. ISSN: 2587-2206.
• Bongrand, M.(1992). Politikada Pazarlama, F. Ersoy (Çev.), İstanbul, İletişim Yayınevi,
• Burns, A. C., Bush, R. F., & Sinha, N. (2017). Marketing Research (8th Edition), Global Pearson,
• Butler, P., & Collins N. (1994). “Political Marketing Structure And Process. European Journal of Marketing”, 28(1), 14-25.
• Canbolat, S. G. (2016). “Yöneticilerin Liderlik Tarzlarına İlişkin Çalışan Algıları: Çedaş Grup Şirketleri Örneği (Çorumgaz,Sürmeligaz, Kargaz)”. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Çorum.
• Cemaloğlu, N. ve Kılınç, A. Ç. (2012). “Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Güven Düzeyleri Arasındaki İlişki”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 132–156.
• Conger, J. A., Kanungo, R.N., & Menon, S.T. (2000). “Charismatic Leadership and Follower Effect”. Journal of Organizational Behavior, 21, 747-767.
• Creswell, J. W. Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları, S. B. Demir (Çev.), Eğiten Yayıncılık, 2017.
• Çakıcı, F. O. (2014). “Seçmen Tercihinin Belirmesinde Lider Faktörü: Doğu Karadeniz Örneği”. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi Anabilim Dalı Doktora Tezi. Malatya.
• Çetin, N. G. ve Beceren, E. (2007). “Lider Kişilik: Gandhi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(5), 110-132.
• Demirtaş, M. C. (2015). “Seçmen Davranışlarına Etki Eden Faktörlerin Siyasal Pazarlama Açısından Analizi: İzmir İlinde Çok Değişkenli Bir İnceleme”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı İşletme Programı Doktora Tezi. İzmir.
• Drury, S. Employee Perceptions of Servant Leadership: Comparisons By Level and With Job Satisfaction and Organizational Commitment. School of Leadership Studies Regent University. Londra, 2004.
• Erdoğan, B. Z. Bilim Olarak Pazarlama, İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 2018.
• Erdoğan, U. (2022). “Alışveriş Merkezlerinde Deneyimsel Pazarlama Uygulamalarının Müşteri Memnuniyeti ve Sadakatine Etkisi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı Doktora Tezi. Konya.
• Eren, E. Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi (13.Baskı), İstanbul, Beta Basım Yayım A.Ş., 2012.
• Giltinane, C. L. (2013). “Leadership Styles and Theories”. Nursing Standard, 27(41), 35-39.
• Gökçe, A. (2022). “Seçmen Davranışı ve Seçmen Davranışı Üzerinde Etkili Olan Faktörlerin İncelenmesi: İstanbul İli Örneği”. İbn Haldun Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Göktaş, P. (2015). “Siyasal Liderlerden Beklenen Liderlik ve İletişim tarzları: Y Kuşağı Üzerine Bir Araştırma”. Süleyman Demirel Üniversitesi İşletme Anabilim Dalı Doktora Tezi. Isparta.
• Gül, H. ve Şahin, K. (2011). “Bilgi Toplumunda Yeni Bir Liderlik Yaklaşımı Olarak Transformasyonel Liderlik ve Kamu Çalışanlarının Transformasyonel Liderlik Algısı”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 237- 249.
• Gündüz, Y. ve Dedekorkut, S. E. (2014). “Yıkıcı Liderlik”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 95-104.
• Gürbüz, E. ve İnal, M. E. Siyasal Pazarlama Stratejik Bir Yaklaşım (1. Baskı), Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, 2004.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Felsefe Yöntem-Analiz (5. Baskı), Seçkin Yayıncılık, 2018.
• Judge, T. A., & Piccolo, R. F. (2004). “Transformational and Transactional Leadership: A Meta-Analytic Test of Their Relative Validity”. Journal of Applied Psychology, 89(5), 755–768.
• Kalaycı, S. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (3.Baskı), Ankara, Asil Yayınları, 2008.
• Kaleli, S. (2014). “Siyasal Pazarlama Sürecinde Siyasi Liderin İmajının Parti İmajına ve Seçmen Tercihlerine Etkisi (İstanbul İli Örneği)”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi. Isparta.
• Karafakıoğlu, M. Uluslararası Pazarlama Yönetimi (7. Baskı), İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 2012.
• Karahan, A. (2008). “Hastanelerde Liderlik ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Sosyal Bilimler Dergisi 10(1), 145-162.
• Kaya, Z. ve Şahin, M. Araştırma Yöntem ve Teknikleri (2. Baskı), Konya, Eğitim Yayınevi, 2013.
• Kayış, A. Güvenilirlik Analizi, (Editör: Ş. Kalaycı), içinde, SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (ss. 401-426). Ankara, Asil Yayın Dağıtım, 2014.
• Keleş, N. (2022). “Liderlik, Liderlik Tarzları ve Türk Gümrük İdareleri Özelinde Kamu Yönetiminde Liderlik”. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 5(2), 72-85.
• Koçel, T. İşletme Yöneticiliği (13. Baskı), İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 2011
• Koyuncuoğlu, G. S. (2021). “Siyasal Pazarlama Unsuru Olarak Sosyal Medyanın Seçmen Davranışlarına ve SeçmenSadakatine Etkisi: Ankara İli Özelinde Bir Araştırma”. İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Programı Doktora Tezi. İstanbul.
• Kozlu, C. 21. Yüzyılda Uluslararası Pazarlama İlkeler ve Uygulamalar (13. Basım), İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2013.
• Közleme, O. (2013). “Liderlik, Siyasal Otorite Tipleri ve Karizma. Toplum Bilimleri Dergisi”, 7(13), 239-250.
• Lees-Marshment, J. (2001). “The Marriage of Politics and Marketing”. Political Studies, 49(4), 692-713.
• Lock, A., & Harris, P. (1996). “Political Marketing-Vive la Difference”. European Journal of Marketing, 30(10- 11), 14-24.
• Lok, P., & Crawford, J. ( 2004). “The Effect of Organisational Culture and Leadership Style on Job Satisfaction and Organisational Commitment A Cross-National Comparison”. Journal of Management Development, 23(4), 321-338.
• Lussier, R. N., & Achua, C. F. Leadership. Theory, Application and Skill Development (6th Edition), Boston USA: Cengage Learning Nelson Education LTD., 2014.
• McCleskey, J. A. (2014). “Situational, Transformational, and Transactional Leadership and Leadership Development”. Journal of Business Studies Quarterly, 5 (4), 117-130.
• Nicholson II, W. D. (2007). “Leading Where İt Counts: An İnvestigation of The Leadership Styles and Behaviours That Define College and University Presidents As Successful Fundraisers”. International Journal of Educational Advancement, 7(4), 256- 270.
• Özer, Ü. (2022). “Türkiye’de Siyaset Pazarlaması ve Bunun Seçmen Üzerindeki Etkileri: Trabzon Örneği”. KaradenizTeknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Pazarlama Tezli Yüksek Lisans Programı Yüksek Lisans Tezi. Trabzon.
• Özgül, B. (2019). “Siyasi Partilerde Yandaşların Liderlik Beklentilerini Etkileyen Sosyal Faktörler”. TürkiyeMesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 60-88.
• Sadeghi, A., & Pihie, Z. A. L. (2012). “Transformational Leadership and Its Predictive Effects on LeadershipEffectivenes”. International Journal of Business and Social Science, 3(7), 186-197.
• Savigny, H. (2004). “Political Marketing: A Rational Choice?” Journal of Political Marketing, 3(1), 21-38.
• Sökmen, A. İşletmelerde Yönetim ve Organizasyon (2. Baskı), Ankara, Detay Yayıncılık, 2016.
• Tağraf, H. ve Çalman, İ. (2009). “Ohio Üniversitesi Liderlik Modeline Göre Oluşan Liderlik Biçimlerinin İşletmelerin İhracat Performansı Üzerine Etkisi ve Gaziantep İlinde Bir Araştırma”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 135-154.
• Ülgen, H. ve Mirze, S. K. İşletmelerde Stratejik Yönetim (5. Baskı), İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 2010.
• Voon, M. L., Lo, M. C., Ngui, K. S., & Ayob, N. B. (2011). “The Influence of Leadership Styles on Employees JobSatisfaction in Public Sector Organization in Malaysia”. International Journal of Business, Management and Social Sciences, 2(1), 24-32.